Η αρχαιότερη μελωδία που γνωρίζουμε γράφτηκε πριν 3.400 χρόνια στη συριακή γη. Αυτό που συναρπάζει, όμως, είναι οι προσπάθειες ανασύνθεσής της.
Η αρχαιότερη μελωδία στον κόσμο: ανασκαφή στην Ουγκαρίτ
Ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 1950 όταν μια ομάδα Γάλλων αρχαιολόγων πραγματοποιούσε ανασκαφές στην Ουγκαρίτ (σημ. Ρας Σάμρα) στη Συρία. Η ανασκαφή στο Παλάτι της Ουγκαρίτ αποκάλυψε πλήθος πήλινων πινακίδων που χρονολογούνται το 1400 π.Χ.
Οι πινακίδες ήταν χαραγμένες σε σφηνοειδή γραφή. Πολύ γρήγορα έγινε αντιληπτό πως οι 36 πήλινες πινακίδες είχαν σχέση με τη μουσική. Και πως ανάμεσά τους βρίσκονταν η αρχαιότερη μελωδία στον κόσμο.
Μια μοναδική πινακίδα, μια συναρπαστική ανακάλυψη
Οι 36 ύμνοι είναι γραμμένοι με σφηνοειδή γραφή στη γλώσσα των Χούριαν. Ανάμεσά τους βρέθηκε μόνο μια μελωδία τόσο καλά διατηρημένη ώστε να μπορεί να διαβαστεί ολόκληρη.
Ο Γάλλος αρχαιολόγος Emmanuel Laroche δημοσίευσε την πρώτη μελέτη για τα ευρήματα το 1955. Η αρχαιότερη μελωδία στον κόσμο είναι ένας ύμνος στη θεά Νικάλ. Σήμερα βρίσκεται στο εθνικό μουσείο της Δαμασκού.
Η μουσική στην υπηρεσία των θεών
Ο ύμνος στη θεά Νικάλ ή Ύμνος Χούριαν ν.6 περιλαμβάνει όχι μόνο τους στίχους, αλλά και οδηγίες προς τον τραγουδιστή και το μουσικό που θα συνόδευε το τραγούδι με μια βαβυλωνιακή λύρα. Ο συνθέτης του ύμνου είναι ανώνυμος.
Η θεά Νικάλ, στην οποία απευθύνεται ο ύμνος, είναι η θεά των οπωροφόρων, κόρη του βασιλιά του Καλοκαιριού και σύζυγος του Yarikh, θεού του φεγγαριού.
Η σημασία τους ευρήματος
Η ανακάλυψη αυτού τους αρχαίου τραγουδιού είναι πολύ σημαντική. Αποδείχτηκε ότι η αρμονία και η μουσική κλίμακα ήταν γνωστές πολύ παλαιότερα από όσο νομίζαμε. Συγκεκριμένα καταρρίπτεται η άποψη που ήθελε τους αρχαίους Έλληνες εφευρέτες της αρμονίας 2000 χρόνια πριν. Σύμφωνα με τους ειδικούς η πινακίδα αυτή της Ουγκαρίτ ανασυντάσσει όλη τη θεωρία για την καταγωγή της σημερινής δυτικής μουσικής.
Να σημειωθεί, επίσης, ότι τα επόμενα γνωστά μουσικά έργα τοποθετούνται μια χιλιετία μετά από τον Ύμνος στη Νικάλ. Τέτοια είναι οι Δελφικοί Ύμνοι και ο Επιτάφιος του Σείκιλου.
Η αρχαιότερη μελωδία ακούγεται ξανά
Το εύρημα της Ουγκαρίτ προκάλεσε πολλές διαφωνίες στους κόλπους των ειδικών. Οι κυριότερες εντοπίζονται στον τρόπο που θα παιχτεί. Επίσης, το γεγονός πως οι γνώσεις μας για τη γλώσσα των Χούριαν είναι ελλιπείς δυσχεραίνει την ηχητική ¨μετάφραση¨του ύμνου.
Παρά τις δυσκολίες, έχουν κυκλοφορήσει ποικίλες απόπειρες αναβίωσης του κομματιού.
Τελευταία ασχολήθηκαν με τον ύμνο οι Heilung, μια γερμανο-σκανδιναβική μπάντα. Οι Heilung, είναι θαυμαστές των Βίκινγκς και του τρόπου ζωής τους. Σκοπός τους να ζωντανέψουν την ιστορία. Οι πρώτες τους κυκλοφορίες, Ofnir και Futha, αναβιώνουν τη μουσική των Βίκινγκς.
Η προσέγγιση των Heilung στον Ύμνο στη Νικάλ περιλαμβάνεται στην 3η κυκλοφορία τους, στο Drif. Για την προσέγγιση του κομματιού βασίστηκαν στη μελέτη μιας πρωτοπόρου της αρχαίας μουσικής θεωρίας, της Marchelle Duchesne-Guillemin, που δημοσιεύτηκε το 1984.
Λιγότερο ή περισσότερο ακριβής η αναβίωση, είναι σίγουρα ατμοσφαιρική.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
“It’s so alien, I’ve never heard anything like it”: folk collective Heilung on recording the world’s oldest song, ανακτήθηκε από: https://www.theguardian.com/music/2022/aug/18/its-so-alien-ive-never-heard-anything-like-it-folk-collective-heilung-on-recording-the-worlds-oldest-song?CMP=fb_gu&utm_medium=Social&utm_source=Facebook#Echobox=1660907019
The Hymn to Nikkal, ανακτήθηκε από: https://www.heritageforpeace.org/the-hymn-to-nikkal/
Ακούστε το αρχαιότερο μουσικό κομμάτι στον κόσμο, ανακτήθηκε από: https://www.lifo.gr/culture/arxaiologia/akoyste-arhaiotero-moysiko-kommati-ston-kosmo
Η αρχαιότερη γνωστή μελωδία, ένας Συριακός ύμνος 3400 χρόνων, ανακτήθηκε από: https://www.kar.org.gr/2017/03/21/i-archeoteri-gnosti-melodia-enas-syriakos-ymnos-3400-chronon/
Η αρχαιότερη μελωδία που έχουμε ανακαλύψει, ανακτήθηκε από: https://www.thessalonikiartsandculture.gr/blog/texnopersona/i-archaioteri-melodia-poy-echoyme-anakalypsei/
Η αρχαιότερη γνωστή μελωδία, ένας Συριακός ύμνος 3400 χρόνων, ανακτήθηκε από: https://eranistis.net/wordpress/2017/03/20/hurian-hymn-ancient-melody/
