Στις 14 Μαΐου 1955 δημιουργείται το Σύμφωνο της Βαρσοβίας ως απάντηση στη Βορειοατλαντική Συμμαχία (ΝΑΤΟ), που είχε δημιουργηθεί λίγα χρόνια νωρίτερα. Αφορμή του συγκεκριμένου εγχειρήματος αποτέλεσε ο φόβος της πιθανής απειλής από τις χώρες της δύσης και κυρίως από την απειλή της Δυτικής Γερμανίας, η οποία πρόσφατα είχε ανακτήσει το δικαίωμα στρατιωτικού εξοπλισμού. Έτσι, οι χώρες με κομμουνιστικά καθεστώτα σε κεντρική και ανατολική Ευρώπη οργάνωσαν μια στρατιωτική συμμαχία, η οποία είχε κατά κύριο λόγο αμυντικό χαρακτήρα, με την ονομασία Σύμφωνο της Βαρσοβίας.
Το Σύμφωνο της Βαρσοβίας είχε ως βασικό στόχο την διασφάλιση της ειρήνης και την αλληλεγγύη σε πολεμικό καθεστώς. Αν και τα μέλη της ήταν χώρες με κομμουνιστικό σύστημα, αυτό δεν σήμαινε ότι κάποιο κράτος με διαφορετική πολιτική ιδεολογία δεν θα μπορούσε να προσχωρήσει στη συμφωνία. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η Συμφωνία της Βαρσοβίας προέβλεπε ότι αυτή θα τερματίζονταν σε περίπτωση δημιουργίας ενός ενιαίου ευρωπαϊκού συστήματος ασφάλειας.
Τα ιδρυτικά μέλη ήταν η Σοβιετική Ένωση, η Αλβανία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Ανατολική Γερμανία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Τσεχοσλοβακία. Στο όλο εγχείρημα αισθητή ήταν η εξαρχής απουσία της Γιουγκοσλαβίας του Τίτο, ο οποίος προτίμησε να διατηρήσει ουδέτερη στάση στο νέο πολιτικό ανταγωνισμό ανάμεσα σε ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση. Στη συνέχεια σταδιακά αποχώρησε η Αλβανία, οπού υπό τον έλεγχο του Ενβέρ Χότζα βρίσκονταν εκείνη την εποχή σε μόνιμη ιδεολογική σύγκρουση με την ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης και ταυτόχρονα συμμαχούσε με την Κίνα του Μάο. Η Ρουμάνια ήταν ένα ακόμα μέλος το οποίο αποχώρησε σύντομα, η οποία υπό την ηγεσία του Νικολάε Τσαουσέσκου εναντιώθηκε στην αύξηση των οικονομικών καταβολών για το σύμφωνο και έτσι αποσχίστηκε από την συμφωνία.
Ωστόσο, το Σύμφωνο της Βαρσοβίας με την δομή που είχε ενίσχυε όλο και περισσότερο τη δύναμη της Σοβιετικής Ένωσης και την επιβλητικότητα της απέναντι στα υπόλοιπα κράτη μέλη. Αυτός ήταν και ο λόγος που το Σύμφωνο άρχισε σταδιακά να αποδυναμώνεται. Μετά το θάνατο του Στάλιν, τα ηνία της Σοβιετικής ηγεσίας ανέλαβε ο Νικίτα Χρουστσόφ, ο οποίος δρώντας διπλωματικά χρησιμοποίησε τη Συμφωνία της Βαρσοβίας για να επεκτείνει και να εδραιώσει την επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης στα υπόλοιπα κράτη μέλη του Συμφώνου, καθιστώντας την έτσι την κυρίαρχη δύναμη. Επιπλέον, και τα άλλα κράτη προχώρησαν σε πολιτικές μεταρρυθμίσεις που δε συμβάδιζαν με εκείνες της Σοβιετικής Ένωσης. Σύντομα θα δημιουργούνταν οι πρώτες μεγάλες εσωτερικές διαμάχες, που θα κλόνιζαν την αξιοπιστία και την ισοτιμία του Συμφώνου της Βαρσοβίας.
Έτσι, το 1956 σε Πολωνία και Ουγγαρία γίνονται εξεγέρσεις με αντισοβιετικό χαρακτήρα. Τα σοβιετικά στρατεύματα που ήταν εγκατεστημένα εκεί μόνιμα μετά τον Β’Π.Π. κατέπνιξαν την επανάσταση και η ηγεσία της συμμάχου Ουγγαρίας φυλακίστηκε και θανατώθηκε. Ωστόσο, το καθοριστικό σημείο που έμελλε να κλονίσει ανεπανόρθωτα τη Συμφωνία της Βαρσοβίας ήταν το 1968. Ο τότε ηγέτης της Τσεχοσλοβακίας Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ αποφάσισε να μεταρρυθμίσει το κομμουνιστικό καθεστώς της χώρας. Το γεγονός πυροδότησε την εισβολή των Σοβιετικών δυνάμεων σε ακόμα μια σύμμαχο χώρα.
Τις επόμενες δεκαετίες το Σύμφωνο της Βαρσοβίας έχασε την δυναμική και την αλληλεγγύη για τις οποίες δημιουργήθηκε. Οριστικά έπαψε να υφίσταται, μετά την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ το 1991. Τα σοβιετικά στρατεύματα αποχώρησαν από τα κράτη της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης και η επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης έπαψε να υφίσταται. Σήμερα, με εξαίρεση την Ρωσία, όλα τα πρώην κράτη – μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας ανήκουν στο ΝΑΤΟ.
FACT : Η Σοβιετική Ένωση είχε προσπαθήσει να γίνει μέλος στο ΝΑΤΟ το 1954, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν κατέστη δυνατό.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο :
Αυτές ήταν οι συμμαχίες κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου Ανακτήθηκε από: www.cnn.gr
Τι ήταν το Σύμφωνο της Βαρσοβίας Ανακτήθηκε από: www.mixanitouxronou.gr
