Η Ουγγρική Επανάσταση (γνωστή και ως Αντεπανάσταση) διήρκεσε από τις 23 Οκτωβρίου μέχρι τις 10 Νοεμβρίου 1956. Ήταν μία αντισοβιετική εξέγερση κατά τις Λαϊκής Δημοκρατίας της Ουγγαρίας. Εκείνη τη περίοδο, η Ουγγαρία βρισκόταν υπό την επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης, έχοντας γίνει μέλος του Συμφώνου της Βαρσοβίας.
Ο θάνατος του Ιωσήφ Στάλιν, το Μάρτιο του 1953, έφερε πολλές αλλαγές στη ΕΣΣΔ και στα όμορα κράτη του. Η κυβέρνηση του Στάλιν είχε σχεδιάσει να παραχωρεί στην Ουγγαρία πρώτες ύλες για τις βιομηχανίες της που θα την καθιστούσαν αυτόνομη οικονομικά. Η νέα ηγεσία δεν είχε στα σχέδιά της να συνεχίσει να ενισχύει οικονομικά την Ουγγαρία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ύφεση και τη χρεοκοπία να γίνεται όλο και πιο ορατή.
Το 1953 ανέλαβε την ηγεσία της Ουγγαρίας ο Ίμρε Νάγκι. Προσπάθησε να βοηθήσει την οικονομία με το πρόγραμμα “Νέα Πορεία”. Το πρόγραμμα αυτό ήταν μεταρρυθμιστικό, με στόχο την ιδιωτικοποίηση της οικονομίας. Επίσης, προέβλεπε μείωση του ρυθμού της εκβιομηχάνισης και της διάλυσης των κρατικών και συλλογικών αγροτικών συνεταιρισμών. Με την πολιτική που υιοθέτησε, αποσκοπούσε στη παραγωγή καταναλωτικών προϊόντων και υποστήριξε πως η Ουγγαρία είχε το δικαίωμα να ακολουθήσει το δικό της δρόμο, ο οποίος θα οδηγούσε στον σοσιαλισμό.
Η Επανάσταση
Ο Ίμρε Νάγκι, αν και καλλιέργησε σε πολλούς μία ελπίδα για φιλελευθεροποίηση και εκδημοκρατισμό, τελικά καθαιρέθηκε το 1955. Αρκετοί ήταν αυτοί που δυσαρεστήθηκαν από τις πολιτικές που ακολούθησαν οι ηγεσίες που διαδέχθηκαν τον Νάγκι.
Εξαιτίας των πολλών αιτημάτων και της δυσφορίας μεγάλης μερίδας πολιτών για την άσχημη οικονομική κατάσταση, στις 23 Οκτωβρίου ξεκίνησε μία φοιτητική διαδήλωση κατά της σοβιετικής ουγγρικής κυβέρνησης. Μπροστάρηδες αυτής της διαδήλωσης ήταν οι φοιτητές του Πολυτεχνείου της Βουδαπέστης. Αίτημά τους ήταν η εφαρμογή ενός αληθινού σοσιαλισμού με πολιτικές ελευθερίες. Άλλα αιτήματα των φοιτητών αφορούσαν καθαρά την ακαδημαϊκή κοινότητα, όπως η μείωση των μαθημάτων σχετικά με τον μαρξισμό-λενινισμό. Επίσης , αιτούνταν τη διδασκαλία της γερμανικής, αγγλικής και γαλλικής γλώσσας και όχι μόνο της ρωσικής.
Η διαδήλωση δεν άργησε να πάρει μία πιο άγρια μορφή και να αλλάξει τον αρχικά ειρηνικό χαρακτήρα της. Το πλήθος του κόσμου, που συμμετείχε, ήταν πολύ μεγάλο. Η εκδήλωση είχε ως αφετηρία της το άγαλμα του Πέτοφι, καταλήγοντας στο άγαλμα του στρατηγού Μπεμ. Περίπου δέκα χιλιάδες άνθρωποι συμμετείχαν, κυρίως φοιτητές. Όταν οι διαδηλωτές έφτασαν στο άγαλμα του Μπεμ δεν σταμάτησαν, συνέχισαν μέχρι το κοινοβούλιο. Τις απογευματινές ώρες έξω από το κοινοβούλιο βρίσκονταν περίπου είκοσι με τριάντα χιλιάδες διαδηλωτές οι οποίοι ανήκαν σε διάφορες τάξεις. Γινόταν έτσι φανερό πως η διαδήλωση δεν είχε πια ως στόχο της την ικανοποίηση φοιτητικών αιτημάτων, αλλά την προβολή μιας έντονης δυσαρέσκειας για τα οικονομικο-πολιτικά θέματα της χώρας.
