Δεν το ακούτε πρώτη φορά. Η συνεχής μείωση του λεγόμενου «attention span» είναι ένα φαινόμενο που είχε παρατηρηθεί την τελευταία δεκαετία από πληθώρα επιστημόνων. Τα αρνητικά αποτελέσματα των κοινωνικών δικτύων και της ασταμάτητης πληροφορίας από τις ειδησεογραφικές πλατφόρμες βρίσκονταν στο επίκεντρο των επιστημονικών αναλύσεων για πολλά χρόνια.
Κοινωνιολόγοι, καθηγητές και ψυχολόγοι προειδοποιούσαν για τον «φόβο μην χάσω τις εξελίξεις». Ανέλυαν την ανάγκη να μένεις ενημερωμένος από το πρωί μέχρι το βράδυ. Α και να μην ξεχάσουμε και την μανία για το ατέλειωτο «Instragram scrolling» .
Μέσα σε αυτό το διάστημα αναπτύχθηκε μια ένθερμη συζήτηση ανάμεσα στους υποστηρικτές της παραπάνω θέσης και στους πιο δύσπιστους. Οι μεν παίρνουν ως δεδομένο, πως η απόσπαση προσοχής είναι αποτέλεσμα των νέων τεχνολογικών εφαρμογών ενώ οι δε δεν φαίνονται να πείθονται από τις μονόπλευρες αναλύσεις. Τελικά, που έγκειται η απόσπαση της προσοχής και έχει μόνο τεχνολογικές διαστάσεις; Η πρόσφατη έρευνα του Τεχνικού Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης φαίνεται να μπορεί να δώσει απαντήσεις.
Ευρήματα της έρευνας
Βασική θέση της έρευνας είναι πως η δυνατότητα για προσοχή μειώνεται όλο και περισσότερο λόγω της μεγάλης ποσότητας της πληροφορίας που παρουσιάζεται στο κοινό. Η έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Communications» αποκαλύπτει πως τα άτομα τώρα δίνουν την προσοχή τους σε περισσότερες πληροφορίες αλλά για πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα.
Οι επιστήμονες μελέτησαν με ποιόν τρόπο η προσοχή των ατόμων άλλαξε στα δεδομένα του Τwitter, στα trends του Google καθώς και στις ώρες ανάγνωσης στις σελίδες της Wikipedia. Τα δεδομένα που προέκυψαν αποκάλυψαν τα εξής. Υπήρχαν θέματα που αμέσως προσέλκυαν την προσοχή του κοινού αλλά εξίσου γρήγορα έχαναν το ενδιαφέρον. Αυτά αφορούσαν την πλειοψηφία. Οι μοναδικές εξαιρέσεις αφορούσαν τα επιστημονικά περιοδικά και τις σελίδες της Wikipedia.
O καθηγητής Philipp Lorenz-Spreen, ο οποίος δούλεψε στην έρευνα μας εξηγεί τα παρακάτω.
«Το περιεχόμενο των πληροφοριών μεγαλώνει όλο και περισσότερο, αυτό, όμως, κουράζει και δημιουργεί στον κοινό την ανάγκη για αλλαγή του θέματος και την μεταπήδηση σε άλλες πληροφορίες. Έτσι, η προσοχή κατακερματίζεται».
Η έρευνα συνεχίζει και αποκαλύπτει πως αν και τα κοινωνικά δίκτυα δεν βοηθούν την κατάσταση, σίγουρα δεν αποτελούν την βασική αιτία για την απόσπαση της προσοχής. «Αυτό το φαινόμενο είχε ξεκινήσει τουλάχιστον 100 χρόνια πριν» μας επισημαίνουν οι ερευνητές. Ο κίνδυνος για απόσπαση της προσοχής και για την μείωση της αποτελεσματικότητας δεν έχει να κάνει με το απλό κοινό. Έχει να κάνει με τους δημιουργούς της πληροφορίας, τους δημοσιογράφους. Η πραγματική πρόκληση έγκειται στο πως οι δημοσιογράφοι θα μπορέσουν να συνεχίζουν τα αναλυτικά και έγκυρα ρεπορτάζ μέσα στην ασταμάτητη πίεση για παραγωγή ειδήσεων 24/7.
