Η σύλληψη της ιδέας ανήκει στον Χάινριχ Χίμλερ. Ο Χίμλερ ξεκίνησε το “πρόγραμμα Λέμπενσμπορν” στις 12 Δεκεμβρίου 1935. Ήταν η χρονιά που απαγορεύτηκαν δια νόμου οι διαφυλετικοί γάμοι, μεταξύ Γερμανών και Εβραίων ή άλλων εθνοτικών ομάδων που θεωρούνταν κατώτερες. Στόχος του προγράμματος ήταν η αύξηση του γερμανικού “Άριου” πληθυσμού. Επιθυμητά δεν ήταν μόνο τα εξωτερικά χαρακτηριστικά της Άριας φυλής -ξανθά μαλλιά, γαλανά μάτια. Γνωρίσματα του χαρακτήρα όπως η γενναιότητα και η αφοσίωση θεωρήθηκαν επίσης κληρονομικά. Ήταν τα χαρακτηριστικά του Γερμανού στρατιώτη, που χάνονταν στα πεδία της μάχης και που το πρόγραμμα Λέμπενσμπορν ήθελε να καλύψει τις απώλειες.
Για το λόγο αυτό οι Γερμανοί στρατιώτες ενθαρρύνονταν να δημιουργήσουν μεγάλες οικογένειες. Παρακινούνταν να παντρευτούν νωρίς και να κάνουν τουλάχιστον 4 παιδιά, με κίνητρο και οικονομική βοήθεια. Φυσικά τόσο ο στρατιώτης όσο και η μέλλουσα νύφη περνούσαν από “φυλετικό έλεγχο”. Ο έλεγχος έφτανε μέχρι και 3 γενιές πίσω, ώστε να εξασφαλιστεί η φυλετική καθαρότητα. Φυσικά, ελέγχονταν το ιατρικό ιστορικό των υποψήφιων και των οικογενειών τους. Υποψήφιοι με ιστορικό σωματικών, διανοητικών αναπηριών ή ψυχιατρικών ασθενειών αποκλείονταν.
Από την άλλη, σκοπός του Λέμπενσμπορν ήταν να εμποδίσει ανύπαντρες Γερμανίδες που πληρούσαν τα φυλετικά κριτήρια να τερματίσουν μιαν ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Η κοινωνική κατακραυγή ωθούσε πολλές γυναίκες που περίμεναν παιδί εκτός γάμου να τερματίσουν την εγκυμοσύνη με -παράνομη τότε- έκτρωση. Ο Χίμλερ εκτιμούσε ότι κάθε χρόνο λάμβαναν χώρα περίπου 100.000 παράνομες εκτρώσεις, τερματίζοντας αυτό που ο ίδιος ονόμαζε “πολύτιμες κυήσεις”. Οξύμωρο πως την ίδια εποχή δικαστήρια “κληρονομικής υγείας’ διέταζαν εκτρώσεις και στειρώσεις γυναικών που δεν πληρούσαν τα φυλετικά κριτήρια.
Ο Χίμλερ έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα σπίτια του προγράμματος. Επέβλεπε την επιλογή των υποψηφίων, ενώ έδειχνε ιδιαίτερη προσοχή στα παιδιά που είχαν γεννηθεί ανήμερα των γενεθλίων του, 7 Οκτωβρίου.
Λέμπενσμπορν: εκεί όπου γεννιούνταν κρυφά μωρά
Η ανωνυμία και η ιδιωτικότητα ήταν τα στοιχεία που διαφημίζονταν περισσότερα. Τα σπίτια του προγράμματος Λέμπενσμπορν ήταν στην αρχή, λοιπόν, μαιευτήρια και βρεφοκομεία. Η μέλλουσα μητέρα μπορούσε να μείνει εκεί ώσπου να γεννήσει και να ανακάμψει από τον τοκετό. Ωστόσο, για να πάρει το νεογέννητό της σπίτι χρειαζόταν την έγκριση από τα κεντρικά γραφεία του προγράμματος. Συχνά, τα παιδιά τοποθετούνταν σε οικογένειες, ώστε να γαλουχηθούν με τα γερμανικά ιδεώδη.
