Γιλγαμές, ένας τραγουδημένος βασιλιάς

15 Σεπτεμβρίου 2022

Ο Γιλγαμές ή Γκιλγκαμές υπήρξε κατά τη μυθολογία δημιούργημα των θεών. Ωστόσο, οι αρχαιολόγοι δεν αμφισβητούν την ύπαρξή του ως ιστορικό πρόσωπο.

Γιλγαμές
πηγή: mymind.gr

Η ιστορία

Ο Γιλγαμές ή Γκιλγκαμές ήταν ο πέμπτος βασιλιάς της Ουρούκ, αρχαίας πόλης των Σουμερίων. Η Ουρούκ βρισκόταν στη Μεσοποταμία, ανατολικά του ποταμού Ευφράτη (σσ. στην περιοχή του σημερινού Ιράκ, 230 χμ νοτιοανατολικά της Βαγδάτης). Η Ουρούκ με 80.000 κατοίκους υπήρξε η μεγαλύτερη πόλη του τότε γνωστού κόσμου. Η ανασκαφή της ξεκίνησε πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο από Γερμανούς αρχαιολόγους και συνεχίστηκε το 1939 και το 1954.

Πατέρας του Γιλγαμές ήταν ο Λουκαλμπάντα και μητέρα του -κατά το μύθο- η θεά Νινσούν. Ήταν, λοιπόν, ημίθεος με υπερφυσικές δυνάμεις, ανάλογες του δικού μας Ηρακλή. Βασίλεψε γύρω στο 2650 π.Χ. Κατά την παράδοση, ο Γιλγαμές είναι αυτός που έχτισε τα τείχη γύρω από την Ουρούκ, προκειμένου να προστατέψει τους κατοίκους από εξωτερικούς κινδύνους.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Μολονότι δεν υπάρχουν ξεκάθαρες ενδείξεις, οι περισσότεροι αρχαιολόγοι δεν αρνούνται ότι ο μυθικός βασιλιάς υπήρξε ιστορικό πρόσωπο. Σε αυτό συνηγορούν οι επιγραφές που ανακαλύφθηκαν και περιλαμβάνουν ονόματα που αναφέρονται στο διάσημο έπος του Γιλγαμές.

 

Ο μύθος

Οι θεοί έπλασαν τον Γιλγαμές για να κυβερνήσει τους ανθρώπους. Όντας κατά τα 2/3 θεός διέθετε ομορφιά, εξυπνάδα και γενναιότητα σε απαράμιλλο βαθμό. Ο Γιλγαμές θέλησε να ανακαλύψει τα μυστικά του κόσμου. Έτσι, διέσχισε τον ωκεανό και έφτασε ως τα πέρατα της ανατολής. Επιστρέφοντας έκτισε την πόλη Ουρούκ.

Η δόξα του Γιλγαμές ήταν τέτοια που κανένας άντρας δεν μπορούσε να τον συναγωνιστεί, ενώ ήταν ακαταμάχητος για κάθε γυναίκα. Το τίμημα της δόξας ήταν η μοναξιά. Έτσι, η θεά της δημιουργίας, η Αρούρου αποφάσισε να φτιάξει ένα σύντροφο για τον Γιλγαμές. Με σάλιο και πηλό έπλασε με τα χέρια της τον Ενκιντού. Ο Ενκιντού ήταν άνθρωπος, αλλά ήταν άγριος σαν ζώο.

Advertising

Ο Ενκιντού εξημερώθηκε χάρη σε μια γυναίκα από το ναό της Ιστάρ, της θεάς του έρωτα. Αυτή τον πήγε στην Ουρούκ για να προκαλέσει το βασιλιά. Οι δύο άντρες πάλεψαν, αλλά νίκησε ο Γιλγαμές. Μέσα από την πάλη γεννήθηκε μια δυνατή φιλία, που κράτησε ως το θάνατο του Ενκιντού.

Συντετριμμένος ο βασιλιάς ξεκίνησε ένα μακρύ ταξίδι για να βρει την απάντηση στο αιώνιο ερώτημα που βασανίζει τον άνθρωπο: γιατί πεθαίνουμε;

Μετά από ένα μακρινό κι επικίνδυνο ταξίδι, ο Γιλγαμές συνάντησε επιτέλους τον Ουτναπίστιμ, το μόνο άνθρωπο που σώθηκε από τον Κατακλυσμό. Αυτός διηγήθηκε στον απόγονό του την ιστορία του Κατακλυσμού και του υπέδειξε πού θα βρει το φυτό που χαρίζει την αιώνια νιότη.

Ο ήρωας βρήκε το φυτό, μα σε μια στάση για να πιει νερό, ένα φίδι το έφαγε. Έτσι, τα φίδια αλλάζουν το δέρμα τους και ξανανιώνουν. Ο χρόνος , όμως, δε γυρνά πίσω για τους ανθρώπους.

