Η πορνεία στην αρχαιότητα μάς παραπέμπει στη σεξουαλική νομιμότητα, με έντονη την παρουσία στα λιμάνια των πόλεων, κυρίως, σε απρόσιτα και κακόφημα μέρη, αλλά και στις περιοχές με αναπτυγμένο τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα.
Στα χρόνια του Σόλωνα είχαν ιδρυθεί στην Αθήνα χαμαιτυπεία, με αγορασμένες δούλες για την ικανοποίηση της γενετήσιας ορμής των νέων και για την προστασία των γυναικών από επιτήδειους. Ένας γνωστός οίκος ανοχής βρισκόταν στον Υμηττό, γνωστός και ως Κύλλου πήραν. H είσοδος κόστιζε έναν οβολό, ώστε να έχουν πρόσβαση και οι πιο φτωχοί. Μάλιστα, εκτός από τους κρατικούς οίκους υπήρχαν και πορνεία με λουτρά, όπου οι αυλητρίδες, με τον αυλό τους, το τραγούδι και τους χορούς τους ερέθιζαν τις αισθήσεις των αρρένων. Το ίδιο συνέβαινε με τις κιθαρίστριες και τις ορχηστρίδες, που ήταν πάντοτε ευδιάθετες και σκόρπιζαν παντού χαρά. Καμιά φορά, αξίζει να ειπωθεί, πως μάλωναν οι γλεντοκόποι μετά από συμπόσια για την κατοχή μιας ωραίας και έξυπνης αυλητρίδας.
Στο «Συμπόσιο» του Ξενοφώντος σκιαγραφείται το συμπόσιο που έκανε ο Αθηναίος Καλλίας προκειμένου να εκθειάσει τον Αυτόλυκο, ο οποίος είχε βραβευτεί κατά τα Παναθήναια στο παγκράτιο. Στο τέλος του συμποσίου εμφανίστηκε ένα μπαλέτο από χορεύτριες και κιθαρίστριες που παράστησε μια ερωτική σκηνή μεταξύ του Διόνυσου και της Αφροδίτης, που έκανε τρομερή εντύπωση στους καλεσμένους και τους άφησε άναυδους.
Εν συνεχεία, αρκετές ήσαν οι πόρνες, οι οποίες κατοικούσαν μόνες τους σε διάφορα σπίτια και από τα παράθυρα με ένα χαρακτηριστικό νεύμα και με ένα άνθος στο χέρι τους προσκαλούσαν τους φίλους τους. Μολαταύτα, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως προκειμένου να ασκήσουν το επάγγελμά τους έπρεπε να πληρώνουν φόρο, καθώς έτσι υποδηλώνεται η σεξουαλική νομιμότητα και πιο συγκεκριμένα το πορνικόν τέλος, το οποίο καταβαλλόταν στον πορνοτελώνη, τον τελώνη, δηλαδή, των δημοσίων πορνών. Η ταρίφα τους, δηλαδή, καθοριζόταν από το κράτος και αυτό λεγόταν «διάγραμμα», όπως μας πληροφορεί η Σούδα, όπου οι αγορανόμοι καθόριζαν στην ουσία με πόσα χρήματα μπορούσες να λάβεις μια κοινή.
Με άμεσο στόχο να διακρίνονται εύκολα ως έμποροι του έρωτα στους δρόμους, τα θέατρα και στις γιορτές, ντύνονταν παρδαλά, έβαφαν τα μαλλιά τους και φορούσαν διαφανή, μεταξωτά φορέματα. Στον Κεραμεικό, μάλιστα, ήταν το εντευκτήριό τους. Εκκωφαντική είναι η περιγραφή του Φιλόδημου του Επικούρειου, μεταξύ ενός άντρα με μια πόρνη: – Σε χαιρετώ. – Κι εγώ εσένα. Ποιο είναι το όνομά σου; – Και το δικό σου; – Μη ρωτάς να μάθεις. – Το ίδιο και συ. – Είσαι ελεύθερη; – Πάντοτε έχω αυτόν που με θέλει. – Θέλεις αυτό το βράδυ να φας μαζί μου; – Εάν σ’ αρέσει. – Καλά, και πόσα ζητάς; – Από πριν μη κάνεις συμφωνία , όσο πιο πολύ αρέσει σ’ εσένα το κρεβάτι, τόσα δώσε. – Πότε θα έρθεις; – Όποτε να ΄ναι. – Τώρα θέλω. – Λοιπόν, εμπρός!
