Κορονοϊός και περιβάλλον
Τους τελευταίους μήνες ολόκληρος ο πλανήτης μαστίζεται από την πανδημία του νέου κορονοϊού. Οι συνέπειες και οι αλλαγές που επέφερε στην καθημερινότητά μας, στις συνήθειές μας, αλλά και στην παγκόσμια οικονομία και στο περιβάλλον αποτελούν αντικείμενο μέγιστης ανησυχίας για όλους – πολίτες, κυβερνήσεις, κράτη και διεθνείς οργανισμούς.
Προέλευση και ανθρώπινος παράγοντας
Για άλλη μια φορά το ανθρώπινο αποτύπωμα στο περιβάλλον, σχεδόν αναπόφευκτα, έχει αρνητικές συνέπειες. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο νέος κορονοϊός, σύμφωνα με επιστημονικές πηγές, προήλθε από νυχτερίδα όπως συνέβη με τους ιούς SARS και Ebola. H παρέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον, η παραβίαση των φυσικών οικοτόπων, καθώς κι η ενασχόληση με το κυνήγι και τη γεωργία, έχουν ως αποτέλεσμα τη στενότερη επαφή του ανθρώπου με τα ζώα. Μια επαφή που τροφοδοτείται μέσα από την κλιματική αλλαγή και την επακόλουθη μείωση των τροπικών δασών. Με αυτόν τον τρόπο εντείνεται η αλληλεπίδραση του ανθρώπου με απομονωμένους πληθυσμούς ζώων όπως οι νυχτερίδες, οι οποίες χάρη στη φυσιολογία και τα ανθεκτικά σε ιούς συστήματα που διαθέτουν προσφέρουν στους τελευταίους ένα ευνοϊκό περιβάλλον για να αναπτυχθούν.
Περιβαλλοντικές συνέπειες
Σαφέστατα, ο κορονοϊός και το γενικότερο lockdown που ακολούθησε, συνέβαλε σε μια σημαντική μείωση των επιπέδων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Πιο συγκεκριμένα οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα μειώθηκαν στο 25% στην Κίνα, ενώ στη Νέα Υόρκη η πτώση άγγιξε το 50%. Το ερώτημα ωστόσο που εγείρεται και προκαλεί έντονη ανησυχία είναι εάν οι θετικές αυτές συνέπειες θα συνοδέψουν και το πέρας της πανδημίας. Αν συσχετίσουμε την κρίση του κορονοϊού με την οικονομική κρίση του 2008 η κατάσταση δεν είναι και πολύ ελπιδοφόρα. Σύμφωνα με στοιχεία η τότε παγκόσμια οικονομική κρίση επέφερε σημαντική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που παράγεται από την καύση ορυκτών καυσίμων. Το επακόλουθο όμως ήταν η αύξησή τους κατά 5,9% το 2010. Τίποτα δεν μας εγγυάται ότι η επανεκκίνηση της βιομηχανικής δραστηριότητας και των μεταφορών, δεν θα χει παρόμοια ή και χειρότερα αποτελέσματα στην τωρινή συγκυρία.
Αρνητική συνέπεια της πανδημίας όσον αφορά περιβαλλοντικά ζητήματα κατέστη η αναβολή της συνόδου κορυφής για το κλίμα, προγραμματισμένη για τον ερχόμενο Νοέμβριο. Είναι χαρακτηριστικό ότι πλήθος χωρών θα κατέθεταν τα σχέδιά τους για μια συλλογική προσπάθεια μείωσης των εκπομπών ρύπανσης. Η παράλληλη ματαίωση διεθνών συσκέψεων με θέμα τη βιοποικιλότητα και τους ωκεανούς έφερε ξανά στο προσκήνιο την επιτακτική ανάγκη της άμεσης λήψης μέτρων για το κλίμα. Η συγκεκριμένη ανάγκη όμως παρεμποδίζεται από την αδυναμία συγκέντρωσης των ηγετών λόγω των τρεχουσών συνθηκών.
Κορονοϊός και περιβάλλον: η επόμενη μέρα
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι περιβαλλοντικές συνέπειες που θα προκύψουν ως αποτέλεσμα της πανδημίας προσομοιάζουν με εκείνες της οικονομικής κρίσης του 2008. Θυμίζεται ότι τότε, οι δείκτες της παγκόσμιας εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα σημείωσαν μεγάλη πτώση για περίπου έναν χρόνο. Βέβαια, όπως προαναφέρθηκε, το επακόλουθο ήταν μια δυσάρεστη αύξηση του ποσοστού τα επόμενα χρόνια. Στην προκειμένη περίπτωση και όντας αντιμέτωποι με την άρση των περιορισμών και του lockdown, εγείρονται ερωτήματα κι ανησυχίες – μεταξύ άλλων – και για τις μετέπειτα περιβαλλοντικές συνθήκες. Φυσικά η επόμενη μέρα εξαρτάται τόσο από τη διάρκεια της πανδημίας όσο κι από την προθυμία για λήψη μέτρων. Τα εν λόγω μέτρα θα στοχεύουν στην άμεση κινητοποίηση των επιστημόνων για μια σε βάθος μελέτη της κλιματικής αλλαγής με γνώμονα την πρόταση αποτελεσματικών λύσεων από την μεριά τους. Παράλληλα βαρύνουσα σημασία θα αποκτήσει και η συμπεριφορά του καθενός μας σχετικά με το αν η επιθυμία μας για διέξοδο σε συνεχόμενα ταξίδια, τα οποία στερηθήκαμε και που με τη σειρά τους θα επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα, θα αποτελειώσει το περιβάλλον.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο
- https://www.dw.com/en/short-term-positive-effects-of-the-coronavirus-on-the-environment/av-53007913
- https://www.gavi.org/vaccineswork/why-human-impact-environment-leading-infections-covid-19
- https://www.bbc.com/future/article/20200326-covid-19-the-impact-of-coronavirus-on-the-environment
- https://www.hrw.org/news/2020/04/16/how-covid-19-could-impact-climate-crisis