Advertising

Το έπος του Γιλγαμές

Η συναρπαστική ιστορία του Γιλγαμές ξετυλίγεται στο “έπος του Γιλγαμές“. Είναι ένα έργο της ασσυρο-βαβυλωνιακής λογοτεχνίας και αποτελεί το πρώτο αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Το έργο γράφτηκε τον 12 αιώνα π.Χ. και υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλές σε όλη την περιοχή της Εγγύς Ανατολής. Στην αρχή διαδόθηκε προφορικά, από στόμα σε στόμα (σσ. όπως και τα ομηρικά έπη). Στη συνέχεια καταγράφηκε σε σφηνοειδή γραφή, ένα είδος γραφής που είχαν αναπτύξει οι Σουμέριοι. Γύρω όμως στο 300 ή 200 π.Χ. η σφηνοειδής γραφή έπαψε να χρησιμοποιείται. Οι κατοπινές γενιές δεν μπορούσαν πια να τη διαβάσουν κι έτσι το έπος του Γκιλγκαμές ξεχάστηκε για σχεδόν 2000 χρόνια.

Το έργο ήρθε ξανά στην επιφάνεια όταν αρχαιολόγοι ανακάλυψαν πήλινες πινακίδες το 19ο αιώνα. Χάρη στην αποκρυπτογράφηση της σφηνοειδούς γραφής, οι μελετητές διάβασαν ξανά το σπουδαίο έργο, το οποίο έχει ομοιότητες με την Παλαιά Διαθήκη και τα ομηρικά έπη.

Advertising

Θρηνώντας το φίλο του Ενκιντού, ο Γιλγαμές διατυπώνει το αιώνιο ερώτημα του ανθρώπου:

Γιατί να πεθαίνουμε; Οι θεοί ζουν για πάντα, αλλά η ζωή των θνητών κρατά όσο μια ανάσα.

 

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:

Γκιλγκαμές, πληροφορίες ανακτήθηκαν από: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%BA%CE%B9%CE%BB%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CE%BC%CE%AD%CF%82

Advertising

Ουρούκ, πληροφορίες ανακτήθηκαν από: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%8D%CE%BA

Έπος του Γκιλγκαμές, ανακτήθηκε από: https://terrapapers.com/epos-toy-gkilgkames/

Το έπος του Γιλγαμές το αρχαιότερο έργο της ασσυρο-βαβυλωνιακής λογοτεχνίας, ανακτήθηκε από: https://theatrecomments.weebly.com/alphaphiiotaepsilonrhoomegamualphataualpha-write/9471380

Γέννημα θρέμμα –μα όχι πάππου προς πάππου- Σαλονικιά συνεχίζω να περπατώ στους δρόμους της. Πτυχιούχος Ιστορικού-Αρχαιολογικού, πήρα μια στροφή που με έφερε στη νοσηλευτική, για να βγω και πάλι στον αγαπημένο δρόμο της εκπαίδευσης, αυτή τη φορά από την προσχολική αγωγή. Όψιμη αγάπη η συγγραφή, νηπιακά βήματα στην αρθρογραφία για θέματα που κεντρίζουν την περιέργειά μου.

Περισσότερα από τη στήλη: Ιστορία

Ιστορία

Η Βυζαντινή Αθήνα

Η Βυζαντινή Αθήνα: Από την ύστερη αρχαιότητα στη μεσαιωνική πόλη Η Βυζαντινή Αθήνα υπήρξε ένα…

Ιστορία

Τα πρώτα σχολικά εγχειρίδια στην Ελλάδα (1830-1900)

Όλοι θυμόμαστε το ξεκίνημα της νέας σχολικής χρονιάς και την αίσθηση, όταν παίρναμε τα καινούρια…

Ιστορία

Μία ματιά στην αθηναϊκή δημοκρατία

«Το πολίτευμα που έχουμε σε τίποτα δεν αντιγράφει τα ξένα πολιτεύματα. Αντίθετα, είμαστε πολύ περισσότερο…

Ιστορία

Η αθέατη όψη του Μινώταυρου

  Η αρχαία ελληνική γραμματεία, με κορυφαία έκφανσή της τη μυθολογία, συγκροτεί τον νοηματικό πυρήνα…

Ιστορία

Η εκπαίδευση στην Ελληνική Επανάσταση (1821-1830)

Η εκπαίδευση στην Ελληνική Επανάσταση (1821-1830) αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο για τη συγκρότηση του νέου…

Ιστορία

Το θρυλικό τρένο Orient Express: ιστορία, χλιδή και… έμπνευση

Το Orient Express πραγματοποίησε το πρώτο του δρομολόγιο στις 5 Ιουνίου του 1883. Ήταν το…

Ιστορία

Η πειρατεία στην αρχαία Ελλάδα

Η πειρατεία στην αρχαία Ελλάδα δεν αποτελούσε έγκλημα και οι πειρατές θεωρούνταν ανδρείοι και άξιοι…