Ιθαγενείς
Μια μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή είναι ακόμα σε εξέλιξη στην Αυστραλία, και ενώ, η πικρή ανάμνηση του φλεγόμενου καλοκαιριού του Αμαζονίου είναι ακόμη νωπή, οφείλουμε να αρθούμε από τα συγκεκριμένα τοπικά δεδομένα σε μια πιο σφαιρική αντίληψη της κρίσης. Μιας κρίσης όχι μόνο περιβαλλοντικής αλλά και ιδεολογικής.
Η περίπτωση της Βολιβίας
Παράλληλα με τις πυρκαγιές, στη Χιλή, με αφορμή την αύξηση της τιμής των μέσων μαζικής μεταφοράς ξεκίνησαν έντονες διαμαρτυρίες που οδήγησαν σε πορείες, βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία καθώς και συλλήψεις. Παρόμοια γεγονότα συγκλονίζουν σχεδόν ολόκληρη την Λατινική Αμερική – ταραχές ξεσπούν στην Κολομβία, το Εκουαδόρ, την Βολιβία και φυσικά την Βενεζουέλα. Ιδιαίτερη είναι όμως η περίπτωση της Βολιβίας. Στην Βολιβία το αποικιοκρατικό καθεστώς των Ευρωπαίων περιθωριοποιούσε για αιώνες τους γηγενείς πληθυσμούς της χώρας-οι οποίοι ακόμη και σήμερα αποτελούν το ήμισυ του συνολικού της πληθυσμού- μέχρι σχετικά πρόσφατα, όταν ο πρώτος γηγενής πρωθυπουργός της Βολιβίας Έβο Μοράλες βελτίωσε σημαντικά την ποιότητα ζωής του φτωχότερου τμήματος των συμπολιτών του. Μερικές από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν επί κυβέρνησης του ήταν η αναδιανομή των εσόδων από τις εξορύξεις φυσικού αερίου, έσοδα που κατέληγαν κυρίως σε ιδιωτικές επιχειρήσεις στο κράτος. Όρισε σαν υποχρεωτική την γνώση των γλωσσών των ιθαγενών στις δημόσιες υπηρεσίες και βελτίωσε σημαντικά τις συνθήκες για τους αγρότες. Η εποχή αυτή ωστόσο έφτασε στο τέλος, όταν τέθηκε υπό αμφισβήτηση η νίκη του στις εκλογές της 20ης Οκτωβρίου με την κατηγορία της νοθείας. Οργανώθηκε στρατιωτικό πραξικόπημα μετά το οποίο ορίστηκε προσωρινή πρόεδρος η συντηρητική Ζανίνε Ανιές. Η νέα πρόεδρος εμφανίστηκε δημοσίως με την Βίβλο ανά χείρας, αφαίρεσε την σημαία των ιθαγενών πληθυσμών και προχώρησε σε διώξεις εναντίον τους και καταπάτηση των δικαιωμάτων που μόλις πρόσφατα είχαν κατακτήσει. « Ονειρεύομαι μια Βολιβία απαλλαγμένη από τις σατανικές ιθαγενικές ιεροτελεστίες, η πόλη δεν είναι για τους «Ινδιάνους», καλύτερα αυτοί να πάνε στο Αλτιπλάνο ή στο Τσάκο» (δηλαδή στα βουνά ή στην άνυδρη σαβάνα), είπε σε δήλωση σχετικά με την μοίρα αυτών των ανθρώπων.
