«Παρατηρήστε, παρατηρήστε, παρατηρήστε»
Η αλυσίδα των 41 υπερπολυτελών “συνοικιών καταστημάτων” Westfield στην Αυστραλία και την Νέα Ζηλανδία μετασχηματίζεται σε υπερσύγχρονα, “τεχνολογικά φυλάκια” με μια στρατιά 1600 πινάκων διαφημίσεων που φιλοξενούν εκατοντάδες κάμερες-ιχνηλάτες της εμπορικής κίνησης αλλά και της ψυχολογικής κυκλοφορίας χιλιάδων πελατών. Μια περιήγηση στην υπερσύγχρονη συνοικία καταστημάτων του πολύβουου αστικού ιστού στο Σύδνεϋ, το Westfield κάτω από το άγρυπνο μάτι του Πύργου της αυστραλιανής πρωτεύουσας μετατρέπεται σε μια εξατομικευμένη εμπειρία δρακόντειας τεχνολογικής περιπολίας.
Σφιχτά χαμόγελα, συνοφρυωμένα βλέμματα, τρεμόπαιγμα των χειλιών, αδέξια δρομολόγια των ματιών σμιλευμένα με εγκράτεια σε πρόσωπα πελατών που αστράφτουν στο εναλλασσόμενο φως καθενός από τους δεκάδες πίνακες διαφημίσεων που αναρριχώνται κατά μήκος του υπερπολυτελούς εμπορικού κέντρου.
Τα μοντέρνα πάνελ διαφημίσεων ωσάν καλύπτρες σκεπάζουν τις δεκάδες κάμερες που διαβλέπουν το φύλο των πελατών με ακρίβεια 99%, την ηλικιακή κατηγορία με απόκλιση 5 ετών αλλά και την παλέτα των 5 ψυχολογικών διακυμάνσεων από “πολύ ευχαριστημένοι έως πολύ δυσαρεστημένοι” κατά 80%. Οι ορδές των διακριτικών καμερών μέσα από θολά στιγμιότυπα των διερχόμενων πελατών και αναγκαία αντιπαραβολική στατιστική ανάλυση αλιεύουν τα δημογραφικά στοιχεία, ενώ υφαρπάζουν με τα τεχνολογικά θέλγητρα τους το βλέμμα για να μετακυλήσουν την αντίδραση στους διαφημιστές.
Τα μεταμοντέρνα “μαντεία”… των τεχνολογιών αναγνώρισης συναισθημάτων(AI Emotion) με ρόλο μεσάζοντα ανάμεσα στους υποψήφιους πελάτες και το δίκτυο διαφημιστών πραγματώνουν μια αγοραπωλησία του ανθρώπινου συναισθήματος έναντι μιας συγκεκριμένης επώνυμης εταιρείας ή καταστημάτων στον βωμό ακραιφνώς διαφημιστικών διακυβευόντων κερδών.
«Ίσως δεν χρησιμοποίησα αρκετά μεγάλα, φανταχτερά λόγια»
Λίγες ώρες αργότερα η τελειόφοιτη σπουδάστρια μαθητικών και οικονομικών του Πανεπιστημίου του Connecticut με 3,5 GPA, Nikolette Vartuli προσδεμένη με περισσή αυτοπεποίθηση, φαρδιά χαμόγελα αλλά και θετικές λέξεις-κλειδιά επιχείρησε ατελέσφορα ωστόσο να εκθαμβώσει τoν ευφυή εργοδότη της εταιρείας HireVue, που καταμετρά τις Goldman Sachs, Intel και Unilever μεταξύ των πελατών της, σε συνέντευξη για επενδυτική τραπεζική θέση εργασίας. “Νιώθω ότι αυτός είναι ίσως ένας από τους λόγους που δεν το κατάλαβα: Μίλησα λίγο πολύ φυσικά”, δήλωσε η Vartuli. “Ίσως δεν χρησιμοποίησα αρκετά μεγάλα, φανταχτερά λόγια”.
