Εδώ και αρκετά χρόνια, οι φωτογραφίες που λαμβάνουμε από τα τηλεσκόπια και τις αποστολές της NASA το λιγότερο που προκαλούν είναι δέος μπροστά στην αστείρευτη ομορφιά του σύμπαντος. Σε αντίθεση με τη θέα που διακρίνουμε όταν κοιτάμε με γυμνό μάτι τον ουρανό, οι φωτογραφίες αυτές μοιάζουν φαντασμαγορικές, σαν να επρόκειτο περί έργα τέχνης. Οι φακοί και οι τεχνικές της NASA μας δίνουν την δυνατότητα να εξερευνήσουμε έναν άλλο κόσμο, πολύ διαφορετικό από το δικό μας. Πολλές φορές, ωστόσο, φωτογραφίες της NASA μοιάζουν σαν να είναι πράγματι ζωγραφισμένες από ανθρώπινο χέρι. Ιδού οι αποδείξεις:
Πεταλούδα της νύχτας ή μαγική κλεψύδρα;
Η φωτογραφία, τραβηγμένη το 2019 με το τηλεσκόπιο Hubble, πρόκειται για ένα νεφέλωμα χιλιάδες έτη φωτός μακριά από τη Γη. Είναι δομημένο από ένα ερυθρό αστέρι γίγαντα, το οποίο έχει έρθει σε σύγκρουση με ένα αστέρι-λευκό νάνο. Το χρώμα των εξωτερικών στρωμάτων προέρχεται από τον κόκκινο γίγαντα, ενώ το εκτοξευόμενο υλικό δημιουργείται από την βαρύτητα του λευκού νάνου. Ανάμεσα στα δύο αστέρια υπάρχει μία ζώνη αερίων, που κατευθύνει την διαφυγή των αερίων στο πάνω και στο κάτω μέρος του δίσκου. Το αποτέλεσμα είναι αισθητικά να λαμβάνουμε ένα νεφέλωμα σε σχήμα κλεψύδρας. Οι φυσαλίδες σκόνης και αερίου, λαμπερές στα άκρα, δίνουν την ψευδαίσθηση ενός καβουριού. Πιθανόν αυτά τα “πόδια” είναι τα μέρη που η εκροή χτυπά στο περιβάλλον διαστρικό αέριο και σκόνη ή το εναπομείναν υλικό του κόκκινου αστέρα.
Πίνακας του Van Gogh;
Αν και εκ πρώτης όψεως μοιάζει δημιουργημένη από τα πινέλα του γνωστού καλλιτέχνη, αποτελεί φωτογραφία του πλανήτη Δία. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, που αποτελείται αποκλειστικά από…καιρικά φαινόμενα. Είναι ένας γίγαντας αερίου με μάζα λίγο μικρότερη του ήλιου , αλλά δυόμισι φορές μεγαλύτερη του αθροίσματος των υπόλοιπων πλανητών μας. Αυτές οι εντυπωσιακές αποχρώσεις του μπλε καταγράφηκαν από το διαστημικό σκάφος Juno στις 24 Οκτωβρίου 2017. Παρά το ότι το σκάφος βρισκόταν 11.747 μίλια μακριά από τις κορυφές των νεφών του Δία, η αποτύπωση αποτελεί χαρακτηριστική απόδειξη της περίπλοκης ομορφιάς αυτού του πλανήτη. Η χρωματική αυτή εικόνα καταγράφει ένα σύστημα σύννεφων στο βόρειο ημισφαίριο του Δία, ονομαζόμενα σύννεφα Jovian.
Διαστημικό τριαντάφυλλο
Ευρέως διαδεδομένη, η εικόνα με το όνομα “Rose”, καταγραφόμενη από το τηλεσκόπιο Hubble, απεικονίζει την αλληλεπίδραση του ζεύγους γαλαξιών Apr273. Εικάζεται για τον μεγαλύτερο από τους σπειροειδείς γαλαξίες, που έχει έναν δίσκο παραμορφωμένο σε σχήμα άνθους. Αυτό συμβαίνει λόγω της βαρυτικής παλιρροιακής έλξης του συνοδευτικού γαλαξία UGC1813, που βρίσκεται κάτω από τον πρώτο. Στην κορυφή του διακρίνεται φως, που έχει σύσταση από έντονα, φωτεινά και ζεστά, νεαρά, μπλε αστέρια. Ο εξωτερικός “βραχίονας”, μας δίνει να καταλάβουμε ότι ο μικρότερος γαλαξίας έχει εισχωρήσει βαθιά και εξωτερικά, του άλλου γαλαξία. Ο γαλαξίας “κοτσάνι” έχει προσανατολισμό προς τη γη και μας δείχνει διακριτά σημάδια έντονου σχηματισμού αστεριών στον πυρήνα του. Ίσως αυτό να συνέβη μετά την συνάντηση των δύο γαλαξιών. Τέλος, η εικόνα τραβήχτηκε για τον εορτασμό της 21ης επετείου του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble το 2011.
