Οι διακρίσεις και τα εγκλήματα μίσους, ανά τον κόσμο, προς την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα δεν αποτελούν καινούριο φαινόμενο. Η μέρα όπου λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι, τρανς, κουήρ και ίντερσεξ θα θεωρούνται αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας με ισάξια πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα μοιάζει μακρινή, παρόλο της προόδου σε αυτόν τον τομέα στο δυτικό κόσμο. Κάποιες κοινωνίες όμως -με την συνδρομή της πολιτείας- βρίσκονται σε χειρότερη μοίρα από τις υπόλοιπες.
Ειρωνικά, τα μηνύματα προς μια προοδευτικότερη κατεύθυνση, τις προηγούμενες δεκαετίες στη Ρωσία, ήταν θετικά. Οι πρώτες ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεις εγκαθιδρύθηκαν περίπου στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας και άρχιζαν να κερδίζουν επιρροή στην κοινωνία. Ενώ η αποδοχή της ομοφυλοφιλίας αυξανόταν, εθνικιστικοί και θρησκευτικοί εξτρεμιστικοί κύκλοι ετοιμάζονταν για αντεπίθεση. Η ομοφοβία ήταν και παραμένει βαθιά ριζωμένη στην ρωσική κοινωνία, γεγονός που τέθηκε προς εκμετάλλευση. Ο ρατσισμός, κατά των ομοφυλόφιλων, επεκτάθηκε σαν ασθένεια, και, σύντομα, οι δυνάμεις του μίσους διεκδίκησαν πολιτειακή αναγνώριση των αιμοσταγών βλέψεών τους.
Ότι δεν επιτεύχθηκε από τους ρατσιστές, ήρθε να παγιώσει ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Μέσα σε μια έξαρση, κατά των δυτικών αξιών, και σε μια προσπάθεια από την κυβέρνηση να εντάξει τους εξτρεμιστές βαθύτερα στην σφαίρα επιρροής της, ο περιβόητος νόμος κατά της «γκέι προπαγάνδας» πέρασε από τη Δούμα το 2013. Ο νόμος απαγόρευε την «προπαγάνδα των μη-παραδοσιακών σεξουαλικών σχέσεων» σε ανήλικους. Εν τοις πράγμασι, γινόταν παράνομη η εξίσωση των ομοφυλοφιλικών σχέσεων με τις ετεροφυλοφιλικές, γεγονός που υποβίβαζε τους ομοφυλόφιλους σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Έκτοτε, τα περιστατικά βίας κατά των ομοφυλόφιλων, και εν γένει κατά της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, απέκτησαν πολιτειακή νομιμοποίηση. Τα εγκλήματα μίσους γνώρισαν ραγδαία αύξηση μετά το 2013 και τον περιβόητο νόμο. Η στοχοποίηση ομοφυλόφιλων και ΛΟΑΤΚΙ ακτιβιστών έγινε καθημερινότητα στη Ρωσία. Παρά την ποινικοποίηση της ρατσιστικής βίας, τα σώματα ασφαλείας παρείχαν ανοχή στου εγκληματίες. Οι ομοφυλόφιλοι δέχονταν αδιάκριτες επιθέσεις από «αγνώστους» στους δρόμους, στο χώρο εργασίας τους, όταν έβγαιναν να διασκεδάσουν… Περιστατικά που υποβαθμίζουν την ανθρώπινη υπόσταση, όπως το φασιστικό δίκτυο που παρέσυρε ομοφυλόφιλους σε συναντήσεις προκειμένου να τους εξευτελίσει και να τους βιντεοσκοπήσει, φιγούραραν διάχυτα.
Φέτος, έχει κορυφωθεί δραματικά η ρατσιστική βία. Αφού στοχοποιήθηκε και απειλήθηκε στα social media από εξτρεμιστές, η Γιελένα Γκριγκόριεβα, γνωστή ακτιβίστρια της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, βρέθηκε νεκρή, σε ηλικία 41 ετών, κοντά στο σπίτι της στην Αγία Πετρούπολη. Ο φόνος έσπειρε τον τρόμο στην ρωσική ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, όπου πολλοί ακτιβιστές έχουν δεχθεί παρόμοιες απειλές με αυτές της αδικοχαμένης Γκριγκόριεβα. Στο Βόλγκογκραντ, ένα άγριο ρατσιστικό έγκλημα ήρθε στο φως για να επιβεβαιώσει ότι η κατάσταση έχει πλέον ξεφύγει. 23χρονος δολοφονήθηκε βάναυσα από φίλους τους, αφότου τον βασάνισαν, όταν τους αποκάλυψε πως είναι ομοφυλόφιλος. Η λευκή επιταγή της πολιτείας στην ρατσιστική βία εξαργυρώνεται με τον χειρότερο τρόπο.