Το αυτοματοιημένο σύστημα της HireVue μεταξύ άκμονος και σφύρας, επιστημονικού μυκτηρισμού αλλά και ευρέως ενστερνισμού από την “οικογένεια” των νεοφυών εταιριών περισυλλέγει τις ανεπαίσθητες λεπτομέρειες στις αποκρίσεις των υποψηφίων εργαζόμενων, τις λεπτές εκφράσεις του προσώπου, την άμεση επαφή με τα μάτια και τον έκδηλο ενθουσιασμό για να αποστείλει τις αναφορές με το συγκεντρωτικές αποδόσεις στις εταιρίες-εργοδότες.
Ένας αυτοματοποιημένος… εργοδότης
Με υπεράνθρωπες “ακτίνες” ακρίβειας και αμεροληψίας το καινοτόμο σύστημα “αυτόματου ελέγχου” επιδίδεται σε ένα κυνήγι.. του «ιδανικού εργαζόμενου» απομυζώντας πολλαπλά οφέλη με την συγκέντρωση ευαίσθητων αποδεικτικών ενδείξεων που ενδέχεται να γλιστρήσουν από την προσοχή των στρατολόγων εργασίας εκπονώντας μια κάρτα αναφοράς για τις “ικανότητες και συμπεριφορές” τους, την “προθυμία τους να μάθουν”, τους δείκτες “ευσυνειδητότητας και ευθύνης”, “προσωπικής σταθερότητας”, έναντι “ευερέθιστων πελατών ή συναδέλφων”.
Τα 500.000 σημεία δεδομένων που συρράπτονται κατά την συνήθη 30λεπτη διαδικασία αξιολόγησης της HireVue υπό την μορφή ερωτοαποκρίσεων, σε συνδυασμό με την ανίχνευση των «μονάδων δράσης προσώπου»-AI Emotion- καταλαμβάνει περί του 29% της τελικής βαθμολογίας με το πουγκί των λεξιλογικών αποχρώσεων, την ηχητική χροιά και τον τόνο της φωνής να αντιπροσωπεύουν το υπολειπόμενο ποσοστό. Ως εκ τούτου καταρτίζεται η κλιμακούμενη στήλη “υψηλής, μεσαίας ή χαμηλής πιθανότητας επιτυχίας” των υποψήφιων εργαζομένων. “Οι άνθρωποι είναι ασυνεπείς από τη φύση τους. Ενέχουν την υποκειμενικότητά τους στις αξιολογήσεις”, δήλωσε ο επικεφαλής βιομηχανικής-οργανωτικής ψυχολογίας της HireVue, Nathan Mondragon.
“Αλλά το AI μπορεί να διαβάσει σε βάθος τι επεξεργάζεται ο άνθρωπος σε μια συνέντευξη, χωρίς προκατάληψη. … Και οι άνθρωποι πιστεύουν τώρα στις μηχανικές αποφάσεις αντί των ανθρώπινων σχολίων”
Η εταιρεία περιφρουρώντας στο εταιρικό της θησαυροφυλάκιο μακριά από τα αδηφάγα βλέμματα των εταιρικών αντιπάλων την επιτυχή συνταγή για την ανεύρεση των κατάλληλων συστατικών προσωπικότητας του “μελλοντικού παίκτη” που στηρίζεται στα ερευνητικά πορίσματα του Αμερικανού ψυχολόγου Paul Ekman, αρκείται σε μια περιορισμένη μόνο πρόγευση του καινοτόμου μηχανισμού. Ωστόσο κατόπιν δριμέων κατά ριπάς κατακρίσεων για το αυτοματοποιημένο σύστημα αναγνώρισης ανθρώπινων συναισθημάτων με μηχανική εκμάθηση, οι ιθύνοντες της HireVue ενέδωσαν στο εκτεταμένο σφυροκόπημα και «έσβησαν» το 2021 τις μηχανές του αλγόριθμου παρακολούθησης προσώπου, διατηρώντας μόνο το φωνητικό αρχείο ως κριτήριο αξιολόγησης.