Ωστόσο, η μυστικότητα γύρω από τα σπίτια αυτά δεν έφερνε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Κι έτσι ο Χίμλερ συνέλαβε ένα άλλο σχέδιο.
Σύλληψη χωρίς αγάπη, χωρίς έρωτα
Τα σπίτια του προγράμματος Λέμπενμπορν άρχισαν να φιλοξενούν τα “παιδιά του Χίτλερ” -όπως ονομάστηκαν- από τη στιγμή της σύλληψής τους. Σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους υποψήφιες μητέρες συνευρίσκονταν με Γερμανούς στρατιωτικούς. Μόνο κριτήριο ήταν η φυλετική καθαρότητα. Αν και οι περισσότερες γυναίκες περνούσαν την πόρτα των σπιτιών του Λέμπενσμπορν με τη θέλησή τους -αποτέλεσμα της προπαγάνδας- δεν λείπουν οι μαρτυρίες για κοπέλες που άλλαξαν γνώμη. Μα δεν υπήρχε γυρισμός, με αποτέλεσμα να μαρτυρούνται βιασμοί. Μεταξύ των υποψήφιων μητέρων και έφηβα κορίτσια.
Το πρόγραμμα Λέμπενσμπορν έξω από τα σύνορα της Γερμανίας
Το πρώτο σπίτι του προγράμματος λειτούργησε στο Στάινχορινγκ, ένα μικρό χωριό, έξω από το Μόναχο. Συνολικά δέκα τέτοια σπίτια λειτούργησαν στη Γερμανία. Ωστόσο, μέχρι το 1939 το πρόγραμμα δεν είχε φέρει τα αποτελέσματα που προσδοκούσε ο Χίμλερ. Το 1942, με τις ήδη βαριές απώλειες στα πεδία της μάχης, ο Χίτλερ ενθάρρυνε τους στρατιώτες του να σχετίζονται με γυναίκες των εδαφών που είχαν κατακτήσει, αρκεί να πληρούν φυλετικά κριτήρια. Στόχος πάντα η παραγωγή παιδιών με χαρακτηριστικά Άριας φυλής.
Οι πρώτες εγκαταστάσεις του προγράμματος Λέμπενσμπορν εκτός Γερμανίας εντοπίζονται στη Νορβηγία το 1941. 9 σπίτια ιδρύθηκαν στη Νορβηγία, 2 στην Αυστρία και από ένα στο Βέλγιο, στην Ολλανδία, τη Γαλλία, το Λουξεμβούργο και τη Δανία.
Υπολογίζεται ότι 8.000 παιδιά γεννήθηκαν στη Γερμανία. Άλλα 8.000 -12.000 γεννήθηκαν στη Νορβηγία, όπου ο ηγέτης της χώρας Βίντκουν Κουίσλινγκ στήριζε τον Χίτλερ. Παιδί του προγράμματος Λέμπενσμπορν είναι η τραγουδίστρια των ABBA, Άννι-Φριντ Λίνγκσταντ.
Τα παιδιά αυτά μεγάλωσαν σημαδεμένα. Οι μητέρες τους θεωρήθηκε ότι διέπραξαν προδοσία και το στίγμα του προδότη ακολούθησε τα παιδιά αυτά. Πολλά από αυτά αναγκάστηκαν να φύγουν από την πατρίδα τους, για να μεταναστεύσουν σε μέρος όπου κανείς δε θα ήξερε την οικογενειακή τους ιστορία.
Οι απαγωγές
Όσο προχωρούσε ο πόλεμος, τόσο πολλαπλασιάζονταν οι απώλειες των Γερμανών. Τα παιδιά που γεννιούνταν στα σπίτια του Λέμπενσμπορν δεν αρκούσαν. Και τότε μπήκε μπροστά ένα ειδεχθές σχέδιο.
