AR: ένας ψηφιακός “θεραπευτής” από το μέλλον

Από την κινηματογραφική μηχανή του 1962…

Παγώνεις τις διερχόμενες σκέψεις. Μια ριπή ανέμου ακροβολίζεται τρυπώνοντας στα ατίθασα μαλλιά σου καθώς χάνεσαι σε πολύβουες λεωφόρους του Μπρούκλιν. Τότε ή Τώρα; Εδώ ή Εκεί; Ιππέας μηχανής ή αλλιώς διαρρήκτης χωροχρόνου σπας το φράγμα της πραγματικότητας. Το διαπεραστικό κουδούνισμα του κινητήρα ωσάν ακολουθία από τις λιγοστές μάρκες που τοποθέτησες προ ολίγον στο μηχάνημα  μετρούν αντίστροφα μέχρι την οριστική αυλαία. Μα οι μάρκες τελείωσαν. Και όμως μόλις γεύτηκες μια πολυαισθητηριακή εμπειρία 3d ταινίας με στερεοφωνικό ήχο, μυρωδιές και τεχνητό αέρα που φιλοξενήθηκε σ έναν προπομπό του μέλλοντος, ένα μηχάνημα του 1962.

Πηγή εικόνας: researchgate.net

Από το sensorama simulator, μια από τις 3d δημιουργίες του κινηματογραφικού εφευρέτη Morton Heiling σ’ ένα τεχνολογικά μαλθακό 1962 μέχρι το ψηφιακό αρμάτωμα του αμερικανικού στρατού, η τεχνολογία της επαυξημένης πραγματικότητας θολώνει τα χωροχρονικά όρια. Η προηγμένη τεχνολογία “Tactical Augmented Reality” ως απόλυτος κατάσκοπος σαρώνει μέσω ενός προσοφθάλμιου φακού τις θέσεις και ακριβείς τοποθεσίες συμμάχων και εχθρών, παρέχοντας στον αμερικανικό στρατό ένα ψηφιακό εγχειρίδιο μάχης.

Advertisements

..στο υπεραυξημένο Μπρούκλιν του 2021

Μια τυπική σκηνή σε μια ανώνυμη γειτονιά στο Μπρούκλιν μέσα από τα μάτια της επαυξημένης πραγματικότητας αναφλέγει τα βασικά ανθρώπινα αισθητήρια σκευάζοντας εκ νέου την παραδοσιακή άποψη για την πραγματικότητα. Κλαδιά δέντρων που σείονται σε κάθε κλεφτή κίνηση ενός… ιπτάμενου ακτινοβόλου διαστημόπλοιου, τη στιγμή που μια παρέα εφήβων επιδίδεται σε μια ατελείωτη σκυταλοδρομία… pokemon.

Πηγή εικόνας: Shutterstock / Wachiwit

Λίγο πιο πέρα παρακολουθείς μια υπερπληθής αγέλη… “μοντέρνων” δεινοσαύρων να παίρνει σάρκα και οστά καταδιώκοντας το επόμενο θήραμα της σε μια άνευ όρων ζύμωση φυσικού και τεχνητού, ψεύτικου και αληθινού, επανάστασης και υποταγής. Οι νότες μιας διθυραμβικής μελωδίας τιθασεύουν κάθε αντιφρονούσα κραυγή μέσα στην παραζάλη μιας πρωτοφανούς τεχνολογικής επανάστασης. Ο συνεχής διάλογος ψηφιακού και φυσικού κόσμου στα θεμέλια της επιστήμης αναμετράται με τις ανθρώπινες αντοχές έναντι των πολλών διαστάσεων της πραγματικότητας.

Η μαζική επέλαση της υπεραυξημένης πραγματικότητας σε κάθε πτυχή του ανθρώπινου βίου με πολλαπλές εφαρμογές κατά τη διάρκεια ποδοσφαιρικών αγώνων μέσα από σχεδίαση γραμμών σε πραγματικό χρόνο για την ανάλυση της αναμέτρησης, τη νευροχειρουργική προβολή ενός τρισδιάστατου εγκεφάλου στο περιθώριο μιας χειρουργικής επέμβασης, την πολιτισμική αναγέννηση ιστορικών μνημείων όπως η Πομπηία στην Ιταλία, αλλά και την ψηφιακή επέμβαση σε πραγματικά περιβάλλοντα, οικοδομείται στην κατανόηση της γνωστικής ψυχολογίας.

