«Ο μικρόκοσμος της οικογένειας είναι κατ’ εξοχήν χώρος που ευνοεί την καλλιέργεια της έννοιας “δικαιώματα του παιδιού”. Αλλά συγχρόνως, από τον ίδιο χώρο αρχίζουν και τα δεινά του».
Η σεξουαλική βία χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες ως πολεμικό όπλο. Ο «γάμος ανηλίκων» έχει οριστεί από το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τον πληθυσμό ως εκείνος που περιλαμβάνει ένα άτομο κάτω των 18 ετών. Είναι μία πράξη που πρωτίστως θίγει το γυναικείο φύλο και τελείται κυρίως στην Υπο-σαχάρια Αφρική και τη Νότια Ασία. Συνολικά υπολογίζεται ότι περίπου 720 εκατομμύρια γυναίκες έχουν παντρευτεί πριν τα 18, ενώ 250 εκ. πριν τα 15 έτη. «Ο γάμος κλέβει την παιδική ηλικία», επεσήμανε σε ανακοίνωσή της η Ενριέτα Φόρε, εκτελεστική διευθύντρια της Unicef.
Παράλληλα με το ειδεχθές έγκλημα, ο γάμος ανηλίκων, άλλο ένα απάνθρωπο έθιμο, το οποίο αποτελεί παράλογη ερμηνεία του ισλαμικού κράτους, αποτελεί το Σαντάκα. Ανήλικα κορίτσια μετατρέπονται σε δούλες μεγάλων ανδρών. Μία έννοια που αναφέρεται εκτενώς μέσα στο κοράνι είναι το λεγόμενο «σαντάκα», που ετυμολογικά σημαίνει «προαιρετική αγαθοεργία». Ωστόσο, τους τελευταίους αιώνες, στη νιγηριανή κουλτούρα τα «σαντάκα» έλαβαν άλλη διάσταση. Ένας από τους κοινότερους τύπους «αγαθοεργίας» είναι οι γάμοι – σαντάκα. Οι πατεράδες των νεαρών κοριτσιών αποφάσιζαν να τα «δωρίσουν» σε μεγαλύτερους σοφούς άντρες που είχαν μείνει ανύπαντροι. Άλλες φορές, τις «δώριζαν» σε φτωχούς που δεν είχαν βρει νύφη εξαιτίας οικονομικών δυσχερειών. Το να είναι ένας άντρας ανύπαντρος θεωρούταν ως η έσχατη ντροπή στις κλειστές, συντηρητικές νιγηριανές κοινωνίες. Έτσι, η αγαθοεργία συνίστατο στο γεγονός ότι έβγαζαν τους άντρες αυτούς από τη μιζέρια τους και τους εξασφάλιζαν μία νέα και άξια νύφη. Ωστόσο, η νύφη αυτή τις περισσότερες φορές ήταν ανήλικη, δεν γνώριζε καν τον μέλλοντα σύζυγό της και ασφαλώς δεν είχε δικαίωμα επιλογής. Με τα χρόνια, όμως, το έθιμο έγινε ακόμα πιο βάναυσο. Πολλοί πατεράδες, προφασιζόμενοι το έθιμο «σαντάκα», πουλούσαν τις κόρες τους σε άντρες που είχαν ήδη πάνω από δύο γυναίκες. Τα μικρά κορίτσια που αγόραζαν, σε αυτήν την περίπτωση, δεν έπαιρναν τον τίτλο της επίσημης συζύγου, αλλά είχαν το ρόλο της υπηρέτριας. Σε κάθε περίπτωση, τα ανήλικα κορίτσια αντιμετωπίζονταν ως αντικείμενα που ανήκαν στον άντρα του σπιτιού, ο οποίος είχε πλήρη κυριότητα πάνω τους.
Ένα άλλο συχνό φαινόμενο, αποτελεί η κακοποίηση είτε σωματική είτε ψυχική. Ο εξαναγκασμός σε γάμο με έναν άνθρωπο, που σχεδόν ποτέ δεν γνώριζαν, όπως αντιλαμβανόμαστε, αλλά κι όπως θα μπορούσαμε να το ερμηνεύσουμε, οδηγεί σε κακοποίηση. Έχουμε ακατάλληλη μεταχείριση ενός ανήλικου ατόμου ή παιδιού για την επίτευξη άδικων ή ακατάλληλων σκοπών. Είναι η άσκηση βίας με σκοπό την «επιβολή ελέγχου» ή την υποταγή. Είναι μια επιθετική συμπεριφορά που προκαλεί τραύμα, πόνο, φόβο, δυσφορία, ενοχή κι έχει πολλές αρνητικές συνέπειες για το άτομο που τη δέχεται. Έχουμε πολλά παραδείγματα σωματικής κακοποίησης, επιβεβαιωμένα. Ο γάμος ανηλίκων αποτελεί μία πολυδιάστατη κακοποίηση προς τις νεαρές γυναίκες και παιδιά.
