Ο διάλογος αναμφίβολα ήταν πάντα βασικό εργαλείο μάθησης. Διαδραμάτιζε καίριο ρόλο στη διδασκαλία σε όλες τις εποχές. Από την αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα αποτελεί βασική προϋπόθεση ουσιαστικής επικοινωνίας διδάσκοντα και διδασκόμενου. Παράλληλα συντελεί καθοριστικά στη διαμόρφωση της ανθρώπινης προσωπικότητας και ειδικά του μαθητευόμενου, ενώ καλλιεργεί και τις υπόλοιπες νοητικές λειτουργίες του ατόμου.
Ο διάλογος ως εργαλείο μάθησης στην αρχαία Ελλάδα
O διάλογος υπήρξε το καίριο εργαλείο διδασκαλίας και έκφρασης απόψεων στην αρχαία Ελλάδα. Οι Σοφιστές τον χρησιμοποιούν στις διαλέξεις τους. Ο Σωκράτης μέσω του διαλόγου προσπάθησε να αφυπνίσει τους ανθρώπους να κατακτήσουν τη γνώση της αρετής και την ελευθερία της προσωπικής τους γνώμης. Ο Πλάτωνας θεμελίωσε τις φιλοσοφικές του αναζητήσεις και τους προβληματισμούς του στο διάλογο. Έτσι μέσα από το διάλογο, το λόγο και τον αντίλογο οι αρχαίοι φιλόσοφοι θεμελίωσαν βασικές έννοιες της αρχαίας Ελληνικής σκέψης. Κατέκτησαν υψηλές έννοιες που κυριαρχούν στη Δυτική σκέψη μέχρι τις μέρες μας.
Ο διάλογος στη σύγχρονη εκπαίδευση
H σημασία του διαλόγου στην εκπαίδευση επισημαίνεται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Βοηθάει το μαθητή να κατανοήσει και να εμβαθύνει καλύτερα και πιο αποτελεσματικά σε διάφορες έννοιες. Ανταλλάσσει απόψεις με τους συμμαθητές του αλλά και με τους διδάσκοντες. Θέτει προβληματισμούς και αναδομεί αξίες. Έτσι κατακτά σταδιακά τη γνώση. Παράλληλα θεμελιώνει ένα δημοκρατικό κλίμα μέσα στην τάξη. Συνειδητοποιεί την αξία της αλληλεπίδρασης και μαθαίνει να αφουγκράζεται και να σέβεται τη θέση του άλλου.
Αναπτύσσει μια φιλική σχέση με τους συμμαθητές του αλλά και με τον διδάσκοντα. Ο διάλογος αποτελεί λοιπόν σκοπό και μέσο μόρφωσης και συντελεί καθοριστικά στην πνευματική, ψυχολογική και κοινωνική του ανάπτυξη του ατόμου.
Προϋποθέσεις άσκησης ομαλού διαλόγου στην τάξη
Ο διάλογος στην τάξη δεν είναι ανεξάρτητος βέβαια από την μάθηση. Είναι αναγκαίο να αποτελεί μέσο επίτευξης της γνώσης και να μην αποτελεί μόνο αφορμή για συζήτηση. Ο εκπαιδευτικός είναι σημαντικό να λάβει σοβαρά υπόψη του πόσο εποικοδομητικός είναι ο διάλογος σε αντίθεση με τη διάλεξη. Τότε θα τον επιδιώκει κάθε φορά στο μάθημά του ανάλογα βέβαια με το αντικείμενο διδασκαλίας. Ειδικά σε μαθήματα όπως είναι η Φιλοσοφία, η Νεοελληνική Γλώσσα, η Λογοτεχνία, η Ιστορία, μέσω του διαλόγου θα εκμαιεύσει ιδέες και σκέψεις και θα προσεγγίσει διαφορετικές οπτικές. Πάντα όμως θα έχει στο νου του τα όρια που θα θέσει. Όρια που θα καθορίσει τόσο η κατάσταση του μαθήματος όσο και η ωριμότητα και η διάθεση των μαθητών.
Συμπέρασμα
Ανακεφαλαιώνοντας ο διάλογος θα αποτελεί πάντα καίριο εργαλείο μάθησης. Είναι η φωνή δυο ατόμων που συναντά μια τρίτη και έτσι δημιουργείται μια σκέψη, ένα επιχείρημα, μια πνευματική κατάκτηση. Ο διάλογος είναι ένα φωτεινό μονοπάτι όπου διασταυρώνονται λέξεις, προτάσεις, γνώσεις και εδραιώνεται ο ανθρώπινος πολιτισμός.
πηγή: http://users.sch.gr/alivathinos/Der%20Dialog%20im%20Unterricht.pdf