Η Πατσαμάμα
Οι ιθαγενείς της Βολιβίας είναι στην πλειονότητα τους Καθολικοί, ωστόσο στην πραγματικότητα το θρήσκευμα τους αποτελεί συγκερασμό χριστιανικών και τοπικών δοξασιών. Δεσπόζουσα είναι η μορφή της Πατσαμάμα προς τιμήν της οποίας γίνονται μεγάλες γιορτές. Η Πατσαμάμα αποτελεί μια από τις σημαντικότερες θεότητες τις μυθολογίας των Ίνκας και των σημερινών γηγενών πληθυσμών τις Νότιας Αμερικής. Καλείται «Μητέρα Γη» καθώς και «Μητέρα του χρόνου». Επιτηρεί την σπορά και τον θερισμό, προάγει την καρποφορία των φυτών, καθώς και την γονιμοποιό δύναμη που διατηρεί την ζωή στην γη. Είναι επίσης μητέρα του θεού-Ήλιου Ίντι και της Σελήνης Μάμα-Κίλα. Θα μπορούσαμε ίσως να την παρομοιάσουμε με ανάλογες Ελληνικές θεότητες όπως η Γαία, η Ρέα, και η Δήμητρα. Στη Βολιβία, η λατρεία της συνδυάστηκε με την λατρεία της Παρθένου Μαρίας και έχει αρκετά χαρακτηριστικά και των δύο θρησκειών. Επί Μοράλες, η λατρεία της είχε αποκτήσει πολιτική διάσταση, ωστόσο, η καινούργια κυβέρνηση είναι ξεκάθαρα εναντίον της προβάλλοντας συνθήματα όπως: «Η Πατσαμάμα δεν θα επιστρέψει ποτέ στο προεδρικό μέγαρο, η Βολιβία ανήκει στο Χριστό». Φυσικά οι διώξεις εναντίων των γηγενών γίνονται σε πολλά παραπάνω επίπεδα από αυτό, καθώς εκ μέρους της αστυνομίας γίνονται σχεδόν καθημερινά εισβολές σε σπίτια, ξυλοδαρμοί και συλλήψεις.
Ιδεολογία
Στις πυρκαγιές του Αμαζονίου του περασμένου καλοκαιριού και σε αυτές που μαίνονται ακόμη στην Αυστραλία πολλοί ιθαγενείς είδαν τον τόπο κατοικίας τους να καταστρέφεται και τα μέσα για την διαβίωση τους να εξαφανίζονται. Η ιδεολογία που αδιαφορεί για το περιβάλλον και εκείνη που διώκει τους ιθαγενείς έχουν πολλά κοινά μεταξύ τους, σαν να ναι η άλλη πλευρά του νομίσματος. Πιθανόν το γνωστό και πολυσυζητημένο «ο άνθρωπος καταστρέφει τον πλανήτη» να αποπροσανατολίζει την σκέψη μας. Δεν είναι τόσο το δίπολο άνθρωπος-φύση αλλά το δίπολο άνθρωπος-γη που έρχεται στο προσκήνιο – μια έννοια που περιλαμβάνει, τόσο το περιβάλλον όσο και τον άγριο και τον γηγενή, καθετί δηλαδή το φυσικό, αυτό που δεν υπάγεται στο πρακτικό, το συμφέρον, στην επικράτηση του λόγου και της τάξης. Είναι μια ιδεολογία απομάκρυνσης από την γη και αποκοπής από την φύση. Προτιμά την εκμετάλλευση αντί της συνύπαρξης. Απέναντι στην ελευθερία και την πολυπλοκότητα του φυσικού κόσμου, προάγει την τάξη και την ανισότητα. Με τον ίδιο τρόπο αρνείται τόσο το φυσικό τοπίο όσο και τον άνθρωπο που συμβιώνει με αυτό, τον άνθρωπο που ζει σε συμφωνία με την φύση αντί να επιβάλλεται σε αυτήν σαν κυρίαρχος.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
Βολιβία: Ελέω στρατού και τραμπούκων η νέα πρόεδρος Ανιές- Ιθαγενείς συγκρούονται με την αστυνομία στη Λα πας, ανακτήθηκε απο www.avgi.gr
Το πραξικόπημα στην Βολιβία και η Πατσαμάμα, ανακτήθηκε από www.huffingtonpost.gr
Βολιβία: Ένα ακόμα ρατσιστικό πραξικόπημα ενάντια στους ιθαγενείς λαούς της, ανακτήθηκε από tvxs.gr
Η Τζενίνε Ανιές, γερουσιαστής της Δεξιάς αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος της Βολιβίας, ανακτήθηκε από www.huffingtonpost.gr
Στην Βολιβία του πραξικοπήματος οι ιθαγενείς πρέπει να αφανιστούν, ανακτήθηκε από tvxs.gr
Βολιβία: Ελέω στρατού και τραμπούκων η νέα πρόεδρος Ανιές – Ιθαγενείς συγκρούονται με την αστυνομία στη Λα Πας (Βίντεο), ανακτήθηκε από www.avgi.gr
Κάπου και παντού στη Λατινική Αμερική | μέρος 3: Βολιβία, ανακτήθηκε από www.maxmag.grΟικολογικές καταστροφές και μεταβολή περιβάλλοντος διαβίωσης: ψυχολογικές επιπτώσεις, ανακτήθηκε από www.maxmag.gr
