Στις αρχές του 2017, εκατοντάδες χιλιάδες Ροχίνγκια, μια περιθωριοποιημένη εθνοτική μειονότητα από την πολιτεία Ρακάιν της Μιανμάρ, μετανάστευσε στο γειτονικό Μπανγκλαντές. Όταν η βιαιότητα των κυβερνητικών διωγμών της Μιανμάρ έφτασε στο ζενίθ μετά από 4 χρόνια διώξεων, το προσφυγικό ρεύμα πήρε μαζικό χαρακτήρα. Μέχρι σήμερα πάνω από 912.000 άνθρωποι ζουν σε υποτυπώδεις κατασκευές από μπαμπού στα νοτιοανατολικά του Μπανγκλαντές.
Ο προσφυγικός καταυλισμός της Κουτουπαλόνγκ, μέχρι και σήμερα, αποτελεί τον μεγαλύτερο καταυλισμό προσφύγων στον κόσμο.
Ιστορικό προφίλ και ζωή στον καταυλισμό
Οι Ροχίνγκια είναι μια μουσουλμανική κατά βάση μειονότητα χωρίς πατρίδα. Η δικτατορία της Μιανμάρ, από το 1982 τους, έχει στερήσει την ιθαγένεια. Όχι μόνο αυτό, αλλά και το εν λόγω κράτος δεν τους αναγνωρίζει καν το δικαίωμα της υπηκοότητας. Αυτός ο λαός χωρίς πατρίδα, αναγκάζονταν για πολλά χρόνια να ζει σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης και με μηδενικά δικαιώματα.
Ο λαός των Ροχίνγκια θεωρείται σύμφωνα με τον ΟΗΕ, ένας από τους πιο διωκόμενους λαούς στον κόσμο. Ήδη, από τη δεκαετία του 1970, οι βίαιες επιχειρήσεις στην περιοχή Ραχίν ανάγκασαν εκατοντάδες χιλιάδες Ροχίνγκια να μεταναστεύσουν ως επί τον πλείστον προς το γειτονικό Μπαγκλαντές. Μετά τη δολοφονία δε εννέα ανδρών της συνοριακής αστυνομίας το 2016, τα στρατεύματα άρχισαν να επιτίθενται δίχως έλεος. Όλα αυτά τα χρόνια, ο στρατός της Μιανμάρ έχει κατηγορηθεί για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αφορούν, μεταξύ άλλων, εξωδικαστικές δολοφονίες και βιασμούς.
Στον καταυλισμό της Κουτουπαλόνγκ νοτιοανατολικά του Μπανγκλαντές, εδώ και περίπου 3 χρόνια, οι Ροχίνγκια έχουν αναπτύξει την δική τους κοινότητα. Ο παλιός φόβος έχει δώσει χώρο σε νέα συναισθήματα όπως την έντονη δυσφορία. Αυτή που προκαλείται από χρόνια διαβίωσης μέσα σε καλύβες από μπαμπού και χώμα, χωρίς καμία εργασία και χωρίς κανέναν ορίζοντα για το μέλλον. Για τους περισσότερους Ροχίνγκια, ο χρόνος φαίνεται πως έχει παγώσει και κάθε μέρα είναι ίδια.
Η υποψήφια καθηγήτρια του Harvard, Reshmaan N. Hussam, επισκέφθηκε τον καταυλισμό για έρευνα, 4 μήνες μετά το μαζικό προσφυγικό κύμα. Το πρώτο πράγμα που την σόκαρε ήταν ότι όλες αυτές οι φήμες για απάνθρωπες ιστορίες για την κατάσταση εκεί, ήταν αλήθεια. Η αμηχανία της δεν την επέτρεπε παρά μόνο να απευθυνθεί στους πρόσφυγες ανθρώπινα. «Η κατάσταση είναι τόσο κακή. Μπορώ να κάνω κάτι; Μπορώ να φανώ χρήσιμη;»
Η απάντηση των προσφύγων στις ερωτήσεις της ερευνήτριας ήταν απλή. «Θέλουμε να κάνουμε κάτι με τα χέρια μας, κάτι πρακτικό». Ενώ πολλές ΜΚΟ παρέχουν βοήθεια για τις βασικές ανάγκες του πληθυσμού, η δυνατότητα για εργασία έξω από τις δομές δεν υπάρχει. Οι ευκαιρίες για εκπαίδευση δε, είναι μηδαμινές. Έτσι, οι Ροχίνγκια πρέπει να ζουν καθημερινά έχοντας ως κληρονομιά τις τραυματικές εμπειρίες των διωγμών, χωρίς να έχουν ελπίδα για το μέλλον και να βυθίζονται όλο και περισσότερο στην απελπισία.
