Η Shamsia Hassani είναι η μοναδική γυναίκα καλλιτέχνιδα του Αφγανιστάν που αποτυπώνει στα γκράφιτι της τη θέση των γυναικών της χώρας της. Μετά την επάνοδο των Ταλιμπάν, η ίδια απεικονίζει τις σκηνές φρίκης και τρόμου όπως τις βιώνουν πλέον στο Αφγανιστάν.
Η Shamsia Hassani
Η Shamsia Hassani γεννήθηκε το 1988 στο Ιράν. Οι γονείς της ήταν πρόσφυγες που εγκατέλειψαν τη χώρα τους ώστε η κόρη τους να ζήσει μια ελεύθερη και φυσιολογική ζωή. Η ίδια όμως αποφάσισε να επιστρέψει στην πατρίδα της επιδιώκοντας ένα καλύτερο μέλλον για τις γυναίκες της χώρας της. Σπούδασε εικαστικές τέχνες στο Πανεπιστήμιο της Καμπούλ και έγινε καθηγήτρια Καλών Τεχνών και γλυπτικής. Κατάφερε να ξεχωρίσει ως καλλιτέχνιδα του δρόμου και έγινε παγκοσμίως γνωστή μέσα από τα έργα της.
Η επιλογή του γκράφιτι ως τρόπος έκφρασης της τέχνης
Η Shamsia Hassani ξεκίνησε να ασχολείται με το γκράφιτι το 2010, όταν παρακολούθησε σχετικά μαθήματα. Τότε συνειδητοποίησε ότι η απεικόνιση της τέχνης στους δρόμους του Αφγανιστάν ήταν μια εξαιρετική ιδέα. Εξάλλου, στη χώρα της δεν υπάρχουν αρκετές γκαλερί αλλά και ο κόσμος δεν έχει συνηθίσει να πηγαίνει σε καλές εκθέσεις. Παράλληλα, σκέφτηκε πως θα μπορούσε να γεμίσει την πόλη της με χρώματα και έτσι να καλύψει όσα είχαν απομείνει από τον πόλεμο.
Η τέχνη αλλάζει το μυαλό των ανθρώπων και οι άνθρωποι τον κόσμο
Φυσικά, ήταν πολύ δύσκολο για μια γυναίκα να ζωγραφίζει στο δρόμο, ακόμα και πριν το καθεστώς των Ταλιμπάν. Όπως δήλωσε η ίδια σε συνέντευξή της, κάθε φορά που ζωγράφιζε, ένιωθε αρκετά φοβισμένη καθώς οι συμπολίτες της είναι εξαιρετικά στενόμυαλοι. Εάν δεν ήταν γυναίκα, δεν θα υπήρχε λόγος να αγχώνεται αφού κανένας δεν θα της έλεγε τίποτα για την τέχνη της. Πλέον με την επικράτηση των Ταλιμπάν, ο φόβος της είναι πολύ μεγαλύτερος, αλλά τίποτα δεν τη σταματάει.
Οι γυναίκες όπως τις απεικονίζει η Shamsia
Στα έργα της, η Shamsia απεικονίζει τις Αφγανές γυναίκες της ανδροκρατούμενης κοινωνίας με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο από εκείνον που έχουν συνηθίσει. Πρόκειται για γυναίκες απελευθερωμένες, που απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα με τους άνδρες και ζουν σε ένα καθεστώς χωρίς φόβο. Είναι δυναμικές, κάνουν όνειρα και παλεύουν να τα υλοποιήσουν. Τα χαρακτηριστικά των ανανεωμένων γυναικών φαίνονται καθαρά στον τρόπο απεικόνισης των μορφών. Η καλλιτέχνιδα επιλέγει να ζωγραφίσει τις μορφές μεγαλύτερες.
Η απεικόνιση των γυναικών υπό το καθεστώς των Ταλιμπάν
Φυσικά, μετά την επάνοδο των Ταλιμπάν, η θέση της γυναίκας άλλαξε. Εκείνη πλέον στερείται βασικών δικαιωμάτων και ζει καθημερινά υπό το καθεστώς τρόμου. Η ελπίδα της έχει χαθεί, τα όνειρά της διαλύονται και η ίδια βυθίζεται στη θλίψη. Τα έργα της Hassani απεικονίζουν ολοφάνερα αυτή την αλλαγή και την απαισιοδοξία τόσο εξαιτίας της επιλογής των χρωμάτων όσο και του ίδιου του θέματος. Έτσι, παρατηρούμε Ταλιμπάν να αναπαρίστανται μαζί με γυναίκες. Τα φορέματα των γυναικών έχουν έντονο χρώμα και ξεχωρίζουν στη σύνθεση σε αντίθεση με τις μορφές των Ταλιμπάν που έχουν μαύρο ή γκρι χρώμα. Κρατούν όπλο και εμφανίζονται απειλητικοί, την ίδια στιγμή που εκείνες προσπαθούν να φανούν δυνατές.
Το πολυσυζητημένο έργο των ημερών
Με την είσοδο των Ταλιμπάν στην Καμπούλ, η Shamsia ανέβασε στο προφίλ της στα κοινωνικά δίκτυα το έργο με τίτλο “Death to Darkness and Nightmare” (Θάνατος στο σκοτάδι και τον εφιάλτη) το οποίο συζητήθηκε πάρα πολύ. Στο συγκεκριμένο έργο, απεικονίζεται μια δακρυσμένη γυναίκα με μπλε φόρεμα, να κρατάει μια μαύρη γλάστρα με μια πικραλίδα, την οποία προσφέρει σε έναν Ταλιμπάν. Εκείνος απεικονίζεται με κόκκινα μάτια και άγριο βλέμμα, κρατώντας το όπλο του. Το σκοτάδι που υπάρχει πίσω του δείχνει καθαρά όσα νιώθει η καλλιτέχνιδα μετά την επικράτηση των Ταλιμπάν.
Περισσότερα έργα της Shamsia Hassani μπορεί να βρει κανείς στην επίσημη ιστοσελίδα της αλλά και στα προφίλ της:
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο
Vankin D. (2016). See how graffiti artist Shamsia Hassani is giving Afghan women a voice despite the danger. Ανακτήθηκε από https://www.latimes.com/entertainment/arts/museums/la-et-cm-afghan-graffiti-artist-shamsia-hassani-20160301-html-snap-htmlstory.html (τελευταία πρόσβαση 27.8.21)
Παπαδημητρίου Σ. (2021). Shamsia Hassani: Η πρώτη Αφγανή street artist δε φοβάται να αποτυπώσει τη φρίκη των Ταλιμπάν στα σκίτσα της. Ανακτήθηκε από https://jenny.gr/real-life/who/381423/shamsia-hassani-i-proti-afgani-street-artist-apotyponei-ti-friki-ton-talimpan (τελευταία πρόσβαση 27.8.21)
Shamsia Hassani – Αυτή είναι η μοναδική street artist στο Αφγανιστάν (2021). Ανακτήθηκε από https://www.in.gr/2021/08/18/life/woman/shamsia-hassani-ayti-einai-monadiki-street-artist-sto-afganistan/ (τελευταία πρόσβαση 27.8.21)
