Άνθρωποι και βιβλία: Αποτίμηση δημοσκόπησης
Ένα ακόμη δημοσκοΠΕΣ φθάνει σήμερα στο τέλος του με τις δικές σας απαντήσεις να καθορίζουν κι αυτή τη φορά το αποτέλεσμα. Βασιζόμενοι στις απόψεις σας επί του θέματος, θα επιχειρήσουμε και πάλι ν’ αναχθούμε σε περαιτέρω συμπεράσματα. Μελετώντας εν τάχει τα δεδομένα που διαθέτουμε, θα χαρακτηρίζαμε τη σχέση του ανθρώπου με το βιβλίο επαρκώς ισχυρή, όχι όμως απυρόβλητη. Συγκεκριμένα, το βιβλίο- για την πλειοψηφία των αναγνωστών μας- θεωρείται κι αποτελεί στην πράξη τον συνηθέστερο τρόπο ψυχαγωγίας, τέρψης της ψυχής και του πνεύματος, εξευμενισμού των κατώτερων ενστίκτων. Μολαταύτα, σύμφωνα με το 90%, δε θα έπρεπε σε καμία περίπτωση ν’ αγνοηθεί ο κίνδυνος που εγκυμονούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά κυρίως η ίδια η “εικόνα” που εποφθαλμιά τη θέση- που έως τώρα κατέχει το βιβλίο- στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου. Ας εξετάσουμε, όμως, το ζήτημα εκτενέστερα…
Το βιβλίο ως φίλος
Το 60% των ερωτηθέντων καθίσταται θετικά διακείμενο προς το βιβλίο, το οποίο και δικαίως έχει κατακτήσει ουσιαστική θέση στη ζωή των πρώτων. Το ίδιο ποσοστό αναγνωστών καταφέρνει ν’ αφιερώνει ορισμένες ώρες ανά βδομάδα στην ανάγνωση αγαπημένων του δημιουργημάτων, παρά τον ενδεχόμενο φόρτο εργασίας κι υποχρεώσεων με τις οποίες επιβαρύνεται. Συνεπώς, έχουμε να κάνουμε με ένα κοινό για το οποίο το βιβλίο δεν αποτελεί παρά μια σύντομη απόδραση από τα ανθρώπινα, τα καθημερινά. Έναν κόσμο στον οποίο είναι πάντοτε ευπρόσδεκτοι, έναν κόσμο έτοιμο ν’ αγκαλιάσει μα και να “περιθάλψει” τυχόν τραύματα κι επίπονες σκέψεις. Το βιβλίο δεν αποτελεί αγγαρεία ή υποχρέωση, δέσμευση κι επιβολή. Το βιβλίο- θεωρητικά τουλάχιστον- αποτελεί μιαν ανάγκη για ανύψωση, για ηθική και πνευματική κάθαρση.
Σαφέστατα, υπάρχει κι εκείνο το 40% των αναγνωστών μας που δεν τιμά το βιβλίο ως τρόπο ψυχαγωγίας, είτε γιατί δε το επιθυμεί, είτε γιατί δεν έχει το χρόνο και την κατάλληλη ενέργεια να του αφιερώσει. Άλλωστε, το βιβλίο θέλει ορθάνοιχτα τα μάτια της ψυχής και του νου. Προϋποθέτει ετοιμότητα, αφύπνιση και διαρκή διάλογο. Έναν διάλογο νοητό μ’ έναν κόσμο αλλοτινό, μ’ έναν κόσμο μακριά από τη δίνη του “τώρα”, το στρόβιλο του “σήμερα”. Κι εδώ έγκειται ο προβληματισμός μας: Πώς είναι δυνατό για τον άνθρωπο να διοχετεύει εξ’ ολοκλήρου τα συναισθήματα και τις σκέψεις του σε ζητήματα εφήμερα, πρόσκαιρα, παροδικά; Γιατί να δίνουμε την ευκαιρία στον κυκεώνα “ανούσιων” εξελίξεων ν’ ακυρώνει πολύτιμες, ανεξερεύνητες πτυχές του εαυτού μας και στιγμές με εκείνον; Γιατί ασήμαντα, μικροσκοπικά “βαρίδια” να μας κρατούν στη γη, ενώ μπορούμε να φτάσουμε ψηλά;
Άνθρωποι και βιβλία: Ενήλικη ζωή
Ξεθωριάζει άραγε η θέρμη κι η έλξη για το βιβλίο με το χρόνο ή ενισχύεται; Εδώ, η συντριπτική πλειοψηφία αναιρεί και τις δύο προοπτικές. Για το σύνολο των αναγνωστών, δεν είναι ο χρόνος που καθορίζει τη σχέση του ανθρώπου με το βιβλίο, μα η ζωή. Η ζωή που διάγει ο καθένας μας ξεχωριστά και που θα καθορίσει τη σχέση του με τον κόσμο ολάκερο! Η ζωή και τα βιώματα του ατόμου που εν τέλει θα κρίνουν αν το βιβλίο αποτελεί έναν ταιριαστό “σύντροφο”, έναν κατάλληλο συνοδοιπόρο για το μακρύ ταξίδι της σφυρηλάτησης της προσωπικότητας και της αποκρυστάλλωσης βασικών πεποιθήσεων και νοοτροπιών…
Η ισχύς της σχέσης ενός ανθρώπου με τα βιβλία μπορεί να καταστεί αύξουσα ή φθίνουσα κατά τη διάρκεια του βίου του. Επιπλέον, η πορεία αυτή είναι δυνατό ν’ ανατραπεί για παραπάνω από μία φορές. Το ζήτημα, ωστόσο, είναι ν’ αναζητά κανείς διαρκώς τρόπους επανασύνδεσης με την ανάγνωση, μ’ εκείνες τις σελίδες που είναι ικανές να σου αλλάξουν κυριολεκτικά την οπτική των πραγμάτων, την οπτική της ζωής.
Βιβλία κι οθόνη
Αδιαμφισβήτητα, η οθόνη κι η θέση που αρχίζει να κατέχει η εικόνα στη ζωή των ανθρώπων, αποτελούν κίνδυνο για τη δημιουργία χάσματος με το βιβλίο. Σε αυτή την άποψη, εξάλλου, συναινεί και το 90% του κοινού μας. Κρίνεται πραγματικά άξιος περιέργειας ο τρόπος με τον οποίο οι πρώτες δελεάζουν τον άνθρωπο, σε βαθμό που να προτιμά να λειτουργεί με τα μάτια παρά με το νου. Ο κόσμος, όμως, γίνεται αντιληπτός με το μυαλό κι όχι με τους οφθαλμούς. Δε “φυλακίζεται” σε οθόνες κινητού. Δεν περιορίζεται το άπειρο μέσα σ’ ένα ζεύγος ματιών…
Η οθόνη, με την άνοδο της δημοτικότητάς της και την ευρεία αποδοχή της, κατόρθωσε να κωδικοποιήσει αφηρημένες σκέψεις και συναισθήματα, να “ομογενοποιήσει” προτιμήσεις κι αισθητικές, να κοιμίσει συνειδήσεις και ν’ αφυπνίσει κατώτερα ένστικτα. Η έξοδος από αυτή την κατάσταση, η αντίσταση στις ακραίες τάσεις των καιρών, θα είναι πάντοτε παρούσα, μολονότι δυσδιάκριτη. Κι αν η σύγχυση φαντάζει μονόδρομος, η απάντηση στο πρόβλημα είναι πάντοτε η ίδια: το μέτρο.
