Στη σειρά άρθρων “Ξεχασμένα Διαμάντια” εστιάζουμε σε ταινίες που έχουν παραμεληθεί, υποτιμηθεί ή παραγνωριστεί από το σινεφίλ ή ευρύτερο κοινό.
Υπάρχουν ταινίες που παρόλο που καταφέρνουν και αποδίδουν κριτικά και έντονα το κλίμα της εποχής τους, ξεχνιούνται- ίσως ακριβώς επειδή η κριτική που ασκούν δεν προορίζεται για εμπορική και ευρεία κατανάλωση. Μια τέτοια αδίκως παραμελημένη ταινία είναι και το The loneliness of the long distance runner, ένα δημιούργημα του Tony Richardson -χρυσού παιδιού του βρετανικού νέου κύματος- που γυρίστηκε το 1962. Παρουσιάζει το ταξικό χάσμα και την πολιτική ένταση που υπήρχε στην Βρετανία της εποχής μέσα από την ιστορία ενός τρόφιμου αναμορφωτηρίου, που καλείται να αντιπροσωπεύσει το ίδρυμα σε αγώνες στίβου.
Η Πλοκή
To The loneliness of the long distance runner ασχολείται με τις ταξικές διακρίσεις. Ο Colin είναι ο μεγαλύτερος γιος μιας εργατικής οικογένειας. Έχοντας χάσει πρόσφατα τον πατέρα του και έχοντας καταλήξει σε μια ανιαρή και μίζερη καθημερινότητα, προβαίνει πού και πού σε μικροπαραβατικές συμπεριφορές: κλέβει πχ ένα αυτοκίνητο και πάει μια βόλτα με δυο κορίτσια και τον φίλο του, ενώ αργότερα κλέβει λεφτά από έναν φούρνο και τα κρύβει σπίτι του. Μετά από έρευνα της αστυνομίας τελικά πιάνεται και στέλνεται σε ένα αναμορφωτήριο-φυλακή για ανηλίκους στην αγγλική εξοχή. Εκεί, παρά το ατίθασο ύφος του, κερδίζει την προσοχή του διευθυντή με τις ικανότητες του στο τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων. Ο διευθυντής και οι επιμελητές του δίνουν διάφορα προνόμια, αρκεί ο Colin να τρέξει στους αγώνες που έρχονται. Η νίκη -όπως λένε- είναι σίγουρη. Η αφοσίωση του Colin όμως όχι.
Η Κριτική
Το The loneliness of the long distance runner είναι πάνω από όλα μια κοινωνική και κριτική ταινία. Δείχνει το πώς η εργατική τάξη καταδικάζεται από το σύστημα σε πενιχρούς μισθούς, γκρίζα καθημερινότητα και στην διέξοδο του εγκλήματος. Δηλαδή πάντα τοποθετείται στην θέση του Άλλου, τον οποίον οι κυρίαρχες τάξεις υποτιμούν, παραμελούν, ελέγχουν, πειθαρχούν, επιτηρούν, κανονικοποιούν.
Το ίδιο γίνεται και στην περίπτωση του Colin. Καταλήγει σε ένα ίδρυμα όπου βασικός στόχος είναι η πειθαρχία στους αστικούς κανόνες. Ο διαχωρισμός είναι ξεκάθαρος: διευθυντές και επόπτες με αυτάρεσκο ύφος και καθαρά ρούχα, τρόφιμοι με κουρέλια και τσακισμένο ηθικό. “Εμείς και αυτοί’.
Ο Colin αποκτά προνόμια μόνο αν είναι χρήσιμος στην αστική τάξη: αν φέρει την νίκη στο ίδρυμα όλα καλά. Αν αποτύχει τότε επιστρέφει στην αφάνεια και στον αποκλεισμό.
Έτσι, το The loneliness of the long distance runner καταφέρνει και αποδίδει σαφώς τις ταξικές διακρίσεις. Αποτελεί άλλωστε μέρος του Βρετανικού Νέου Κύματος, γνωστού για τους κοινωνικούς προβληματισμούς του, ενώ η ταινία του Tony Richardson συνιστά σαφή πρόδρομο άλλων δημιουργημάτων, όπως είναι το If… του Linsday Anderson.
Ποια λοιπόν είναι η διέξοδος του δρομέα μεγάλων αποστάσεων; Να συνεχίσει να τρέχει σαν το σκυλάκι των προνομιούχων τάξεων και να απολαμβάνει τα κόκκαλα που του πετάνε ως ανταμοιβή; Όχι. Διέξοδος είναι να σταματήσει να τρέχει και να κοιτάξει γύρω του, κατευθείαν στα μάτια των επηρμένων δυναστών του. Με αυτό το βλέμμα, το βλέμμα του αυτόνομου ανθρώπου, να τους πει πως οι διαχωρισμοί και οι ιεραρχίες που επιβάλλουν πάνω του είναι ψεύτικες, προϊόντα διεστραμμένων μυαλών που σκέφτονται με όρους ανώτερων και κατώτερων.
Ο δρομέας των μεγάλων αποστάσεων σταματάει να τρέχει. Αρνείται να παίξει το παιχνίδι που του επέβαλαν. Αρνείται να κατηγοριοποιηθεί ως “χρήσιμος” στα μάτια των αστών. Με θάρρος στέκεται σε μια αγέρωχη στάση, την στάση ενός ανθρώπου που πια λέει “όχι¨, την στάση δηλαδή που ο Camus ονόμασε στάση του επαναστατημένου ανθρώπου.
Trailer: https://youtu.be/r6LOFFJt94Q
