Άνθρωποι του προσκηνίου και του παρασκηνίου: Μορφές συμβατές ή αντισυμβατικές;

 

Άνθρωποι του προσκηνίου και του παρασκηνίου: Μορφές συμβατές ή αντισυμβατικές;

Η κοινωνία μας είναι ένας – μεγαλύτερου εύρους – πολυκύτταρος οργανισμός, που αποτελείται  από διάφορα συμπλέγματα ιστών, τα οποία ενεργούν με πυξίδα και γνώμονα την ομαλή συλλειτουργία τους. Τα κύτταρα, ως μοναδική ύπαρξη, δεν έχουν καμία σημασία μέσα στην πανσπερμία τους. Ομαδοποιημένα, όμως, έχουν έναν ρόλο καθόλου αμελητέο. Η ταξινόμησή τους γίνεται με βάση την ενέργεια, τη συμβολή και τον αντίκτυπο που έχουν στη συλλογική λειτουργία του οργανισμού. Κατ’ αναλογία δυνάμεθα να κατηγοριοποιήσουμε τα άτομα, μέλη του ευρύτερου οργανισμού της κοινωνίας. Μέσα σε μία πληθώρα κατηγοριοποιήσεων, μία σκληρή – ίσως και ανακριβής- διάκριση θεμελιώνεται στην κοινωνική αναγνώριση, τον ρόλο και την ιδιοσυγκρασία. Οι δύο ευρείες ομάδες, λοιπόν,  είναι οι προσκηνιακοί και οι παρασκηνιακοί.

Οι κοινωνίες, πάσης φύσεως, μοιάζουν με θεατρική παράσταση και εμείς με τους εκπονητές της.

Οι προσκηνιακοί είναι βγαίνουν εμπρός της σκηνής και λαμβάνουν όλα τα χειροκροτήματα, τους επαίνους και τις επευφημίες. Είναι άνθρωποι φιλόδοξοι και με αυτοπεποίθηση που θέλουν, πάση θυσία, να υλοποιήσουν τα όνειρά τους, ώστε να μην διαδραματίζονται μόνο κάτω από το πέπλο της νύχτας αλλά και μετά την ανατολή του ηλίου. Διαβάζουν, μαθαίνουν, λανθάνουν και αφιερώνουν άπειρες εργατοώρες μέχρι το όνειρο να γίνει στόχος και ο στόχος να καταρριφθεί από το βέλος του εαυτού τους. Εννοείται πως αυτήν την μακροχρόνια ή σύντομη προσπάθεια επικουρούν πολλοί καθοδηγητές, διδάσκαλοι που θα τους διαφωτίσουν στιγμές απόγνωσης με τυχόν ομίχλη ή θολούρα.

Το γεγονός ότι είναι τόσο αφοσιωμένοι στον στόχο τους επιδέχεται και αρνητικής χροιάς, καθώς, όπως προαναφέρθηκε, επιτελούν πάσης φύσεως ενέργειες για να εκπληρώσουν τον στόχο τους. Πολλές φορές η φιλοδοξία τους τυφλώνει και τους κατευθύνει, κάνοντάς τους έρμαια της σκακιστικής της επιδεξιότητας. Μετατρέπονται σε άβουλα κτήνη που αντιμετωπίζουν τα πάντα- ακόμη και τους ανθρώπους- ως μέσα επίτευξης του Στόχου, ως τούβλα για να χτιστεί ο μεγαλεπήβολος τοίχος Του. Ανηθικότητες, δολοπλοκίες και παρανομίες αποτελούν τα κύρια εργαλεία τους.

Στο τέλος, όμως, ο κόσμος, τυφλωμένος από την αγέρωχη και επιβλητική τους παρουσία, τους χειροκροτά είτε είναι έννομος είτε παράνομος ο τρόπος που έφτασαν στη σκήνη.

Οι παρασκηνιακοί είναι πραγματιστές αλλά με αρνητική έννοια. Συμβιβάζονται με την καθεστηκυία τάξη και γίνονται ένα με αυτήν. Δεν έχουν όνειρα και στόχους αλλά μια ρουτίνα, την οποία ακολουθούν πιστά χωρίς να παρεκκλίνουν. Η καθημερινότητα τους φαντάζει σαν ένας άγραφος αλλά θεμελιώδης νόμος που οποιαδήποτε παραβίαση συνεπάγεται με την πιο ανάλγητη ποινή, τη θανατική. Διαβιούν σε ένα νοερό κλουβί, το οποίο τους παρέχει ασφάλεια αλλά και έναν συγκεκαλλυμένο περιορισμό ° συγκεκαλλυμένος γιατί μέσα στο κλουβί της μονοτονίας νομίζουν πως ζουν και βλέπουν σφαιρικά την πραγματικότητα. Αντί να ανοίξουν τα φτερά τους και να πετάξουν, τα έχουν δεμένα και μουδιασμένα, σχεδόν ατροφικά. Κοιτάνε τους προσκηνιακούς που πετάνε και τους φαίνεται σαν ένα μακρινό και άπιαστο όνειρο. Ενώ μπορούν να πετάξουν, δεν το επιλέγουν και έτσι κινούνται στην αφάνεια και στις σκιές.

Πολλές φορές μπορεί να εντάσσονται σε αυτήν την κατηγορία και άτομα που έχουν επικουρήσει τους προσκηνιακούς. Από σκηνοθέτες, σκηνογράφους, μακιγιέζ και ενδυματολόγους μέχρι μία φευγαλέα γνωριμία της εφηβείας. Άτομα που δεν παίρνουν ποτέ τα εύσημα εξ ονόματος αλλά εξ αποτελέσματος της δουλειάς τους. Θαυμάζουμε το έργο χωρίς να γνωρίζουμε όλους όσους συνέβαλλαν.

Δύο απόλυτες -χωρίς διαβαθμίσεις- κατηγορίες που θυμίζουν έναν αέναο φαύλο κύκλο, ο οποίος μπορεί να διαρραγεί μόλις λύσουμε τον γόρδιο δεσμό των επιθυμιών με τον συμβιβασμό στο κοινωνικό κατεστημένο, αρκεί να μην προτιμάμε την ασφάλεια του περιορισμού από τον κίνδυνο της ελευθερίας. Στο χέρι μας είναι να τολμήσουμε, όχι απλά να σπάσουμε αλλά να κομματιάσουμε τον φαύλο κύκλο και να τραβήξουμε τη σωστή άκρη, ώστε να λύσουμε τον γόρδιο δεσμό.

Επιλέγουμε, όμως, να μην τραβήξουμε καθόλου το σκοινί, επειδή φοβόμαστε πως θα μπλέξουμε περισσότερο τον δεσμό. Μέσα στην ασφάλεια της συγκαλυμμένης μας ελευθερίας φοβόμαστε την αποτυχία, η οποία δεν έχει αρνητικό πρόσημο αλλά θετικό γιατί μας φέρνει όχι μόνο ένα βήμα αλλά ένα άλμα πιο κοντά στην απεμπόληση του ρόλου του προσκηνίου και του παρασκηνίου. Άλλωστε, όπως είπε και ο Ευριπίδης «Ο πλείστα πράττων, πλείσθ’ αμαρτάνει βροτών». Αναλογιστείτε, τι είναι, λοιπόν, προτιμότερο να τολμάμε ή να συμβιβαζόμαστε; Να ηγούμαστε ή να επόμαστε;