Μια επιπρόσθετη προσέγγιση
Μέσα στην πληθώρα ερευνών για την απόσπαση της προσοχής, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η πρόσφατη έρευνα του ΜΙΤ και του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας. Σύμφωνα με τα ευρήματα τους, ο μέσος άνθρωπος αποσπάται ή διακόπτεται από κάποιον παράγοντα κάθε 40 δευτερόλεπτα ενώ δουλεύει στον υπολογιστή. Με άλλα λόγια, δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε σε κάτι συγκεκριμένο ούτε για 1 λεπτό χωρίς η προσοχή μας να αποσπαστεί. Το να στρέψουμε την προσοχή μας σε αυτό που κάναμε είναι πολύ δύσκολο. Όταν δε η προσοχή μας αποσπάται εντελώς, η έρευνα δείχνει ότι μπορεί να μας πάρει περισσότερο από 20 λεπτά να συγκεντρωθούμε.
Πως μπορούμε όμως να πάρουμε πίσω τον έλεγχο; Μπορούμε να ξαναγίνουμε περισσότερο αποτελεσματικοί και παραγωγικοί χωρίς να χάνουμε συνέχεια την προσοχή;
Τακτικές Αντιμετώπισης
Ο συντάκτης του Harvard Business Review, Chris Bailey, μετά από μια μεγάλη έρευνα, μας αναλύει τους τρόπους διαχείρισης ενός τέτοιου προβλήματος.
1.Επέλεξε μια ώρα που δεν θα επιτρέπεις περισπασμούς
Δημιούργησε ένα περιβάλλον στο οποίο κανένας και τίποτα δεν θα σε ενοχλεί. Δεν είναι δυνατόν να αποφύγουμε την απόσπαση της προσοχής όλη τη μέρα, αλλά μπορούμε να το περιορίσουμε. Διάλεξε μια συγκεκριμένη ώρα και απενεργοποίησε όλες τους εξωτερικούς παράγοντας που θα σε ενοχλούσαν κανονικά. Συγκεντρώσου στις σημαντικές και βασικές προτεραιότητες.
2. Βάλε 3 συγκεκριμένους στόχους κάθε μέρα
Εφάρμοσε των κανόνα των 3. Ταξινόμησε καθημερινά τις υποχρεώσεις σου και στην συνέχεια επέλεξε τις πιο σημαντικές σε σχέση με τις ανάγκες της ημέρας. Κατέληξε σε 3 και έπειτα συγκεντρώσου απόλυτα στην πραγματοποίηση αυτών των στόχων.
3. Δούλεψε σκληρότερα
Πολλές φορές οι περισπάσεις προκαλούνται από κάποιους εξωτερικούς παράγοντες. Πολλές φορές, όμως, είναι διότι επαναπαυόμαστε. Αύξησε την δουλεία σου σε καθημερινή βάση και επέλεξε να λύσεις πιο δύσκολα και περίπλοκα προβλήματα. Γέμισε την μέρα σου με καθήκοντα που απαιτούν πολύ χρόνο.
4. Δημιούργησε ένα τεχνητό deadline
Μείωσε τον χρόνο για την ολοκλήρωση μιας εργασίας και μίκρυνε την προθεσμία. Δημιούργησε τεχνητά περιοριστικά πλαίσια και πίεσε τον εαυτό σου. Έτσι θα μπορέσεις να συγκεντρωθείς στην πραγματοποίηση ενός στόχου σε μικρό χρονικό διάστημα και να αυξήσεις την αποτελεσματικότητα σου.
Το φαινόμενο της απόσπασης της προσοχής πέρα από μια φυσική αντίδραση φαίνεται να έχει και κοινωνικές διαστάσεις. Οι γρήγοροι ρυθμοί και οι υψηλές απαιτήσεις έχουν δημιουργήσει το πρόβλημα της έλλειψης της απαιτούμενης προσοχής. Άμεσο αποτέλεσμα είναι η μείωση της αποτελεσματικότητας στον τομέα της εργασίας και όχι μόνο. Ωστόσο, οι νέες συνθήκες είναι εδώ για να μείνουν. Έτσι λοιπόν, η εύρεση λύσεων και τακτικών για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος με άξονα την προσαρμοστικότητα κρίνεται πιο αναγκαία από ποτέ.
Πηγές:
Abundance of Information narrows our collective attention span, Eurekalert, τελευταία πρόσβαση 6/04/2020
Global Attention Span is Narrowing, TheGuardian, τελευταία πρόσβαση 6/04/2020
4 strategies for overcoming distraction, Harvard Business Review, τελευταία πρόσβαση 6/04/2020
Neurotics cant focus: An in situ study of online mutlitasking in the workplace, τελευταία πρόσβαση 6/04/2020
