Οι συναισθηματικοί δεσμοί που αναπτύσσουμε στις σχέσεις μας δεν δημιουργούνται τυχαία. Αντίθετα, χτίζονται πάνω σε πρότυπα που γεννιούνται πολύ νωρίς στη ζωή μας. Το στυλ συναισθηματικής προσκόλλησης επηρεάζει το πώς αγαπάμε, το πώς σχετιζόμαστε, αλλά και το πώς απομακρυνόμαστε. Έτσι, δεν είναι καθόλου περίεργο που ο έρωτας συχνά πυροδοτεί τις πιο έντονες συναισθηματικές εμπειρίες.
Ο John Bowlby διαμόρφωσε τη θεωρία της προσκόλλησης, ενώ η Mary Ainsworth ανέδειξε ερευνητικά την επίδραση των πρώιμων δεσμών φροντίδας. Όταν τα πρώτα βιώματα δεν μας προσφέρουν σταθερότητα και συναισθηματική ασφάλεια, είναι πιθανό να χτίσουμε εσωτερικά μοτίβα που μεταφέρουμε στις μελλοντικές μας σχέσεις.
📘 Επιστημονική τεκμηρίωση:
Οι Hazan & Shaver (1987) παρουσίασαν το μοντέλο προσκόλλησης στους ενήλικες, δείχνοντας πώς αυτά τα μοτίβα διαμορφώνουν τη δυναμική του έρωτα.
🔗 Δες τη μελέτη στο ResearchGate
Επίσης, αν σε ενδιαφέρει η συναισθηματική ευφυΐα στις σχέσεις, μπορείς να διαβάσεις αυτό το άρθρο .
Τύποι προσκόλλησης: Πώς επηρεάζουν τη σχέση
Κάθε τύπος δημιουργεί ξεχωριστές δυναμικές στις σχέσεις. Η κατανόηση του δικού μας στυλ αποτελεί σημαντικό βήμα προς τη βελτίωση της συναισθηματικής σύνδεσης.
🔹 Ασφαλής προσκόλληση
Άνθρωποι με αυτό το στυλ μεγαλώνουν με συναισθηματική συνέπεια και μαθαίνουν ότι είναι ασφαλές να ζητούν υποστήριξη. Έτσι, δημιουργούν σχέσεις με εμπιστοσύνη και αλληλοσεβασμό.
🔹 Αγχωτική προσκόλληση
Αυτοί οι άνθρωποι συχνά αναζητούν επιβεβαίωση με εμμονικό τρόπο. Η ανασφάλεια τους οδηγεί σε υπερανάλυση και φόβο εγκατάλειψης. Επομένως, η σχέση γίνεται πηγή άγχους αντί ασφάλειας.
🔹 Αποφευκτική προσκόλληση
Όσοι φοβούνται τη συναισθηματική εξάρτηση, κρατούν απόσταση. Αποφεύγουν να εκτεθούν, προτιμούν την αυτάρκεια και συχνά «παγώνουν» τη σχέση όταν νιώθουν πίεση.
🔹 Φοβική/Αποφευκτική προσκόλληση
Εδώ βλέπουμε τη σύγκρουση: το άτομο επιθυμεί εγγύτητα, αλλά την αποφεύγει. Συνήθως πρόκειται για ανθρώπους που έχουν βιώσει τραύματα ή παραμέληση. Δηλαδή, πληγώθηκαν όταν άνοιξαν, και γι’ αυτό δυσκολεύονται να εμπιστευτούν.
Συναισθηματική ρύθμιση και φαύλοι κύκλοι
Στις ρομαντικές σχέσεις, τα παλιά μοτίβα ενεργοποιούνται ξανά. Για παράδειγμα, ένας αγχώδης σύντροφος ερμηνεύει την ανάγκη για χώρο ως εγκατάλειψη. Ο αποφευκτικός, από την άλλη, νιώθει ότι καταπιέζεται και απομακρύνεται περισσότερο.
Έτσι, η δυναμική γίνεται ένας φαύλος κύκλος: όσο περισσότερο ο ένας πλησιάζει, τόσο περισσότερο ο άλλος απομακρύνεται. Όμως, όταν οι άνθρωποι αναγνωρίζουν το μοτίβο και μιλούν από θέση κατανόησης, μπορούν να διακόψουν αυτόν τον κύκλο.
Αν θέλεις να μάθεις περισσότερα για τους φαύλους κύκλους σχέσεων, διάβασε εδώ το σχετικό μας άρθρο.
Emotionally Focused Therapy (EFT) – Η αγάπη ως ασφαλές καταφύγιο
Η Emotionally Focused Therapy (EFT), που ανέπτυξε η Sue Johnson, αντιμετωπίζει τις σχέσεις ως συναισθηματικά ασφαλή συστήματα. Δηλαδή, βοηθά τα ζευγάρια να αναγνωρίσουν τους φόβους τους και να μάθουν να ζητούν εγγύτητα με υγιείς τρόπους.
Η EFT δεν εστιάζει στη «διόρθωση συμπεριφορών», αλλά στην αποκατάσταση της συναισθηματικής σύνδεσης. Έτσι, ο κάθε σύντροφος νιώθει ορατός, αποδεκτός και ασφαλής. Σε αυτό το πλαίσιο, η αγάπη παύει να μοιάζει απειλητική και μετατρέπεται σε θεραπευτικό καταφύγιο.
5 πρακτικά tips για σχέσεις με βάθος
-
Αναγνώρισε το στυλ σου. Η αυτογνωσία είναι η αρχή της αλλαγής.
-
Επικοινώνησε με αυθεντικότητα. Όχι επίθεση, αλλά αυθεντικότητα.
Advertising
-
Άκου με ενσυναίσθηση. Όχι για να απαντήσεις, αλλά για να καταλάβεις.
-
Μην απομακρύνεσαι χωρίς λόγο. Μίλα για την ανάγκη σου να απομονωθείς.
-
Ζήτησε βοήθεια όταν χρειάζεται. Η ψυχοθεραπεία είναι χώρος κατανόησης, όχι αδυναμίας.
Το στυλ συναισθηματικής προσκόλλησης δεν σε καθορίζει, αλλά σε καθοδηγεί — εκτός κι αν το παρατηρήσεις. Όσο περισσότερο κατανοούμε τον εαυτό μας, τόσο καλύτερα σχετιζόμαστε με τους άλλους.
Η επιθυμία για σύνδεση είναι καθολική. Και κάθε σχέση μάς δίνει την ευκαιρία να θεραπευτούμε, να εξελιχθούμε και να αγαπήσουμε ξανά — πιο συνειδητά.
Βιβλιογραφία
Bowlby, J. (1988). A Secure Base: Parent-Child Attachment and Healthy Human Development. Basic Books.
Ainsworth, M. D. S. (1978). Patterns of Attachment: A Psychological Study of the Strange Situation. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52(3), 511–524.
🔗 https://www.researchgate.net/publication/345051434_Romantic_Love_Conceptualized_as_an_Attachment_Process
Johnson, S. M. (2019). Attachment Theory in Practice: Emotionally Focused Therapy (EFT) with Individuals, Couples, and Families. Guilford Press.
Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2007). Attachment in Adulthood: Structure, Dynamics, and Change. The Guilford Press.
Tatkin, S. (2016). Wired for Love: How Understanding Your Partner’s Brain and Attachment Style Can Help You Defuse Conflict and Build a Secure Relationship. New Harbinger.