Η ανάγκη για ταυτότητα και εργασία
Ο συνωστισμός, η βαθιά φτώχεια και οι απάνθρωπες εμπειρίες των Ροχίνγκια έχουν δημιουργήσει ένα εκτεταμένο πρόβλημα στην σωματική όσο και στην ψυχική τους υγεία. Οι Γιατροί χωρίς σύνορα έχουν προσφέρει τεράστιας αξίας υπηρεσίες όπως η περίθαλψη και ψυχολογική υποστήριξη με χιλιάδες ειδικευόμενους. Η ερευνήτρια Hussam όμως αναρωτιέται αν οι ευκαιρίες για δουλειά μπορούν να βοηθήσουν με το να δώσουν νόημα στην καθημερινότητα τους και με το να ανακτήσουν το ρόλο του εργαζόμενου. Αυτοί οι άνθρωποι πριν τον διωγμό ήταν πλήρως απασχολούμενοι, εργαζόμενοι, εργάτες σε χωράφια. Τώρα εξαρτώνται από ΜΚΟ και διάφορους οργανισμούς για την επιβίωση τους.
Η Hussam μαζί με την ομάδα της, οργάνωσαν την έρευνα τους. Κύριο ερευνητικό ερώτημα ήταν εάν οι έντονες τραυματικές εμπειρίες και η βαθιά αβεβαιότητα μπορούν να βοηθήσουν στην ανέλιξη των ψυχοκοινωνικών πλεονεκτημάτων της εργασίας.
Το δείγμα ήταν 1000 νοικοκυριά και το πως θα αντιδρούσαν σε αυτά τα 3 σενάρια:
- Να παίρνουν 25 δολάρια κάθε μήνα χωρίς εργασία
- Να δουλεύουν 12 μέρες και να παίρνουν 25 δολάρια το μήνα
- Να δουλεύουν εθελοντικά για 12 μέρες και να παίρνουν τα 25 δολάρια χωρίς προηγούμενη συνεννόηση
Τα πρώτα αποτελέσματα που αφορούσαν 300 νοικοκυριά, μας δίνουν μια αρκετά ξεκάθαρη εικόνα. Οι πρόσφυγες που δούλεψαν έστω και χωρίς χρήματα, είχαν μια μεγάλη μείωση στα επίπεδα της κατάθλιψης όσο και των ασθενειών. Οι ίδιοι επιπλέον, αισθανόταν πιο ευημερείς και αυτό οδηγούσε στην μείωση των εσωτερικών συγκρούσεων και στην αύξηση της κοινωνικότητας τους. Για τα άτομα δε που είχαν χάσει μέλη των οικογενειών τους, η αίσθηση της ευημερίας και η αίσθηση του ελέγχου αυξήθηκε κατακόρυφα.
Η έρευνα συνεχίζεται ακόμα και σήμερα, αλλά η Ηussam είδε τα πρώτα αποτελέσματα να ανταποκρίνονται στα θεωρητικά μαθήματα για την επιχειρηματικότητα που διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Harvard. «Υπάρχει μεγάλη διεθνής βιβλιογραφία που αποδεικνύει πως η εργασία είναι κάτι πολύ παραπάνω από ένα εισόδημα. Σου δίνει μια αίσθηση ταυτότητας, σκοπού, ενός μεγάλου στόχου. Σου δίνει την δυνατότητα να χτίσεις μια κοινωνική ζωή».
Κλιματική αλλαγή και η ανάγκη για ενσωμάτωση
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης περισσότεροι από 70 εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν λόγω συγκρούσεων και φυσικών καταστροφών μέχρι και το τέλος του 2018. Μερικοί ειδικοί, δε, επισημαίνουν ότι ο παγκόσμιος αριθμός των προσφύγων θα φτάσει το 1 δισεκατομμύριο μέσα στα επόμενα χρόνια, αφού η κλιματική αλλαγή θα συνεχίζει να κάνει πολλά μέρη του κόσμου μη κατοικήσιμα.
Αυτήν είναι μια πραγματικότητα που μας αφορά όλους. Θα επηρεάσει όχι μόνο την κοινωνική οργάνωση κάθε κράτους αλλά και την οικονομία. Η βαθιά αλληλεξάρτηση στον οικονομικό τομέα δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια. Η τακτική της οργάνωσης απομονωμένων προσφυγικών δομών δεν είναι χρήσιμη μιας και δημιουργεί μια μεγάλη τρύπα στον εργατικό τομέα.
Η ανάγκη για ενσωμάτωση δεν έχει μόνο ηθικό περιεχόμενο αλλά πραγματικές και μετρήσιμες διαστάσεις. Η απειλή για δημιουργία βαθιών ελλειμματικών οικονομιών λόγω μεταναστευτικών κρίσεων παίρνει σάρκα και οστά μέρα με την μέρα. Η συνειδητοποίηση λοιπόν πως η παγκόσμια ροή των αγαθών και των κεφαλαίων συνδέεται άμεσα με τις γεωγραφικές μετατοπίσεις μπορεί να αποβεί σωτήρια.
Πηγές:
Myanmar Rohingua: What you need to do about the crisis, BBC, τελευταία πρόσβαση: 13/04/2020
Myanmar’s Directives not enough to protect Rohingua, Human Richts Watch, τελευταία πρόσβαση: 13/04/2020
Who are the Rohingua? ,AlJazeera,τελευταία πρόσβαση: 13/04/2020
Cash for work programme empowers Rohingya refugee woman, WordVision,τελευταία πρόσβαση: 13/04/2020
Research Paper from Reshmaan N. Hussam, Harvard Business School, τελευταία πρόσβαση: 13/04/2020