«Ο μεγαλύτερος εχθρός της γνώσης δεν είναι η άγνοια, αλλά η ψευδαίσθηση της γνώσης»-Stephen Hawking

«Η γνωστική ψυχολογία αφορά το πώς λειτουργεί ο εγκέφαλός σας και πώς αλληλεπιδρούν όλες οι αισθήσεις σας για να σας δώσει την αντίληψη για το τι είναι ο κόσμος», σημειώνει ο ψυχολόγος Chris Brown κουβαλώντας ένα 20ετές ιστορικό ενασχόλησης με το χτίσιμο εικονικών κόσμων. «Το μυαλό είναι απίστευτα ισχυρό», συμπληρώνει ο Chris. «Εάν βρισκόμαστε σε οδυνηρές καταστάσεις, κατακλύζει όλες τις αισθήσεις μας. Μερικές φορές το όραμά σας γίνεται ακόμη θολό επειδή κάτι πονάει τόσο πολύ». «Η ιδέα είναι ότι αν μπορείτε να δείξετε σε κάποιον μια χαλαρωτική σκηνή, αυτό θα μπορούσε να ξεγελάσει τον εγκέφαλό σας να σκεφτεί,« Ω. Ίσως δεν είναι τόσο κακό. ” Ή, μπορεί να αντικαταστήσει τους υποδοχείς πόνου στον εγκέφαλό σας και να τους πει ότι δεν πονάτε τόσο άσχημα όσο νομίζατε. ”

Η μαζική άλλωστε καινοτομία των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών(ΠΤΕ) διαρρηγνύει την πάλαι ποτέ πρόσωπο με πρόσωπο ψυχοθεραπευτική διαδικασία, εγκαινιάζοντας μια πρωτότυπη μορφή διάδρασης, ένα ψηφιακό αλισβερίσι ανάμεσα στον ασθενή και τον θεραπευτή. Η ευρύτερη υιοθέτηση των ΤΠΕ σε έναν βλασταίνοντα κλάδο της ψυχολογίας, την κυβερνοθεραπεία  επιφέρει την ίαση πολλών διαταραχών υγείας. Η ανθρώπινη εμπλοκή σε τεχνητά «ψηφιακά» περιβάλλοντα με την διαδραστική άσκηση σε προηγμένες τεχνολογίες αποβαίνει ως μια επίπτωση της τηλεϊατρικής. Μια σειρά νεόκοπων μελετών συντείνουν στην αποτελεσματική ίαση διαφόρων διαταραχών μέσα από την επιστράτευση των ΤΠΕ στην παραδοσιακή ψυχοθεραπευτική διαδικασία.

Το “ασθενολόγιο” της AR θεραπείας

Φοβίες, διαταραχές ψυχοτραυματικού στρες(PTSD), διατροφική διαταραχή, εθισμός σε ναρκωτικές ουσίες, θεραπεία ή καταπράυνση του πόνου σε δυνητικά επώδυνες ιατρικές καταστάσεις το σύνηθες «ασθενολόγιο» της τεχνολογικής αυτής έκρηξης. «Εάν έχετε φοβία για κάτι, πολλές φορές ένας ψυχολόγος θα σας εκθέσει σε αυτό που φοβάστε ξανά και ξανά, και υποτίθεται ότι θα σας κάνει να μουδιάσει σε αυτό που φοβάστε», σημειώνει ο Chris. «Λειτουργεί πολύ καλά αν φοβάσαι για ποντίκια ή τον κόσμο, για παράδειγμα. Μπορείτε να το κάνετε πολύ εύκολα – αλλά, εάν φοβάστε τα θανατηφόρα φίδια, μάλλον δεν είναι τόσο καλή ιδέα να πάτε στη ζούγκλα και να δοκιμάσετε θανατηφόρα φίδια.» Πιο συγκεκριμένα η θεραπεία έκθεσης AR στηρίχθηκε στην «θεωρία μιας περιόδου» των Öst et al., μιας διαδικασίας που περιλαμβάνει 3ωρη συνεδρία εντατικής έκθεσης του ασθενούς στο αντικείμενο φοβίας.

Μελετώντας τις φοβίες

Μια δεξαμενή 9 ατόμων με ιστορικό φοβίας των κατσαρίδων και των αραχνών τέθηκαν στο επιστημονικό μικροσκόπιο των Juan et al. το 2004 στο περιθώριο μιας πρώτης μελέτης περί της αναγνώρισης και κατοπινής εξουδετέρωσης παρόμοιων φοβιών. Μια κάμερα τοποθετημένη στο HDM μάρκαρε την περιοχή κίνησης του υποκειμένου της έρευνας προκειμένου προχωρώντας στη σταδιακή εμφάνιση κατσαρίδων που προσκαλούσαν τον ασθενή στη θέαση, το άγγιγμα και τελικά την θανάτωση τους.

