Παρόλο που διανύουμε τον 21ο αιώνα, θέματα όπως το σεξ εξακολουθούν να θεωρούνται ταμπού. Όσο κι αν θέλουμε να λέμε πως ζούμε σε μια προοδευτική και συμπεριληπτική κοινωνία, είναι γεγονός πως η απόστασή μας από κάτι τέτοιο αυξάνεται όλο και περισσότερο όταν πρόκειται να κάνουμε την θεωρία πράξη. Τι γίνεται, λοιπόν, στην περίπτωση της Ελλάδας ανά τα χρόνια πάνω στα σχετικά ζητήματα; Κατά πόσο η σεξουαλική αγωγή έχει γίνει μέρος της εκπαίδευσης των μελών της κοινωνίας;
Πρώτα δείγματα
- Το 1964, πραγματοποιείται από τον Παπανούτσο η πρώτη θεσμική αναφορά στο ζήτημα της σεξουαλικής αγωγής
- Το 1977, η Ελληνική Εταιρεία Παιδικής και Νεανικής Γυναικολογίας ξεκινά την οργάνωση ενημερώσεων στα σχολεία
- Το 1980, διεξάγεται έρευνα σε μαθητές από την οποία προκύπτει πως βασική πηγή πληροφόρησής τους είναι τα ΜΜΕ
- Το 1995, τοποθετούνται 13 υπεύθυνοι Αγωγής Υγείας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε ισάριθμους νομούς παρέχοντας ευκαιρίες προαιρετικής εκπόνησης προγραμμάτων σε ζητήματα σεξουαλικής αγωγής εκτός όμως του ωρολογίου προγράμματος
- Τη δεκαετία του 1990 σε εθνικό επίπεδο εκπαιδεύτηκε ένας ικανός αριθμός εκπαιδευτικών ενώ σε τοπικό επίπεδο τα σεμινάρια και οι ημερίδες που πραγματοποιήθηκαν ήταν αρκετά περιορισμένα ως προς το περιεχόμενό τους.
- Το 2000, η σεξουαλική αγωγή εντάσσεται και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση εντός του ωρολογίου προγράμματος στα πλαίσια άλλων γνωστικών αντικειμένων
Στην αρχή, τα προγράμματα εστίαζαν στα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) και την πρόληψη της παιδικής κακοποίησης. Είχαν διάρκεια τρεις έως πέντε μήνες με ανώτατο όριο τους 35 μαθητές. Σταδιακά, όμως, άρχισαν να προστίθενται ζητήματα εκφοβισμού και δικαιωμάτων που αφορούσαν στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Μέχρι αυτό το σημείο, η σεξουαλική αγωγή φαίνεται πως προσεγγιζόταν από: ευρωπαϊκά προγράμματα, θεσμοθετημένες δράσεις όπως αυτή της Θεματικής Εβδομάδας, Παγκόσμιες Ημέρες και βραχύβιες παρεμβάσεις από εξειδικευμένους φορείς έπειτα από άδεια του Υπουργείου Παιδείας.
Έρευνα σχετική με τα ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα
Η Colour Youth στην πρώτη πανελλαδική έρευνα που διεξήγαγε σε μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για το πως διαχειρίζεται η σχολική κοινότητα τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα έδειξε ότι:
- έχουν ακούσει ομοφοβικά, τρανσφοβικά και σεξιστικά σχόλια από άλλους μαθητές και εκπαιδευτικούς
- οι εκπαιδευτικοί αν και παρόντες αρκετές φορές σε διάφορα επεισόδια δεν παρεμβαίνουν
- πολλά περιστατικά κακοποίησης δεν αναφέρονται
- δεν υπάρχουν πληροφορίες στα σχολικά εγχειρίδια για την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα
Ορισμένα ακόμη στοιχεία
Το 2012 μεμονωμένες ήταν οι περιπτώσεις που έπειτα από επεισόδια που έλαβαν χώρα σε σχολεία πάρθηκαν πρωτοβουλίες προκειμένου να οργανωθούν προγράμματα παρεμβάσεων για την αντιμετώπισή τους. Ταυτόχρονα, δημιουργήθηκαν οι πρώτες οδηγίες συμπερίληψης για τα τρανς άτομα έπειτα από σύσταση του Συνήγορου του Πολίτη και ακολούθησαν ορισμένες εκπαιδεύσεις εκπαιδευτικών πάνω σε τέτοια ζητήματα.
Κάτι εξίσου ανεπαρκές που εντοπίστηκε στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι το εκπαιδευτικό υλικό. Τόσο το παλαιότερο όσο και το υποτίθεται πιο καινοτόμο ακολουθεί μια ετεροκανονική προσέγγιση και πολλές παρωχημένες απόψεις. Τέτοιες είναι όσες σχετίζονται, για παράδειγμα, με τον HIV πράγμα που οδηγεί σε στιγματισμό των φορέων του ιού αλλά και όσες σχετίζονται με ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που αυτόματα τα καθιστά αόρατα στην κοινωνία.
Τι συμπεραίνουμε;
Από όλα τα προαναφερθέντα μπορεί κανείς αβίαστα να συμπεράνει πως η ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα παρουσιάζει σημαντικές ελλείψεις αναφορικά με το ζήτημα της σεξουαλικής αγωγής. Όσες παρεμβάσεις και δράσεις έχουν επιχειρηθεί τείνουν να είναι αποσπασματικές και αδύναμες, ενώ αδύναμη είναι και η συνεργασία μεταξύ των φορέων ενημέρωσης. Επιπλέον, σχεδόν μηδαμινή είναι η εκπαίδευση του εκπαιδευτικού προσωπικού αλλά και των γονέων ενώ υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στο ζήτημα της συμπερίληψης.
Πηγές
Παπαθανασίου, Νάνσυ & Χρηστίδη, Έλενα-‘Ολγα. Συμπερίληψη & Ανθεκτικότητα. Αθήνα: GUTENBERG
