Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, έχουν αναρωτηθεί, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους, αναφορικά με το πώς θα μοιάζει ο κόσμος στο μέλλον. Αναμφίβολα, η ζωή θα είναι διαφορετική σ’ έναν αιώνα από τώρα και η προέλαση της τεχνολογίας, αφήνει περιθώρια να οραματιστούμε ορισμένες κρίσιμες αλλαγές, σχεδιάζοντας πιθανά μελλοντικά σενάρια. Ωστόσο, η τάση αυτή του ανθρώπου να φαντάζεται και να προβληματίζεται για το τι έπεται του παρόντος, δεν αποτελεί μια καινοτομία της σύγχρονης εποχής. Ανάλογα σενάρια πλάθουν, εκατό χρόνια πριν, ορισμένοι Γάλλοι καλλιτέχνες.
Εκείνη την εποχή, ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς αφήνει τη φαντασία του να καλπάσει, εξερευνώντας τις δυνατότητες που ανοίγονταν, λόγω της επιστήμης. Αυτός ο συγγραφέας ήταν ο Ιούλιος Βερν, του οποίου η συλλογή «Voyages Extraordinaires» περιείχε 55 μυθιστορήματα, συμπεριλαμβανομένων και των γνωστών «20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα» και «Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες». Επιπλέον, ο Βερν έγραψε ένα σύντομο έργο με το οποίο παρουσιάζει την εικόνα της ζωής, μια χιλιετία μετά, δηλαδή το έτος 2889.
Η γαλλική συλλογή καρτών από καλλιτέχνες του 19ου αιώνα
Οι ιστορίες του Βερν έγιναν τόσο δημοφιλείς στους Γάλλους, οι οποίοι με την σειρά τους άρχισαν να οραματίζονται τις ατελείωτες δυνατότητες για το μέλλον και την εξέλιξη. Το 1899, ο Jean-Marc Côté και άλλοι καλλιτέχνες προσλήφθηκαν από έναν κατασκευαστή παιχνιδιών ή τσιγάρων για να δημιουργήσουν μια σειρά από κάρτες με εικόνες ως ένθετα, σύμφωνα με τον Matt Noval που γράφει για το περιοδικό Smithsonian.
Οι εικόνες, που προέκυψαν, απεικόνιζαν το πώς θα έμοιαζε η ζωή στη Γαλλία μετά από έναν αιώνα και ήταν αμφίβολα επηρεασμένες, σε μεγάλο βαθμό, από τα γραπτά του Βερν. Ωστόσο, οι κάρτες αυτές ποτέ δεν διανεμήθηκαν. Το μόνο γνωστό σύνολο καρτών, που χρησιμοποιήθηκε, ήταν από τον Isaac Asimov, ο οποίος έγραψε ένα βιβλίο το 1986 με τίτλο «Futuredays», όπου παρουσίασε κάποιες από τις εικόνες με σχόλια.
Το εντυπωσιακό στοιχείο της συλλογής είναι το πόσο εύστοχες υπήρξαν οι προβλέψεις τους σε πολλές περιπτώσεις και το πόσο κοντινές μοιάζουν, σε σχέση με την σημερινή εποχή.
Οι κάρτες της συλλογής σε σχέση με το παρόν και το μέλλον
Αρχικά, τα τεχνολογικά βήματα, που έγιναν στον τομέα του ηλεκτρομαγνητισμού και την ασύρματη επικοινωνία, οδήγησαν στην εφεύρεση του τηλεφώνου και του ραδιοφώνου, κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Για τους καλλιτέχνες, αυτές οι τεχνολογικές εξελίξεις διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία απεικόνισης του μέλλοντος. Συγκεκριμένα, μία από τις κάρτες της συλλογής παρουσιάζει μια μηχανή που θα μεταγράφει την προφορική γλώσσα σε έντυπη μορφή, κάτι που πλέον καθίσταται δυνατό μέσω της αυτοματοποιημένης υπηρεσίας μεταγραφής ήχου, όπως το Dragon Dictate ή η αναγνώριση φωνής με την Αναζήτηση Google.