Η συχνότητα επανεμφάνισης, το μέγεθος, η κυκλοφορία των κατσαρίδων στη σκηνή του πειράματος επαφιόταν αποκλειστικά στην ευχέρεια του θεραπευτή που ενορχήστρωνε την επιδρομή τους, σφυγμομετρώντας τους δείκτες άγχους του θεραπευόμενου. Τα ερευνητικά δεδομένα κάθε χρονικής φάσης, πριν κατά τη διάρκεια και κατόπιν της συνεδρίας συνηγόρησαν σε μια ελάττωση των επιπέδων άγχους που καταποντίστηκαν στις υποκειμενικές μονάδες κλίμακας δυσφορίας(SUDS) από το 10 σε απόλυτη εκμηδένισή τους μετά το πέρας της συνεδρίας. Επομένως διευκολύνθηκε ο ασθενής στην προσέγγιση, την αφή ακόμη και τη  θανάτωση των κατσαρίδων στον πραγματικό πλέον κόσμο.

Σε κατοπινή μελέτη των Bretón-López et al. εν έτει 2010 σε ένα δείγμα 6 συμμετεχόντων το ερευνητικό ενδιαφέρον στράφηκε στην αξιολόγηση της ικανότητας ενός συστήματος AR  να εγείρει την αίσθηση της παρουσίας αλλά και την κρίση της πραγματικότητας. Στο πέρας μίας μεμονωμένης συνεδρίας η ιεράρχηση των φοβιών κάθε ατόμου πυροδότησε την τεχνική της κλιμακούμενης έκθεσης στο αντικείμενο του φόβου. Στην έναρξη της σταδιακής εμβάπτισης σύμφωνα με τις μετρήσεις του ερωτηματολογίου SUDS, τα επίπεδα άγχους σκαρφάλωσαν στα υψηλότερα σημεία της κλίμακας, 9 έως 10, τα οποία συρρικνώθηκαν κατά την λήξη της δοκιμασίας.

Η υπεραυξημένη εμπειρία

Το 2011 μια αλλότερη μελέτη δια χειρός Botella et al., με την επιστράτευση ενός κινητού τηλεφώνου επιχείρησε να γεννήσει ένα νέο παιχνίδι, το «Cockroach Game» με σκοπό την αποτελεσματική και ταχεία θεραπεία μιας μεμονωμένης περίπτωσης φοβίας των κατσαρίδων. Η εμβύθιση στην υπεραυξημένη εμπειρία επιτεύχθηκε μετά την ολοκλήρωση τριών θεραπευτικών φάσεων με εναρκτήριο λάκτισμα το πρώτο στάδιο 9ήμερους απεριόριστης απασχόλησης με το παιχνίδι και παράλληλης καταγραφής των δεικτών φόβου, αποφυγής και πίστης στην βλαβογόνο, καταστροφική σκέψη.

Ένα δεύτερο στάδιο έκθεσης στην AR τεχνολογία με καταμέτρηση των ψυχολογικών παραμέτρων και το τελικό στάδιο μιας εκ νέου 9ημερης ασχολίας με το παιχνίδι δρομολόγησαν μια μετωπική σύγκρουση με την εσωτερική επιζήμια αίσθηση που σταδιακά στραγγαλίστηκε κατά το πέρας της δοκιμασίας. Οι «ηγεμονικές» ενδογενείς φοβίες ρίχτηκαν ως βορά στις ελπιδοφόρες διαθέσεις ενός τεχνολογικού θαύματος, ενός τεχνολογικού πολυεργαλείου που βρέθηκε στα επιστημονικά χέρια του ανθρώπου. Η επαυξημένη πραγματικότητα μια νέα «αίσθηση» της πραγματικότητας. Ή απλά μια ψευδαίσθησή της.

Ίσως με τα γυαλιά της τεχνολογίας κατορθώσει ο άνθρωπος να βγει έξω από το κουκούλι του για να σκοτώσει τις φοβίες του ξανά και ξανά σε κάθε μία από τις πολλαπλές πραγματικότητές του. Και ίσως τότε να σταθεί ως νικητής επάνω από το θήραμά του με ή χωρίς τα.. AR γυαλιά του.

Η χρήση της παράπλευρης αυτής πραγματικότητας και των συστημάτων AR ανασύρθηκαν από τους Juan et al., το 2006 για την καταπολέμηση της ακροφοβίας σε ένα δείγμα 41 υγειών ασθενών. Τα υποκείμενα της έρευνας κλήθηκαν να βαδίσουν στην κορυφή μιας σκάλας σε πραγματικές συνθήκες αλλά και σε περιβάλλον φωτογραφίας. Κατόπιν της πρωτόγνωρης αυτής εμπειρίας AR οι συμμετέχοντες συμπληρώνοντας το ερωτηματολόγιο αξιολόγησης της υποκειμενικής αίσθησης παρουσίας οδηγήθηκαν σε παρόμοια αποτελέσματα με την βίωση της συνθήκης σε πραγματικό περιβάλλον.