Οι στρατιώτες των SS απήγαγαν παιδιά κυρίως από την ανατολική Ευρώπη, παιδιά που είχαν γερμανικές ρίζες ή απλώς που τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους ταίριαζαν στα φυλετικά κριτήρια της ναζιστικής προπαγάνδας. Κάποια από αυτά τα παιδιά ήταν ορφανά, μα άλλα απομακρύνθηκαν βίαια από τις οικογένειές τους. Μεταφέρθηκαν σε εγκαταστάσεις του προγράμματος Λέμπενσμπορν όπου έγινε προσπάθεια εκγερμανισμού. Πολλά δόθηκαν σε οικογένειες Γερμανών για να μεγαλώσουν ως αληθινά γερμανόπουλα. Όσα δεν ενστερνίστηκαν ικανοποιητικά τη γερμανική προπαγάνδα ή τα παιδιά που τελικά κρίθηκαν ακατάλληλα με βάση φυλετικά κριτήρια οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξοντώθηκαν.
Ο ακριβής αριθμός των παιδιών που απήχθησαν είναι άγνωστος. Μόνο στην Πολωνία υπολογίζεται ότι 100.000 παιδιά απομακρύνθηκαν βίαια από την αγκαλιά των δικών τους. Μαρτυρείται η περίπτωση ενός μικρού χωριού, στην Τσεχία, του Lidice, όπου οι Γερμανοί ως αντίποινα για τη δολοφονία ενός αξιωματικού των SS εκτέλεσαν όλους τους άντρες. Έπειτα έγινε διαλογή των παιδιών. 91 παιδιά θεωρήθηκαν “αρκετά καλά” για να γερμανοποιηθούν. Τα υπόλοιπα στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Το τέλος του πολέμου
Συνολικά περίπου 250.000 παιδιά φαίνεται να απήχθησαν από τους στρατιώτες των SS με σκοπό τη γερμανοποίησή τους. Μετά τον πόλεμο μόνο 25.000 επαναπατρίστηκαν. Πολλές γερμανικές οικογένειες αρνήθηκαν να δώσουν πίσω τα παιδιά που είχαν λάβει στα πλαίσια του προγράμματος Λέμπενσμπορν. Σε άλλες περιπτώσεις τα ίδια τα παιδιά αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν τη Γερμανία. Η προπαγάνδα είχε κάνει τόσο καλή δουλειά που θεωρούσαν τους εαυτούς τους Γερμανούς.
Την Πρωτομαγιά του 1945 τα συμμαχικά στρατεύματα φτάνουν στο Στάινχορινγκ. Στο πρώτο σπίτι του Λέμπενσμπορν βρίσκουν 300 παιδιά, από 6 μηνών έως 6 χρονών. Το προσωπικό είχε εγκαταλείψει τις εγκαταστάσεις. Ανάλογη κατάσταση αντικρίζουν οι σύμμαχοι και σε άλλα σπίτια του Lebensborn, στη Βρέμη και αλλού. Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά δόθηκαν για υιοθεσία. Άλλα -όπου αυτό ήταν εφικτό- γύρισαν στις βιολογικές τους οικογένειες.
Ένα ακόμη έγκλημα του ναζισμού, που καταδίκασε χιλιάδες παιδιά να ζήσουν μια ζωή δύσκολη. Παιδιά που στερήθηκαν τις οικογένειές τους, που έφεραν το σημάδι του πολέμου και μετά το τέλος του. Πολύ μετά το τέλος του πολέμου.
Πηγές:
Lebensborn Program. Holocaust Encyclopedia. Ανακτήθηκε από: encyclopedia.ushmm.org (τελευταία πρόσβαση 20/04/2023)
The “Lebensborn”. Ανακτήθηκε από: jewishgen.org (τελευταία πρόσβαση 20/04/2023)
The Nazi Party: The “Lebensborn” Program (1935-1945). Ανακτήθηκε από: jewishvirtuallibray.org (τελευταία πρόσβαση 20/04/2023)
Τσαβάλος Κ. (2015). Λέμπενσμπορν: 80 χρόνια από το ναζιστικό σχέδιο άριων παιδιών. Ανακτήθηκε από: in.gr (τελευταία πρόσβαση 20/04/2023)