Το ινστιτούτο AI Now-ερευνητικό κέντρο του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης-εγείροντας ζητήματα πιστότητας αιτήθηκε την διακοπή των εφαρμογών αναγνώρισης συναισθημάτων στην πρόσληψη εργαζομένων ή την αστυνόμευση. Προς επίρρωση της ενέργειας αυτής, μια συστηματική αναδίφηση της διαθέσιμης επιστημονικής βιβλιογραφίας υπό την εποπτεία της ψυχολόγου και νευροεπιστήμονα Feldman Barett το 2019 έσεισε συθέμελα τον βασικό κορμό των μηχανισμών ανάλυσης προσώπου.
“Δεν είναι δυνατόν να συναγάγουμε με σιγουριά την ευτυχία από ένα χαμόγελο, έναν θυμό ή μια θλίψη από ένα συνοφρύωμα, όπως προσπαθεί να κάνει μεγάλο μέρος της τρέχουσας τεχνολογίας όταν εφαρμόζει αυτό που πιστεύεται λανθασμένα ότι είναι τα επιστημονικά γεγονότα”, το επισφράγισμα της μελέτης.
Πώς όμως μια αμφιλεγόμενη θεωρία σχετικά με την ύπαρξη ενός μικρού αριθμού καθολικών συναισθημάτων που διαθλώνται ακούσια στο πρόσωπό μας και αναλύονται ραδίως από μηχανές μετατράπηκε στο «ακριβό» ορυκτό καύσιμο που τροφοδότησε τις μηχανές της τεχνητής νοημοσύνης σε πλείστες εφαρμογές εταιρειών;
Ο εκκεντρικός καταδύτης στα αβαθή νερά του ανθρώπινου συναισθήματος εγχείρισε το “μαγικό σπόρο” του σε υποδομές της καθημερινότητας, συστήματα εθνικής ασφάλειας, αεροδρόμια, εκπαίδευση, εντοπισμό ψυχιατρικών ασθενών, αστυνομική εποπτεία αλλά και τους επιτυχημένους αλγόριθμους των “ψηφιακών” συνεντευξιαστών κατά την πρόσληψη εργαζομένων για να “ανθίσει” σε εύπορο τεχνολογικό έδαφος το μεγαλύτερο εμπόριο ανθρώπινου συναισθήματος. Η διύλιση υπέρογκων ποσοτήτων εικόνων ανθρώπινης έκφρασης, όπως δισεκατομμύρια selfies φωτογραφίες από τους λογαριασμούς στο Instagram, πορτρέτα Printerest, οπτικοακουστικό υλικό από δημοφιλές Tik Tok ή το Flickr αρδεύουν την κερδοφόρα γη κολοσσιαίων ή νεοφυών επιχειρήσεων.
“Τα συναισθήματα δεν είναι σαν τη σκωληκοειδή απόφυση, ένα όργανο που μπορούμε να αφαιρέσουμε. Τα συναισθήματα είναι ο πυρήνας της ύπαρξής μας» επισημαίνει ο Paul Ekman. «Χάρη στα συναισθήματα, αξίζει να ζούμε τη ζωή”
Πολλές δεκαετίες πρωθύστερα ένας «ντεντέκτιβ» των συναισθημάτων κίνησε σε μια επιστημονική σχεδία με μια καινότροπη, ριζοσπαστική θεωρία και αμέτρητες κάρτες flash ανά χείρας στα δυσπρόσιτα υψίπεδα της Παπούα Νέα Γουινέα για να καλλιεργήσει τους “σύγχρονους σπόρους” μιας ακμάζουσας τεχνολογίας “σάρωσης” συναισθημάτων. Πρόκειται αναντίρρητα για μια “αναρριχώμενη” αγορά που αναμένεται να προσεγγίσει τα 56 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2024. Μια “πολιτισμικά” αποσυνδεδεμένη κοινότητα ιθαγενών του Okama χιλιομετρικά αποστασιωμένη από τους αχούς των μέσων μαζικής ενημέρωσης και πολιτισμικά αποκεντρωμένη αποτέλεσε το “θήραμα” του Αμερικανού ψυχολόγου, Paul Ekman το 1967 που αποπειράθηκε “μέσα από την επίδειξη αστείων εικόνων” να προσδέσει την ρηξικέλευθη θεωρία του σε αδιάψευστα επιστημονικά ερείσματα.