“Ανακαλύψαμε ότι η χρήση της τεχνολογίας επαυξημένης πραγματικότητας μπορεί να αλλάξει από το που περπατάτε, πώς γυρίζετε το κεφάλι σας, πόσο καλά κάνετε τις εργασίες και πώς συνδέεστε κοινωνικά με άλλους φυσικούς ανθρώπους στο δωμάτιο”, δήλωσε ο Bailenson, συγγραφέας μιας ερευνητικής προσπάθειας με τη συμμετοχή των μεταπτυχιακών φοιτητών Mark Roman Miller, Hanseul Jun και Fernanda Herrera. Η ομάδα των ερευνητών με επικεφαλή τον Jeremy Bailenson, καθηγητή Επικοινωνίας στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών, διαπίστωσαν ότι μετά την έκθεση σε εμπειρία επαυξημένης πραγματικότητας, οι αλληλεπιδράσεις των ανθρώπων με το εικονικό πρόσωπο παρουσίασαν αντιστοιχία με τον τρόπο δράσης στον φυσικό κόσμο ακόμη και μετά την αποδέσμευση από τα AR γυαλιά τους.

“Η AR θα μπορούσε να βοηθήσει στην κρίση της κλιματικής αλλαγής επιτρέποντας ρεαλιστικές εικονικές συναντήσεις, οι οποίες θα αποφεύγουν την ανάγκη μεταφοράς φυσικού αερίου ή θα ταξιδεύουν αυτοπροσώπως”, δήλωσε ο Bailenson. “Και αυτή η έρευνα μπορεί να συμβάλει στην προσοχή στις πιθανές κοινωνικές συνέπειες της χρήσης AR σε μεγάλη κλίμακα, οπότε η τεχνολογία μπορεί να σχεδιαστεί για την αποφυγή αυτών των ζητημάτων πριν γίνει πανταχού παρούσα.”

“Οποιαδήποτε αρκετά προηγμένη τεχνολογία, δεν διαφέρει από τη μαγεία” – τρίτος νόμος του Άρθουρ Κλαρκ

Ο «υπεραυξημένος» άνθρωπος της τεχνητής «μικτής» πραγματικότητας φορώντας τα τρισδιάστατα γυαλιά της επιστήμης προσκομίζει τα πολυπόθητα γιατρικά της ψυχής που βουβαίνουν φοβίες, μειώνουν το άλγος, ζωντανεύουν τη μνήμη των πολιτισμών, μεταφέρουν τα πολύτιμα χνάρια τέχνης μέσα σε κάθε σπίτι γκρεμίζοντας τους 4 τοίχους της ανθρώπινης σκέψης για να μεσολαβήσουν τελικά στη νέα αίσθηση του κόσμου. Η τεχνολογία της επαυξημένης πραγματικότητας ένα μαγικό «διαστημόπλοιο» με αφετηρία την επιστήμη, οδηγό τον θεραπευτή, συνοδηγό τον ασθενή και προορισμό ένα μέλλον απαλλαγμένο από τα σκουριασμένα, παραδοσιακά δεσμά της ψυχοθεραπείας. Και όλα αυτά στην πραγματικότητα του 21ου αι. Ο ψηφιακός ασθενής, ένας πάλαι ποτέ επίδοξος μάγος μετατρέπεται σε μια τέλεια εκδοχή του φυσικού εαυτού. Η Γαλλική επανάσταση των ιδεών γίνεται μια επιστημονική εξέγερση των τεχνολογιών. Και όπως κάθε εξέγερση μετρά “δάφνες” και απώλειες, νικητές και καταποντισμένους σε κάθε γύρισμα του χρόνου.

Πηγές:

• Virtual and Augmented Reality: New Frontiers for Clinical Psychology, ανακτήθηκε από www.intechopen.com, τελευταία πρόσβαση στις 22/2/2021
• WHAT IS AUGMENTED REALITY?, ανακτήθηκε από www.fi.edu, τελευταία πρόσβαση στις 22/02/20021
• How augmented reality affects people’s behavior, ανακτήθηκε από www.sciencedaily.com, τελευταία πρόσβαση στις 22/02/2021
• A cognitive psychologist explains how immersive technologies are improving the human experience, ανακτήθηκε από www.3m.com, τελευταία πρόσβαση στις 22/02/2021