Στις 2.20 το πρωί, αντικομμουνιστές εξεγερμένοι κατεδαφίζουν το άγαλμα του Στάλιν και η διαδήλωση μετατρέπεται σε μία εξέγερση. Ο Γκερό, ο τότε πρωθυπουργός, προσπαθεί να ηρεμήσει το πλήθος, αλλά το μόνο που καταφέρνει είναι τα τους εξαγριώσει περισσότερο. Η Κεντρική Επιτροπή, βλέποντας πως η επανάσταση πήρε άλλες διαστάσεις, αποφάσισε να επαναφέρει τον Ίμρε Νάγκι στην πρωθυπουργία και να ζητήσει τη βοήθεια από τα σοβιετικά στρατεύματα να επαναφέρουν τη τάξη.
Η εισβολή των Σοβιετικών
Ο Ίμρε Νάγκι, αν και ήταν κομμουνιστής, υιοθέτησε αντισοβιετικές πολιτικές. Αρχικά, διέλυσε την αστυνομία, προκήρυξε εκλογές, και πρότεινε την απόσχιση της Ουγγαρίας από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Αυτές οι αποφάσεις που είχε πάρει θορύβησαν αρκετά τα κράτη του ανατολικού μπλοκ και η Μόσχα αποφάσισε την ανατροπή του.
Στις 4 Νοεμβρίου, 2.000 σοβιετικά τανκς εισέβαλαν στη Βουδαπέστη και άνοιξαν πυρ εναντίον το εξεγερθέντων. Ο Ίμρε Νάγκι κατέφυγε στην πρεσβεία της Γιουγκοσλαβίας και ο Γιάνος Κάνταρ προσπάθησε να οργανώσει μία ουγγρική επαναστατική κυβέρνηση που θα υποστηριζόταν τελικά από την ΕΣΣΔ. Οι μάχες συνεχίστηκαν για άλλες πέντε μέρες, όπου περίπου δυόμιση χιλιάδες Ούγγροι και 700 Σοβιετικοί στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους. Επίσης 12.000 Ούγγροι φυλακίστηκαν και άλλοι 200.000 εξορίστηκαν.
Το τέλος της Επανάστασης
Πλέον, οι εξεγερθέντες με την υποστήριξη μεγάλης μερίδας των Ούγγρων, φαινόταν πως κέρδιζαν έναντι των Σοβιετικών και διεκδικούσαν την απόσχισή τους από αυτούς. Οι Σοβιετικοί, ενώ έδειξαν μία προθυμία για την ομαλή διαπραγμάτευση και την απόσυρση των σοβιετικών στρατευμάτων, άλλαξαν τη στάση τους, όταν παρατήρησαν πως η εξέγερση άρχισε να ηγείτο από φιλοδυτικούς.
Έπειτα από 7 ημέρες παραμονής στη γιουγκοσλαβική πρεσβεία, ο Νάγκι παραδόθηκε στις αρχές μαζί με την έκπτωτη κυβέρνησή του. Την εξουσία ανέλαβε ο Γιάνος Κάνταρ. Δύο χρόνια αργότερα, ο Νάγκι εκτελέστηκε στη Βουδαπέστη, στις 16 Ιουνίου 1958, ενώ παράλληλα όλα αυτά τα χρόνια, μετά την εξέγερση, πολλοί στασιαστές δικάστηκαν από έκτακτα στρατοδικεία και εκτελέστηκαν.
Η εκδοχή της Μόσχας χαρακτήρισε την Επανάσταση του 1956 ως Αντεπανάσταση. Υποστήριζε πως η εξέγερση έγινε με στόχο την φασιστική και καπιταλιστική παλινόρθωση και πως βρήκαν την ευκαιρία να διεκδικήσουν την επανάσταση για λογαριασμό τους όχι μόνο οι σοσιαλιστές, αλλά και αναρχικοί, σοσιαλδημοκράτες και ακροδεξιοί.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
Ουγγρική Επανάσταση του 1956. Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CF%85%CE%B3%CE%B3%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%95%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7_%CF%84%CE%BF%CF%85_1956 (τελευταία πρόσβαση 12.11.2020).
Η σοβιετική εισβολή στην Ουγγαρία το 1956 με χίλια τανκς. Ανακτήθηκε από https://www.mixanitouxronou.gr/i-sovietiki-isvoli-stin-oungaria-to-1956/ (τελευταία πρόσβαση 12.11.2020).
Η Ουγγρική Επανάσταση του 1956. Ανακτήθηκε από https://www.sansimera.gr/articles/186 (τελευταία πρόσβαση 12.11.2020).