Άραγε όλοι οι άνθρωποι σε διαφορετικά πολιτισμικά μήκη και πλάτη διαμοιράζονται έναν μικρό καθολικό κώδικα συναισθημάτων;
H «σπίθα» του Αμερικανού ψυχολόγου πυροδότησε για περισσότερο του μισού αιώνος μια μακρόσυρτη χορεία αμφισβητήσεων ανάμεσα σε ετερογενείς επιστημονικές διαστρωματώσεις ψυχολόγων, ανθρωπολόγων και τεχνολόγων.
Η έκδηλα απλή μέθοδος του Ekman με την επίδειξη φωτογραφιών και την κατοπινή συσχέτισή τους με τις “αποκρίσεις” των ερωτώμενων σχετικά με τα συναισθήματα που διέκριναν τροχοπέδησε καθώς επήλθε η “πρόσκρουση” σε ένα επιστημονικό παγόβουνο. Το καχεκτικό εκπαιδευτικό απόθεμα του Ekman για το ιστορικό, γλωσσικό, πολιτικό ή πολιτισμικό αποτύπωμα των Fore δεν κατόρθωσε να περισωθεί από την συνδρομή των μεταφραστών επιφέροντας το πρώτο εκκωφαντικό ναυάγιο της διαπολιτισμικής έρευνάς του. Σημείο εκκίνησης της ερευνητικής δίψας του Ekman για την αποκωδικοποίηση της καθολικότητας των συναισθημάτων κατέστη το “συναπάντημα” με τον πρώτο τόμο του εμβληματικού έργου «Affect Imagery Cosciousness» υπό την σφραγίδα του ψυχολόγου στο Princeton, Silvan Tomkins.
“Η ανθρώπινη συνείδηση”, όπως σημειώνει ο Tomkins “έχει αμφισβητηθεί ξανά και ξανά, πρώτα από τον Copernico”, που εμβόλισε τον άνθρωπο από το κέντρο του ενδιαφέροντος σε μια σκυταλοδρομία ιδεών στην κοσμοθεωρία του Darwin που κατέρριψε την ιδέα περί κατ΄εικόνα και καθ’ ομοίωσιν δημιουργία του χριστιανού ανθρώπου και πρωταρχικά του Freud που εξακόντισε την εμφιλοχώρηση της ανθρώπινης συνείδησης και του λόγου στα κίνητρά μας.
Οι κωδικοποιημένες μονάδες των συναισθημάτων ως βραχύβιες, και θεμελιακά προκαθορισμένες δομές που ενεργοποιούνται από εξελικτικά αναγνωρίσιμα ερεθίσματα ενέχοντα ως κοινά πρότυπα ανταπόκρισης και σε παιδιά εκ γενετής τυφλά βάσει διερευνητικών πορισμάτων που εσωκλείονται πρωτοποριακή “Έκφραση των συγκινήσεων στον άνθρωπο και τα ζώα” του Darwin το 1872.
“Οι επιδράσεις”, διακήρυττε ο Tomkins σε μια πρωταρχική υπολογιστική μεταφορά για το ανθρώπινο σύστημα, “είναι σύνολα μυϊκών, αγγειακών και αδενικών αποκρίσεων που βρίσκονται στο πρόσωπο και επίσης διανέμονται ευρέως μέσω του σώματος, τα οποία δημιουργούν αισθητήρια ανάδραση. . . Αυτά τα οργανωμένα σύνολα απαντήσεων ενεργοποιούνται σε υποφλοιώδη κέντρα όπου αποθηκεύονται συγκεκριμένα “προγράμματα” για κάθε ξεχωριστή επίδραση”. Η συμφιλίωση ωστόσο της ανάλυσης των ανθρώπινων συναισθημάτων ως μεταβλητών μιας δυσεπίλυτης εξίσωσης που περιλαμβάνει τους ατομικούς, πολιτιστικούς και κοινωνικούς παράγοντες με τον κοινό παρονομαστή της ετερογένειας των διαλέκτων της γλώσσας του προσώπου σε διαφορετικές κοινωνίες, αντιπροσώπευε την κοινή προβληματική του Ekman αρχικά και μεθύστερον του πεδίου όρασης των υπολογιστών.