Τα πράγματα, ωστόσο, παρουσιάζονται ιδιαίτερα δυσοίωνα, ο Covid-19, πέραν των πολλών θανάτων παγκοσμίως έρχεται να φέρει και πολλούς γάμους ανήλικων κοριτσιών. Η Girls not Brides, μια παγκόσμια ένωση 1.400 οργανώσεων που εργάζονται για την εξάλειψη του γάμου ανήλικων κοριτσιών, επεσήμανε ότι τα μέλη της ανησυχούν ιδιαίτερα. Τέσσερα εκατομμύρια κορίτσια κινδυνεύουν να εξωθηθούν σε γάμο τα επόμενα δύο χρόνια, σύμφωνα με τη World Vision. Η αυξανόμενη φτώχεια που προκαλείται από την απώλεια των μέσων επιβίωσής τους ενδέχεται να ωθήσει πολλές οικογένειες να παντρέψουν τις κόρες τους όταν ακόμη είναι ανήλικες. Οι ακτιβιστές επισημαίνουν ότι οι κίνδυνοι είναι ακόμη πιο αυξημένοι καθώς είναι κλειστά τα σχολεία, με τις οργανώσεις που μάχονται για την εξάλειψη των παιδικών γάμων να δυσκολεύονται να εργαστούν λόγω του lockdown. Η Μουάνγκι- Πάουελ εξέφρασε εξάλλου την ανησυχία της για το κλείσιμο των σχολείων. “Τα σχολεία προστατεύουν τα κορίτσια. Όταν τα σχολεία είναι κλειστά ο κίνδυνος (γάμου) αυξάνεται κατά πολύ”, εξήγησε. Οι γονείς ενδέχεται να παντρέψουν τις κόρες τους για να μειώσουν τον αριθμό των παιδιών που χρειάζεται να στηρίζουν ή για να πάρουν προίκα. “Στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν μηχανισμό επιβίωσης.
Η Σαρμίν, μαζί με άλλους ακτιβιστές, έχουν καταφέρει να σταματήσουν 3 παιδικούς γάμους στην περιοχή. Αξίζει, να δείτε την ιστορία της!
Ωστόσο, αυτό που οφείλουμε να θυμόμαστε είναι πως η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών, δυστυχώς καταπατάται σε πολλές χώρες, όχι μόνο στην Υπο-Σαχάρια Αφρική κι Ασία. Γυρνώντας και κοιτώντας γύρω μας, παρατηρούμε πολλά δικαιώματα των γυναικών να μην υφίστανται ακόμη και σε αναπτυγμένες δυτικές χώρες. Βιώνουμε καταστάσεις μισογυνισμού με έντονο το πατριαρχικό στοιχείο. Δεν είναι μόνο οι γάμοι ανήλικων κοριτσιών, είναι η εμπορευματοποίηση του γυναικείου σώματος, η εξαθλίωση της γυναικείας αξιοπρέπειας από ”άνδρες”, οι τόσο συχνοί βιασμοί, που πλέον αποτελούν πρώτη είδηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στα συναισθήματα κάθε γυναίκας, κάθε φορά που γίνεται θεατής σε μια νοσηρή κατάσταση που αφορά τη γυναικεία κακοποίηση κυριαρχεί η θλίψη, η οργή και η φράση ”Ας είναι η τελευταία”: δεν θα είναι η τελευταία, όλα αυτό δείχνουν με μεγάλη δυστυχία. Οφείλουμε να κινηθούμε αλλιώς, με αυστηρότερα μέτρα και αυστηρότερες ποινές, αλλά πριν φτάσουμε στις ποινές, ας επιμείνουμε κι ας εστιάσουμε στην Παιδεία. Η Παιδεία, είναι εκείνη που μπορεί να μας υποσχεθεί πως η φράση ”Ας είναι η τελευταία” μπορεί να αποτελέσει πραγματικότητα. Ας διδάξουμε με κάθε τρόπο, την αγάπη προς τον άνθρωπο ”Αγάπα τον άνθρωπο. γιατί είσαι εσύ” όπως αναφέρει ο Καζαντζάκης. Ας καλλιεργήσουμε το αίσθημα της ενσυναίσθησης, να εισχωρούμε στο ”είναι” του άλλου, ας καθιερώσουμε τον σεβασμό!
Ανακτήθηκε υλικό από τις παρακάτω ηλεκτρονικές πηγές:
www.cnn.gr, Unicef: Αναγκαστικός γάμος για 765 εκατομμύρια παιδιά πριν κλείσουν τα 18.
www.skai.gr, ανησυχητική πρόβλεψη: Πάνω από 4 εκατ. γάμοι ανήλικων κοριτσιών λόγω κορονοϊού
www.mixanitouxronou.gr, Σαντάκα. Το απάνθρωπο έθιμο που μετατρέπει ανήλικα κορίτσια σε δούλες μεγαλύτερων ανδρών. Η παράλογη ερμηνεία του ισλαμικού νόμου…