Πηγή εικόνας: : scoopnest.com
Μια άλλη κάρτα παρουσιάζει μια τεχνολογία, σε μορφή προβολέα, η οποία μοιάζει αρκετά με τις σημερινές μεθόδους βιντεοκλήσης και τηλεδιάσκεψης, όπως το FaceTime της Apple και το Google Hangout.
Πηγή εικόνας: outsourceinstitute.com.au
Υπό το φως της βιομηχανικής επανάστασης, που συνέβη στη Γαλλία στις αρχές του 19ου αιώνα, ο αυτοματισμός κάνει την εμφάνιση του, ως μια αναμενόμενη μελλοντική και εξελικτική διαδικασία. Οι καλλιτέχνες της συλλογής θεώρησαν ότι οι μηχανές και τα ρομπότ θα καταλάμβαναν μεγάλο μέρος του μέλλοντος, φροντίζοντας πολλά από τα καθήκοντα, τις εργασίες και τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, όπως η καθαριότητα, ο καλλωπισμός και η κομμωτική. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι παρακάτω κάρτες:
Η τεχνολογική πρόοδος στη ρομποτική κινείται σοβαρά και σταθερά, επομένως, η παρακάτω κάρτα, που δείχνει ότι όλα τα όργανα μιας ορχήστρας ελέγχονται από ένα ρομπότ, δεν απέχει πολύ από τα ρομποτικά όργανα που σχεδίασε η Festo.
Πηγή εικόνας: singularityhub.com
Το εύρος της χρήσης μηχανών για εργασία δεν φάνηκε να περιορίζεται σε δραστηριότητες μικρότερης κλίμακας. Προφανώς η τεχνολογία δεν έχει αναπτυχθεί τόσο, ώστε να επιτρέπει σε μία μόνο μηχανή να κατασκευάζει κτίρια. Ωστόσο, το ερώτημα που τίθεται είναι αν πραγματικά η επόμενη κάρτα θα μπορούσε να αποτελεί ένα από τα επόμενα βήματα της τεχνολογικής εξέλιξης του μέλλοντος.
Πηγή εικόνας: singularityhub.com
Οι καλλιτέχνες φαντάστηκαν, επίσης, ότι τα ρομπότ θα είχαν ακόμη μεγαλύτερο αντίκτυπο στην κοινωνία, όπως βοηθώντας τους αγρότες να οργώνουν χωράφια. Στην πραγματικότητα, οι μηχανές για αγροτικές εργασίες, ολοένα κι αυξάνονται, έχοντας σχεδόν αυτοματοποιήσει πλήρως κάποιες δραστηριότητες. Σήμερα, υπάρχουν μηχανές που εξειδικεύονται σε ορισμένες γεωργικές ασχολίες, όπως το άρμεγμα, η συλλογή ώριμων καρπών και φρούτων κ.α.
Πηγή εικόνας: singularityhub.com
Οι δυνατότητες της επιστήμης έμοιαζαν ατελείωτες και οι τεχνολογίες που θα μπορούσαν να αλλάξουν ριζικά την κοινωνία απεικονίζονται με σαφή τρόπο στις κάρτες, προκαλώντας, ακόμα και δυσαρέσκεια, όπως η παρακάτω εικόνα που δείχνει τα βιβλία να αλέθονται και να τροφοδοτούν απευθείας τα κεφάλια των μαθητών. Αν και το συγκεκριμένο σενάριο μοιάζει αδιανόητο και απραγματοποίητο, θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι αυτό που ουσιαστικά απεικονίζεται είναι το σημερινό ηχητικό βιβλίο ή το Διαδίκτυο με το πλήθος πληροφοριών, που προσφέρεται προς ευρεία κατανάλωση.