Στην ομόσπονδη ρωσική δημοκρατία της Τσετσενίας βέβαια, η ρατσιστική βία κατά των ομοφυλόφιλων είναι κουλτούρα. Η Τσετσενία είναι μιας μικρής κλίμακας δικτατορία μέσα στην Ρωσική Ομοσπονδία. Οι σχέσεις του Βλάντιμιρ Πούτιν με τον νυν επικεφαλής και πρώην επαναστάτη της Τσετσενίας, Ραμζάν Καντίροβ, είναι άριστες. Προκειμένου να μην αναζωπυρωθούν οι αυτονομιστικές τάσεις των Τσετσένων, ο Ρώσος πρόεδρος έχει δώσει το πράσινο φως στον Καντίροβ να μην έχει ιδιαίτερους περιορισμούς στην διακυβέρνησή του. Η άκρως ισλαμιστική κοινωνία της ομόσπονδης δημοκρατίας έρχεται να κουμπώσει δυσάρεστα στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι ομοφυλόφιλοι.
Οι «δολοφονίες τιμής» υπάρχουν σαν φαινόμενο στην Τσετσενία, πολύ πριν την έξαρση της ομοφοβίας στη Ρωσία. Κάθε μέλος που «ατιμάζει» της οικογένειά του, είτε γιατί έχει διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό είτε πολλές φορές γιατί απλά είναι γυναίκα, αξίζει να πεθάνει. Περισσότεροι από 39 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους την τελευταία δεκαετία από τις περιβόητες «δολοφονίες τιμής». Η φρίκη, όμως, δεν σταματάει εδώ. Οργανωμένα πογκρόμ κατά των ομοφυλόφιλων έχουν λάβει μέρος τα τελευταία χρόνια στην ομόσπονδη δημοκρατία. Το περιστατικό που ήρθε στο φως το 2017 φέρει την αιχμαλωσία περισσότερων από 100 ομοφυλόφιλων και τον εγκλεισμό τους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Η ιστορία του «Ρίκι» είναι ενδεικτική της κατάστασης που επικρατεί στην Τσετσενία. Σύμφωνα με μαρτυρίες του στον τύπο, ο 19χρονος με το ψευδώνυμο που του εξασφαλίζει την προστασία του, ήταν προσεκτικός ούτως ώστε να μην αποκαλυφθεί η σεξουαλικότητά του. Μια μέρα όμως ξαφνικά, η αστυνομία εμφανίστηκε στη δουλειά του. Ένας «φίλος» του τον είχε καταδώσει. Στα χέρια των αρχών, ο «Ρίκι» βασανίστηκε απάνθρωπα. Τον κακοποίησαν, τον χτύπησαν με τέιζερ και τον ανάγκασαν να υποστεί το βασανιστήριο του εικονικού πνιγμού.
Όπως γίνεται αντιληπτό, το να είναι κανείς ομοφυλόφιλος ή μέλος της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας στη Ρωσία είναι ιδιαίτερα επαχθές. Είναι μια καθημερινή μάχη για επιβίωση, μια μάχη για να αποφευχθεί η οποιαδήποτε συνδιαλλαγή με τους εξαπολυμένους ρατσιστές του κράτους και των πεζοδρομίων. Είναι, όμως, και μια μάχη υπέρ της συλλογικής διεκδίκησης θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μια μάχη όπου δεν θα σταματήσει από την ρωσική ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, όση βία και να δεχθεί. Σύμφωνα με μερικές τελευταίες μετρήσεις, τα ποσοστά αποδοχής των ΛΟΑΤΚΙ στη ρωσική κοινωνία έχουν αυξηθεί το 2019. Υπάρχει ελπίδα;
Πηγές
- “Study on Homophobia, Transphobia and Discrimination on Grounds of Sexual Orientation and Gender Identity, Sociological Report: Russian Federation” ανακτήθηκε από coe.int
- “Russia passes law banning gay ‘propaganda’” ανακτήθηκε από guardian.com
- “License to Harm: Violence and Harassment against LGBT People and Activists in Russia” ανακτήθηκε από hrw.org
- “Murder, ‘gay hunters’ strike terror in Russia’s LGBT community” ανακτήθηκε από scmp.com
- “Russia’s gays fear more violence after brutal murder” ανακτήθηκε από reuters.com
- ““Honour killings” in Russia’s North Caucasus” ανακτήθηκε από opendemocracy.net
- “39 People Murdered in Honor Killings in Russia’s North Caucasus, Dutch NGO Reports” ανακτήθηκε από themoscowtimes.com
- “Chechnya detains 100 gay men in first concentration camps since the Holocaust” ανακτήθηκε από ibtimes.co.uk
- “’Any day you can be taken’: Inside what it’s like to be gay in Chechnya” ανακτήθηκε από abcnews.go.com
- “Russian Support for LGBT Rights Hits 14-Year High, Poll Says” ανακτήθηκε από themoscowtimes.com