Μεσούσης της δεκαετίας του 1960 μια μεγάλη επιχορήγηση συνέδραμε στην τελεσφόρηση των ερευνητικών δοκιμών του Αμερικάνου ψυχο-δίφη που ανασύροντας τις μεθόδους του Tomkins επέδειξε κατόπιν αυστηρής διαλογής για μεγαλύτερη δυνατή καθαρότητα-σαφήνεια επηρεασμού, πρότυπες φωτογραφίες από εκφράσεις του προσώπου σε πληθυσμούς της Χιλής, της Αργεντινής, της Βραζιλίας, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ιαπωνίας. Στη συνέχεια του επιστημονικού πειράματος ζητήθηκε η συνένωση των κατηγοριών επηρεασμού, όπως χαρά, θλίψη, φόβος, αηδία, θυμός, έκπληξη στις αντίστοιχες εκφράσεις των εικονιζόμενων προκειμένου a posteriori να αντιπαραβληθούν με το ιστορικό επιλογών των σχεδιαστών.
“Είναι δυνατόν να κρίνουμε τον ανδρικό χαρακτήρα από τη φυσική τους εμφάνιση. . . γιατί έχει υποτεθεί ότι το σώμα και η ψυχή επηρεάζονται”
Αριστοτέλης
Από την εγγενή εμμονή των Αρχαίων Ελλήνων προς φυλετική ταξινόμηση του “ίδιου γένους σε φυλές, σε βαθμό που διέφεραν ως προς την εμφάνιση και τον χαρακτήρα”… στην σύμμειξη της δομής των οστών με την φυσιογνωμία και την τυπολογία του χαρακτήρα στο δημοσιευμένο το 1789 εμβληματικό έργο «Essays on Physiognomy: For the Promotion of Knowledge and the Love of Mankind» του Ελβετού πάστορα Johann Kaspar Lavater. Εκ των φευγαλέων εκφράσεων του προσώπου μπορούσαν να συναχθούν πιο συμπαγείς φυσιογνωμικές παρατηρήσεις. Κατοπινά ο Γάλλος νευρολόγος Duchenne-«θαυμαστά χαρισματικός παρατηρητής» κατά τον Ekman περιδίνησε την έρευνά του γύρω από την κωδικοποίηση της φωτογραφίας, σε μια στερεή γεφύρωση της φαινολογίας και φυσιολογίας με την ψυχολογική επιστήμη.
Το Παριζιάνικο άσυλο του Salpêtrière που φιλοξένησε έναν όγκο 5.000 ατόμων διαφορετικών ψυχιατρικών ή νευρολογικών φασμάτων μετατράπηκε στο επιστημονικό “καταφύγιο” του Duchenne που “ξετύλιξε” το νήμα των ετερογενών και συχνά δυσάρεστων πειραματισμών του, διεγείροντας με μια συρροή τεχνικών ηλεκτροπληξιών συγκεκριμένες κινήσεις των μυών στα πρόσωπα ασθενών τις οποίες απαθανάτισε στις “υπέροχες φωτογραφίες” του σύμφωνα με τον Darwin.
Εντός του επιστημονικού αστερισμού του Duchenne, η σύμπραξη Ekman και Wallace Friesen επέφερε το 1978 το Facial Action Coding System (FACS) που εδρεύει στα βασικά συστατικά κάθε έκφρασης ή αλλιώς τις “μονάδες δράσεις”.