Advertising
Πηγή εικόνας: singularityhub.com
Η επόμενη εικόνα παρουσιάζει την σύγχρονη κουζίνα, ως χώρο όπου κυριαρχεί η επιστήμη των τροφίμων. Το συνθετικό φαγητό σε εμπορικά προϊόντα είναι δυστυχώς πιο συνηθισμένο σήμερα από ό,τι θα θέλαμε να παραδεχτούμε και η άνοδος της μοριακής γαστρονομίας έχει κάνει τη χημεία τροφίμων μια σύγχρονη πραγματικότητα. Μπορεί να φαίνεται ότι η εν λόγω επιστήμη έχει τους περιορισμούς της, ωστόσο, είναι εξαιρετικά δύσκολο να γνωρίζουμε εκ των προτέρων πόσο μακριά μπορεί να προχωρήσει η τεχνολογία.
Μέσα από αυτήν την συλλογή καρτών, οι Côté, Villemard και άλλοι μπόρεσαν να οραματιστούν κάποιες από τις σύγχρονες τεχνολογίες μας, κάνοντας φανταστικές προβλέψεις σχετικά με την τεχνολογική πρόοδο. Ακολουθώντας τα χνάρια του Βερν, οι καλλιτέχνες γοητεύτηκαν, επίσης, από τις δυνατότητες της πτήσης. Αυτό αποκτά νόημα, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ανεμόπτερα με κινητήρα ήταν σε εξέλιξη κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1890, το πρώτο Zeppelin κατασκευάστηκε το 1900 και οι αδελφοί Ράιτ έκαναν την ιστορική τους πτήση το 1903.
Ωστόσο, η πτήση για έναν, που ήταν αναμενόμενη εξέλιξη της εποχής και, που σύμφωνα με τις προβλέψεις θα ενσωματωνόταν γρήγορα στην καθημερινή ζωή, εξυπηρετώντας τους ανθρώπους να κάνουν κάθε είδους πράγματα όπως η παράδοση αλληλογραφίας, δεν έμελλε να πραγματοποιηθεί σύντομα.
Πηγή εικόνας: singularityhub.com
Οι καλλιτέχνες, επίσης, φαίνεται να πιστεύουν ότι οι άνθρωποι, στο μέλλον, θα αλληλοεπιδρούν με την ωκεάνια ζωή, μέσα στην καθημερινότητά τους, ίσως λόγω της επιρροής που δέχτηκαν από τον Βερν. Από ιπποδρομίες, μέχρι υποβρύχια ταξίδια με φάλαινα θεωρήθηκαν αναπόφευκτα. Ωστόσο, ο ωκεανός εξακολουθεί να είναι μυστήριο και η υποβρύχια εξερεύνηση δεν έχει προχωρήσει έως αυτό το σημείο.
Advertising
Πηγή εικόνας: singularityhub.com
Σε πολλές περιπτώσεις η καλλιτεχνική και δημιουργική διαδικασία αποτέλεσε μοχλό κίνησης για την επιστήμη και την τεχνολογία. Η παραπάνω συλλογή καρτών, που φέρει σημεία του σήμερα και προβληματισμούς, μπορεί να φαντάζει αστεία ή ακόμα και αδιανόητη σε κάποιους, ωστόσο, αποτελεί, απλώς, το προϊόν της ζωηρής φαντασίας ενός κύκλου καλλιτεχνών, που οραματίστηκαν το μέλλον της εποχής τους.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
19th Century French Artists Predicted The World Of The Future In This Series Of Postcards, από: David J. Hill. Ανακτήθηκε από https://singularityhub.com/2012/10/15/19th-century-french-artists-predicted-the-world-of-the-future-in-this-series-of-postcards/?fbclid=IwAR1Hz1Oo8eIsWiD0igKAMGljY8LI0ZOcdy80Ed0vbekTeFGrPRpdDLNheWw (Τελευταία προβολή: 17/01/2021)
Είμαι απόφοιτη του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και ασχολούμαι κυρίως με τις παραστατικές τέχνες, το θέατρο και το χορό. Στον ελεύθερο χρόνο μου επισκέπτομαι τα παλαιοβιβλιοπωλεία της Αθήνας. Αγαπώ τα ταξίδια, τη λογοτεχνία, την ποίηση, τη μουσική, το γαλλικό κινηματογράφο και τις απογευματινές βόλτες στα πάρκα.