Για την εμφάνιση των πελατών δεν ενδιαφέρονταν οι πόρνες, μα το βασικό για εκείνες ήταν η περιουσία, το πόσο πλούσιος ήταν ο επισκέπτης. Βασική τους αρχή, μάλιστα, ήταν να μην ερωτεύονται, διότι έτσι θα παρασύρονταν και θα παραμελούσαν τους εαυτούς τους. Εκτός αυτού, όμως, θα είχαν και τεράστιο πρόβλημα με τους μαστροπούς. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της εταίρας Φιλουμένης που έγραψε στον εραστή της Κρίτωνα, ο οποίος διαρκώς τις έστελνε ερωτικές επιστολές:
Τι γράφεις τόσα πολλά και στεναχωριέσαι; Χρειάζομαι πενήντα χρυσά νομίσματα και όχι γράμματα και ερωτόλογα. Εάν αγαπάς, δώσ’ τα, εάν τσιγκουνεύεσαι, μη μ’ ενοχλείς. Γεια σου! Πραγματικά ωμή και σκληρή ήταν και η επιστολή της εταίρας Πετάλης στον εραστή της Σιμαλίωνα: θα προτιμούσα να συντηρούνταν το σπίτι μιας εταίρας με δάκρυα. Έτσι θα ζούσα θαυμάσια, αφού εσύ φροντίζεις να μου προμηθεύεις άφθονα τέτοια. Ωστόσο, χρειάζομαι υπηρέτες, ρούχα και χρυσαφικά. Τούτο απαιτεί ο τρόπος ζωής που έχουμε επιλέξει. Δυστυχώς, όμως, δεν έχω κανένα κληρονομικό κτήμα στη Μυρρινούντα, δεν είμαι μέτοχος σε κανένα ορυχείο αργυρού. Ζω από τα μικρά μου κέρδη και τα τιποτένια δώρα που μου κάνουν οι αγροίκοι εραστές μου.
Η εκτίμηση, ο σεβασμός αλλά και η αγάπη προς τη γυναίκα, όπως διαφαίνεται μέσα από τα αρχαία κείμενα, σχηματίζουν μια πετρωτή, ερμητική γέφυρα με το σήμερα. Ο ερωτισμός, η σεξουαλική νομιμότητα, το συναίσθημα, η αντίληψη για την αγάπη είναι διαμέτρου αντίθετα, ακόμη, και με την ελληνιστική εποχή, όπου τότε παρατηρούνται και οι ρηξικέλευθες επινοήσεις ποιητών της κωμωδίας και γενικά της ποίησης στην ολότητά της, όπως του Άλεξις και του Αμφιών που έγραψαν κωμωδίες με τίτλους «Γυναικοκρατία» και «Γυναικομανία». Διαρκώς γράφονται ποιήματα που έχουν ως αντικείμενο το γυναικείο φύλο και τη ψυχική ζωή της γυναίκας, χωρίς αυτό να σημαίνει πως έχει περιοριστεί το ενδιαφέρον για το αντρικό φύλο. Κάθε είδος σεξουαλικού σκανδάλου ήταν τροφή για την ποίηση και ιδίως την κωμωδία, που άνθισε από τέτοιου είδους προσφιλή θέματα. Ο ερωτισμός στην αρχαία Ελλάδα με όλες τις εκφάνσεις του (μοιχεία, παιδεραστία, πορνεία), επηρέασε τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά πολλών γενεών, διατηρώντας το ευγενέστερο και εξοχότερο πνεύμα του. Ο Δημόκριτος ήταν αυτός που όρισε τη συνουσία ως «μια μικρή αποπληξία. Γιατί ένας άνθρωπος βγαίνει με ορμή από τον άνθρωπο και αποσπάται σαν να χωρίζεται με ένα χτύπημα». Ο Μίμνερμος είπε ότι «ο ηδονικός ερωτισμός είναι μια ευγενής απόλαυση, που χωρίς αυτή δεν έχει γλύκα η ζωή». Και άλλοι πολλοί καταξιωμένοι ποιητές και λογογράφοι επηρεάστηκαν από τα βέλη του έρωτα και, ιδίως, τη γυναίκα που αποτέλεσε τον πυλώνα για την διεύρυνση της σκέψης, της φαντασίας και της κρίσης.
‘’ἔρωτες ὑπὲρ μὲν ἄγαν ἐλθόντες οὐκ εὐδοξίαν
οὐδ᾽ ἀρετὰν παρέδωκαν ἀνδράσιν·’’
Ευριπίδης
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
VANOYEKE, V (2006). «Η πορνεία στην Ελλάδα και στη Ρώμη»
ΛΕΝΤΑΚΗΣ, Α (1998). «Ο έρωτας στην αρχαία Ελλάδα – Πορνεία»
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΡΙΖΟΣ , Ρ (1888). «Άπαντα , τα φιλολογικά , τόμος 16»
ΝΤΟΚΑΣ, Α (2008). «Η ερωτική ζωή των αρχαίων Ελλήνων»