Φτερωτός γαλαξίας σε δράση
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ζώων, η NASA δημοσίευσε αυτήν την φωτογραφία, επισημαίνοντας ότι συχνά στον ουρανό βρίσκουμε αντικείμενα που ονομάζονται από ζώα ή μοιάζουν με ζώα όταν εφαρμόζεται κάποια φαντασία. Το τηλεσκόπιο Hubble έχει φωτογραφίσει δύο γαλαξίες, που μοιάζουν με ένα πουλί που προστατεύει το αυγό του από επίθεση. Αυτό το γαλαξιακό δίδυμο περιέχει διαταραγμένο σπειροειδή γαλαξία που σχηματίζει αστέρι -NGC 2936, μαζί με τον ελλειπτικό σύντροφό του -NGC 2937, κάτω αριστερά. Μόλις γίνονται ένα, οι τροχιές των αστεριών του ανακατεύονται λόγω των βαρυτικών παλιρροιακών αλληλεπιδράσεων. Αυτό στρεβλώνει το φυσιολογικό σχήμα του γαλαξία και το διαστρικό αέριο διαχέεται σε γιγαντιαίες ουρές. Αυτοί οι γαλαζοπράσινοι κόμβοι είναι ορατοί κατά μήκος των παραμορφωμένων βραχιόνων που βρίσκονται πλησιέστερα στο ελλειπτικό. Το φαινομενικό αυγό, είναι ελλειψοειδή αστέρια με λίγο αέριο ή σκόνη. Πάνω από το ζεύγος, ένας μοναχικός, επιμήκης και ακανόνιστος γαλαξίας, μοιάζει σαν να κατευθύνεται ώστε να συγκρουστεί με φαινομενικό ζώο. Στην πραγματικότητα, αυτός ο γαλαξίας είναι πολύ πιο κοντά μας από ότι είναι το ζεύγος και επομένως δεν αλληλεπιδρά μαζί τους.
Μία ζάρα στον χωροχρόνο
Η εικόνα αυτή, από τις πιο πρόσφατες φωτογραφίες της NASA, θα μπορούσε να μοιάζει με δακτυλικό αποτύπωμα, ρυτίδα ή ζάρα. Απεικονίζει στην πραγματικότητα τα μαγνητικά πεδία στον γαλαξία NGC, όπως αποκαλύπτεται από το Στρατοσφαιρικό Παρατηρητήριο για την Υπέρυθρη Αστρονομία. Μελέτησαν λοιπόν, τον γαλαξία χρησιμοποιώντας υπέρυθρο φως, για να αποκαλύψει χαρακτηριστικά τα οποία δεν μπορούσαν να ανιχνεύσουν προηγουμένως. Τα πεδία ευθυγραμμίζονται σε όλο το μήκος των τεράστιων σπειροειδών βραχιόνων – 24.000 έτη φωτός – υπονοώντας ότι οι βαρυτικές δυνάμεις που δημιούργησαν το σχήμα του γαλαξία συμπιέζουν επίσης το μαγνητικό του πεδίο. Με λίγα λόγια, απολαμβάνουμε το μαγνητικό δακτυλικό αποτύπωμα ενός γαλαξία.
Γίνεται αντιληπτό, λοιπόν, ότι το διάστημα αποτελεί αντικείμενο στο οποίο ο καθένας μπορεί να βρει ενδιαφέρον -ανεξαρτήτως προτιμήσεων. Δεν απαιτείται η επιστημονική γνώση για να μπορείς απλά να απολαύσεις την ομορφιά του. Φυσικά τα παραδείγματα και οι φωτογραφίες, που θα έβρισκε κανείς στο αρχείο της NASA, μπορούν να είναι αμέτρητα. Δεδομένου ότι οι γνώσεις στις μέρες μας σε σχέση με το σύμπαν είναι αρκετά περιορισμένες, μπορεί κανείς να φανταστεί πόσα μέρη μένουν ανεξερεύνητα. Εμείς βέβαια δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι περισσότερο από το να αναμένουμε περαιτέρω ανακαλύψεις.
