Ο πολιτισμικός πλουραλισμός μέσα στις σχολικές τάξεις είναι σύνηθες φαινόμενο εδώ και αρκετά χρόνια. Η άφιξη μεταναστών και προσφύγων επηρεάζει ραγδαία τη σύσταση της κοινωνίας, αλλά και των σχολικών τάξεων. Στοχεύοντας στη δημιουργία μιας σύγχρονης διαπολιτισμικής κοινωνίας, γίνονται προσπάθειες για παροχή διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στα σχολεία.
Παράγοντες που επιδρούν στην επίδοση μαθητών με μεταναστευτικό υπόβαθρο
Οι εκπαιδευτικοί, που έχουν ως στόχο τη σχολική επιτυχία όλων ανεξαιρέτως των μαθητών, οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τα ακόλουθα στοιχεία, ώστε να είναι σε θέση να σχεδιάζουν μια αποτελεσματική διδασκαλία.
- Κοινωνικο- οικονομικό επίπεδο των μαθητών και του σχολείου
Το μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο των μαθητών επηρεάζει σημαντικά τις προσδοκίες τους για τη μόρφωση του παιδιού. Κατά αντίστοιχο τρόπο και το σχολείο άθελα του συχνά αναπαράγει τη δομή των ανώτερων κοινωνικών τάξεων, αναμένοντας μεγαλύτερη σχολική επιτυχία από τα παιδιά ανώτερων κοινωνικά οικογενειών.
- Γλώσσα ομιλίας στο σπίτι
Μειωμένη επαφή με τη γλώσσα διδασκαλίας, όταν το παιδί βρίσκεται εκτός σχολείου οδηγεί σε χαμηλότερη σχολική επίδοση.
- Χώρα γέννησης του μαθητή και των γονιών του
Όσο πιο κοντά βρίσκονται τα πολιτισμικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά των μεταναστών σε αυτά των γηγενών, τόσο ευκολότερη είναι η προσαρμογή των μαθητών στη σχολική τάξη.
- Χρονική διάρκεια παραμονής στη χώρα υποδοχής
Η μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής στη χώρα υποδοχής οδηγεί σε αρτιότερη κατανόηση και χρήση της γλώσσας. Έτσι, οι μαθητές προσαρμόζονται ευκολότερα στο εκπαιδευτικό σύστημα και οδηγούνται σε υψηλότερες επιδόσεις.
- Ποσοστό μεταναστών μαθητών στο σχολείο
Η ύπαρξη πολλών μεταναστών μαθητών στο σχολείο οδηγεί σε γκετοποίηση και επομένως σε χαμηλότερες επιδόσεις των μαθητών.
Διδακτικές μεθοδολογίες για τη διαχείριση του πολιτισμικού πλουραλισμού μέσα στις σχολικές τάξεις
- Μαθητοκεντρική και διαφοροποιημένη διδασκαλία. Η διδασκαλία οφείλει να επικεντρώνεται στις ανάγκες των μαθητών. Να παρέχει ευκαιρίες για συμμετοχή στο μάθημα και έκφραση των απόψεών τους.
- Διαθεματική προσέγγιση του διδακτικού αντικειμένου, ώστε οι μαθητές να κατανοούν τη σημασία του και τη σχέση του με την πραγματικότητα.
- Μικρότερη έμφαση στο περιεχόμενο των μαθημάτων και μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη αναλυτικής, συνθετικής ικανότητας και κριτικής σκέψης.
- Βιωματική μάθηση μέσα από παιχνίδια ρόλων και προσομοιώσεις, ώστε οι μαθητές να αποκτήσουν αυτογνωσία και ενσυναίσθηση.
- Πολιτισμικά- αειφόρες συζητήσεις, οι οποίες επιτρέπουν στους μαθητές να εκφράσουν τα συναισθήματα και τις απόψεις τους.
Πρακτικές δραστηριότητες διαπολιτισμικής εκπαίδευσης:
- Αξιοποίηση παιδικής λογοτεχνίας με διαπολιτισμικό προσανατολισμό.
- Αξιοποίηση άτυπων περιβαλλόντων μάθησης (επισκέψεις σε μη-κυβερνητικές οργανώσεις, κοινωφελή ιδρύματα, δήμους κ.α.).
- Διαπολιτισμικά projects: Θέματα όπως παρουσίαση των εθίμων και των παραδόσεων διαφορετικών πολιτισμών πρέπει να αποφεύγονται, καθώς υπερτονίζουν τις διαφορές των πολιτισμών και έχουν αντίθετα αποτελέσματα. Ενισχύουν τις προκαταλήψεις και δεν προσφέρουν ευκαιρίες για αναστοχασμό.
- Μαθητική έρευνα: Οι μαθητές μέσα από ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις διερευνούν ένα τοπικό, εθνικό ή διεθνές ζήτημα που αφορά το ρατσισμό, την περιθωριοποίηση, τα ανθρώπινα δικαιώματα κτλ.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
Γεροσίμου, Ε. (2013). Διαπολιτισμική εκπαίδευση και συμπερίληψη: Πρόσκληση και πρόκληση για την εκπαίδευση. Στο: Π. Αγγελίδης & Χ. Χατζησωτηρίου (Επιμ.) Διαπολιτισμικό Διάλογος στην Εκπαίδευση: Θεωρητικές προσεγγίσεις, πολιτικές πεποιθήσεις και παιδαγωγικές πρακτικές. Ζεφύρι: Διάδραση.
Raymond, L. (2001). Student involvement in school improvement: From data source to significant voice. Forum, 43(2), 58-61.
Ρετάλη, Κ. (2013). Επίδοση μαθητών με μεταναστευτικό υπόβαθρο στην Ελλάδα: Ευρήματα και προκλήσεις. Στο: Π. Αγγελίδης & Χ. Χατζησωτηρίου (Επιμ.) Διαπολιτισμικό Διάλογος στην Εκπαίδευση: Θεωρητικές προσεγγίσεις, πολιτικές πεποιθήσεις και παιδαγωγικές πρακτικές. Ζεφύρι: Διάδραση.