“Μια εύκολα προσβάσιμη, βάση δεδομένων πολυμέσων που μοιράζεται η διαφορετική ερευνητική κοινότητα προσώπου θα είναι ένας σημαντικός πόρος για την επίλυση και την επέκταση των ζητημάτων που αφορούν την κατανόηση του προσώπου”, σημείωσε ο Ekman εντείνοντας τις εναγώνιες προσπάθειες των ακαδημαϊκών οργανισμών και των εταιριών να συνδράμουν σε δεκάδες αποθετήρια φωτογραφιών με δαψιλείς συναισθηματικές εκφάνσεις χαράς, έκπληξης-με την νεύρωση των μυών για ανάταση του φρυδιού από το οφθαλμοκινητικό νεύρο (3η κρανιακή συζυγία) μέχρι θυμού, αηδίας και φόβου-συναίσθημα που ενεργοποιεί 8 μύες. Η λειτουργία του επισκύνιου μυός, ενός εκ των 24 μυών του προσώπου κατά τον Βρετανό φυσιολόγο Sir Charles Bell πληρούται κατά την «συνένωση των φρυδιών με τέτοιον τρόπο ώστε είναι σαν να αποδίδει την σκέψη του νου».
Ο Αμερικάνος παρατηρητής από τις 100 σημαντικότερες προσωπικότητες παγκοσμίως εμπορεύτηκε τον ιδιοφυή σαρωτή ψεύδους σε οργανισμούς όπως η εταιρεία ασφάλειας μεταφορών για την γέννηση του προγράμματος Screening of Passengers by Observation Techniques (SPOT) αξίας 900 εκατομμυρίων που επιχείρησε να καταπνίξει την τρομοκρατική λαίλαπα, “ανιχνεύοντας” τις εκφράσεις προσώπου πιθανών τρομοκρατών-αεροπορικών ταξιδευτών.
Η καλοήθεια της επιστημονικής καινοτομίας του Ekman εμφωλεύει στη σύγχρονη τεχνολογική φρενίτιδα των εμπορικών μηχανών να διακινήσουν το πιο ευαίσθητο ψυχολογικό κωδικό-το συναίσθημα για να διαρρήξουν την απροσπέλαστη θυρίδα του ανθρώπινου ψυχισμού. Σε ένα δαιδαλώδες, πολυσχιδές τεχνολογικό λαβύρινθο συναισθημάτων ο Ekman προσέφερε τον πολύτιμο μίτο της Αριάδνης στο σύγχρονο Θησέα ή αλλιώς το δηλητήριο του όφεως που θα διαποτίσει ως ναρκωτικό τον ανυποψίαστο Θησέα παραλύοντας τις αντιστάσεις απέναντι στον προσωπικό του Μινώταυρο.
Πηγές:
- Τα συναισθήματα πίσω από τη μάσκα – Τα συναισθήματα στα μάτια, ανακτήθηκε από www.psychologynow.gr, τελευταία πρόσβαση στις 30.04.2021
- Artificial Intelligence Is Misreading Human Emotion, ανακτήθηκε από www.atlantic.com, τελευταία πρόσβαση στις 30.04.2021
- Don’t look now: why you should be worried about machines reading your emotions, ανακτήθηκε από www.theguardian.com, τελευταία πρόσβαση στις 30.04.2021
- Are you being scanned? How facial recognition technology follows you, even as you shop, ανακτήθηκε από www.theguardian.com, τελευταία πρόσβαση στις 30.04.2021
- Feeling uneasy: We should be weary of AI that can read our emotions, ανακτήθηκε από www.independent.co.uk, τελευταία πρόσβαση στις 30.04.2021
- HireVue drops facial monitoring amid A.I. algorithm audit, ανακτήθηκε από www.fortune.com, τελευταία πρόσβαση στις 30.04.2021
- A face-scanning algorithm increasingly decides whether you deserve the job, ανακτήθηκε από www.washingtonpost.com, τελευταία πρόσβαση στις 30.04.2021
