Το ημερολόγιο έδειχνε 27 Δεκεμβρίου του 537 μ.Χ. και στην πρωτεύουσα της βυζαντινής αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη, παρουσιαζόταν το πιο μεγαλεπήβολο αρχιτεκτόνημα της εποχής. Ο λόγος, φυσικά, για την Αγία Σοφία, τον Ιερό Ναό που αποτέλεσε το σύμβολο της ορθοδοξίας και του ελληνισμού για σχεδόν μία χιλιετία.
Η κατασκευή του εντυπωσιακού αυτού οικοδομήματος ήταν πρωτοβουλία του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α’(527-565 μ.Χ.), επιθυμία του οποίου ήταν η δημιουργία μιας εκκλησίας, που θα ξεπερνούσε τις αντίστοιχες εκκλησίες της εποχής σε μέγεθος και πολυτέλεια. Για την υλοποίηση του στόχου αυτού, ανέθεσε την κατασκευή του ναού στους δύο κορυφαίους αρχιτέκτονες της τότε περιόδου, τον Ανθέμιο και τον Ισίδωρο. Πληθώρα εργατών προσλήφθηκε για την οικοδόμηση του ναού, όπου γίνεται, μεταξύ άλλων, λόγος για 10.000 τεχνίτες, ενώ οι δύο αρχιτέκτονες είχαν στη διάθεσή τους κάθε πιθανό οικοδομικό υλικό. Το κόστος κατασκευής του κτιρίου υπολογίζεται, ότι ξεπέρασε τα 300 εκατομμύρια χρυσά νομίσματα, ενώ χρειάστηκε μόλις μια πενταετία(532-537), ώσπου να ολοκληρωθούν οι εργασίες.
Την ημέρα των επίσημων εγκαινίων, ο θρύλος λέει πως μόλις ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός αντίκρισε την Αγία Σοφία, αναφώνησε: «Νενίκηκά σε Σολομών», εκδηλώνοντας τον αστείρευτο θαυμασμό του για το λαμπρό αυτό οικοδόμημα και χαρακτηρίζοντάς το καλύτερο συγκριτικά με το ναό του Σολομώντα στην Ιερουσαλήμ, το μεγαλοπρεπέστερο ναό της τότε περιόδου.
Στα της κατασκευής, τώρα, δεν μπορούμε παρά να αναγνωρίσουμε, πως το έργο ήταν καινοτόμο για την εποχή. Ανθέμιος και Ισίδωρος αγνόησαν την τεχνοτροπία των χρόνων εκείνων, που επίτασσε οι χριστιανικοί ναοί να είναι ορθογώνια κτίρια(βασιλικές) ή κυκλικά κτίσματα με θολωτή στέγη(περίκεντρα). Οι δύο αρχιτέκτονες συνδύασαν στην Αγία Σοφία το ρυθμό της βασιλικής και του περικέντρου, κάνοντας ένα σχέδιο βασιλικής με τρούλο, ο οποίος έφτανε σε ύψος τα 62 μέτρα και ήταν διακοσμημένος με χρωματιστά μάρμαρα και ψηφιδωτά. Το κυρίως τμήμα του κτίσματος έχει σχήμα κύβου, ενώ δεσπόζουν στο εσωτερικό τέσσερις κολοσσιαίοι στύλοι σε απόσταση 30 μέτρων μεταξύ τους. Ο ρόλος τους είναι να στηρίζουν τα τέσσερα τόξα, πάνω στα οποία εναποτίθεται ο επιβλητικός τρούλος, διαμέτρου 31 μέτρων, ο οποίος δίνει την εντύπωση πως αιωρείται στο κενό, εξαιτίας των παραθύρων που περικλείουν τη βάση του. Άξιο θαυμασμού αποτελεί, εξάλλου, το γεγονός πως ο ναός παραμένει αγέρωχος αυτούς τους 15 αιώνες ύπαρξής του, παρότι βρίσκεται σε ένα σημείο με έντονη σεισμογενή δράση.
Για περίπου μία χιλιετία η Αγία Σοφία αποτέλεσε σύμβολο για την ορθοδοξία και τον ελληνισμό, όντας παρούσα σε κάθε σημαντική στιγμή της βυζαντινής αυτοκρατορίας, ένδοξη ή θλιβερή. Στις 29 Μαΐου 1453, κατά την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς, τελέστηκε η ύστατη λειτουργία του ναού, ο οποίος θα υφίστατο μετέπειτα κοσμοϊστορικές αλλαγές.
H Aγία Σοφία του σήμερα
Στις μέρες μας, η Αγία Σοφία έχει αλλάξει εντελώς μορφή, καθώς έχει πάψει επί της ουσίας να αποτελεί το έμβλημα της ορθοδοξίας. Από την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 μέχρι το 1934 λειτουργούσε ως τζαμί, με τους Τούρκους έκτοτε να την έχουν μετατρέψει σε μουσείο. Ο χριστιανικός της χαρακτήρας έχει αλλοιωθεί σχεδόν ολοκληρωτικά, αφού έχουν προστεθεί στο εξωτερικό του οικοδομήματος τέσσερις μιναρέδες, την ώρα που στο εσωτερικό ο χριστιανικός σταυρός έχει αντικατασταθεί από το μουσουλμανικό μισοφέγγαρο.
Πηγές
http://www.cnn.gr/style/politismos/story/16761/agia-sofia-apo-to-537-m-x-mexri-simera
http://aixmi-news.gr/apopsis/168-apopseis/53784-27-12-537-m-x-agia-sofia-kai-ioustinianos.html
