Το El Sistema, η μουσική επανάσταση που ενώνει τα παιδιά και τους νέους ανεξαρτήτως προέλευσης, γλώσσας και μουσικών γνώσεων. Στη Βενεζουέλα περισσότερα από 370 χιλιάδες παιδιά έμαθαν μουσική, δημιούργησαν ορχήστρες, επειδή κάποιος είχε την ιδέα ότι όσο φτωχός και εάν είναι ένας άνθρωπος, αν μπορέσει να αποκτήσει πρόσβαση στη μουσική, η ζωή του μπορεί να αλλάξει. Παιδιά που φοβόντουσαν να κυκλοφορήσουν στις επικίνδυνες γειτονιές του Καράκας, βρήκαν στο El Sistema ένα καταφύγιο. Ένα καταφύγιο όπου κάποιος τους χάρισε ένα μουσικό όργανο και τους άνοιξε την πόρτα σε ένα καινούργιο κόσμο.
Η ίδρυση
Το El Sistema, η μουσική επανάσταση, ιδρύθηκε στη Βενεζουέλα το 1975, από τον Χοσέ Αντόνιο Αμπρέου, εκπαιδευτικό, μουσικό και ακτιβιστή, ο οποίος είχε ως κοινωνικό πρότυπο τη δομή μιας ορχήστρας. Ένα πρόγραμμα κοινωνικής δράσης, χρηματοδοτούμενο από την κοινότητα, εθελοντικό, υιοθέτησε το σύνθημα “Μουσική για κοινωνική αλλαγή”. Τα προγράμματα που εμπνέονται από το El Sistema, παρέχουν αυτό που περιγράφει το Διεθνές Περιοδικό Εφαρμοσμένων Ψυχαναλυτικών Μελετών, “ελεύθερη κλασική μουσική εκπαίδευση που προάγει τις ανθρώπινες ευκαιρίες και ανάπτυξη για φτωχά παιδιά”.
Το πρόγραμμα
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δουλεύουν, αρχικά, πάνω στην εκφραστικότητα του σώματος και τον ρυθμό. Στην ηλικία των πέντε, παίρνουν τα πρώτα τους όργανα, συνήθως ξύλινα φλάουτα και κρουστά και μπαίνουν σε χορωδία, με στόχο να μάθουν την ομαδική δουλειά. Στην ηλικία των επτά, παίρνουν το πρώτο τους έγχορδο ή πνευστό όργανο και εκπαιδεύονται σε αυτό και το τραγούδι. Το πρόγραμμα διδασκαλίας περιλαμβάνει τρεις με τέσσερις ώρες μουσικής εκπαίδευσης την ημέρα, έξι μέρες την εβδομάδα. Η συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι δωρεάν για όλους τους μαθητές. Εάν ένα παιδί λείψει δύο συνεχόμενες μέρες από το μάθημα, υπεύθυνοι πηγαίνουν στο σπίτι του να ελέγξουν την κατάσταση.
Το El Sistema η μουσική επανάσταση, μέσω της οποίας τα παιδιά μοιράζονται και δημιουργούν. Τα παιδιά συνυπάρχουν με σκοπό την τελειότητα και το κατόρθωμα, με αυστηρή πειθαρχία οργάνωσης και συντονισμού, επιδιώκοντας την αρμονική αλληλεξάρτηση των φωνών και της μουσικής. Αναπτύσσουν, έτσι, ένα πνεύμα αλληλεγγύης και αδελφικότητας μεταξύ τους, διαμορφώνουν τον αυτοσεβασμό τους και καλλιεργούν ηθικές και αισθητικές αξίες που συνδέονται με τη μουσική.
Το όραμα του Αμπρέου
Ο Χοσέ Αμπρέου μάζεψε παιδιά απ’ όλες τις φτωχές γειτονιές της χώρας του προσφέροντάς τους ευκαιρίες. Τους δίδαξε μουσική πιστεύοντας ότι αυτό θα τους κρατήσει μακριά από το έγκλημα, τα ναρκωτικά και τη μιζέρια της φτώχειας. Πίστευε ότι “η μουσική πρέπει να αναγνωριστεί ως παράγοντας κοινωνικής ανάπτυξης με την υψηλότερη έννοια, επειδή μεταδίδει τις υψηλότερες αξίες, αλληλεγγύη, αρμονία, αμοιβαία συμπόνια”. Αναγνώρισε στη μουσική την ικανότητα “να ενώσει μια ολόκληρη κοινότητα και να εκφράσει υψηλά συναισθήματα”.
Σύμφωνα με τον Αμπρέου, το El Sistema επιδρά σε τρεις κύριους κύκλους στη ζωή των παιδιών. Στον προσωπικό/κοινωνικό κύκλο, στον οικογενειακό κύκλο και στην κοινότητα. Στον προσωπικό/κοινωνικό κύκλο, η μουσική γίνεται πηγή ανάπτυξης των διαστάσεων του ατόμου, εξυψώνει το πνεύμα και καθοδηγεί τον άνθρωπο στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Η μητέρα Τερέζα επέμενε ότι το πιο επώδυνο πράγμα σχετικά με την φτώχεια δεν είναι η έλλειψη φαγητού ή στέγης. Είναι η αίσθηση ότι είσαι κανένας, ότι είσαι ένα τίποτα, η έλλειψη ταυτότητας και δημόσιου σεβασμού. Η ανάπτυξη του παιδιού μέσα στην ορχήστρα του διασφαλίζει μια ταυτότητα και το κάνει πρότυπο για την οικογένειά του. Επιδιώκει, έτσι, την απόκτησης καλύτερης κοινωνικής και οικονομικής θέσης γι’ αυτό και την οικογένειά του. Τέλος, στα πλαίσια της κοινότητας, οι ορχήστρες είναι δημιουργικοί χώροι πολιτισμού και πηγές ανταλλαγής ιδεών και νέων νοημάτων.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
What is El Sistema? Ανακτήθηκε από www.sistemaeurope.org (Τελευταία πρόσβαση 05/10/2019)
El Sistema. Ανακτήθηκε από en.wikipedia.org (Τελευταία πρόσβαση 05/10/2019)
Η μουσική επανάσταση του El Sistema. Ανακτήθηκε από www.ted.com (Τελευταία πρόσβαση 05/10/2019)
