Χριστούγεννα. Πρωτοχρονιά. Χιόνι. Γλυκά. Οικογένεια. Θαλπωρή
…και φυσικά ο Άγιος Βασίλης και τα δώρα του!
Τα παιδιά αδημονούν, οι μεγάλοι δημιουργούν και ο μύθος του στρουμπουλού, κοκκινοντυμένου, με την τεράστια άσπρη γενειάδα κυριούλη, καλά κρατεί. Τι γίνεται, όμως, όταν ο μύθος καταρρίπτεται; Πώς αισθάνεται το πιτσιρίκι όταν μαθαίνει πως αυτός που του έφερε το δώρο δεν ήταν άλλος από τον μπαμπά του με στολή; Και πώς εξηγούμε στο μικρό μας πως όσα του λέγαμε ως τώρα είναι ένα ψέμα;
Οι περισσότεροι γονείς στην προσπάθεια τους να φτιάξουν ένα μαγικό κόσμο για τα παιδιά τους, αναπαράγουν την ιστορία του Άγιου Βασίλη, και προσπαθούν με κάθε τρόπο να τα πείσουν για την ύπαρξή του. Δεν είναι και δύσκολο. Από τότε που η Coca cola μετέτρεψε την αληθινή ιστορία του Αγίου Βασιλείου στην τωρινή της εκδοχή και δημιούργησε τη σημερινή του εικόνα, αυτήν την εποχή του χρόνου βομβαρδιζόμαστε από παντού. Ταινίες, παιχνίδια, διαφημίσεις, χριστουγεννιάτικα χωριά, στολές και στολίδια και άλλα τόσα, και η μορφή του είναι πλέον μέρος της Πρωτοχρονιάς. Και όντως, είναι ένα τόσο όμορφο παραμύθι. Η χαρά τους μεγαλώνει όσο προχωρούν οι ημέρες. Η ανυπομονησία χτυπάει κόκκινο. Και όταν ολοκληρώνεται με την έλευση της Πρωτοχρονιάς και του περιπόθητου δώρου, το παιδί πλέει σε πελάγη ευτυχίας.
Αλλά και σε γνωστικό επίπεδο, ο μύθος του Άγιου Βασίλη έχει πολλά να προσφέρει στο παιδί. Η προσχολική ηλικία είναι η ηλικία που το παιδί ζει μεταξύ φαντασιακού και πραγματικού κόσμου. Τα παραμύθια θρέφουν τη ψυχή και το πνεύμα του. Τα παιχνίδια προσποίησης αποτελούν σημαντικό στάδιο ανάπτυξης για το παιδί, και προωθούν τη δημιουργικότητα και τη φαντασία του. Έτσι, το παιδί προωθεί το πνεύμα του, το μυαλό του, ενώ παράλληλα μαθαίνει για την αλληλεγγύη, τη συντροφικότητα, το μοίρασμα, αξίες που επικρατούν στις γιορτινές αυτές ημέρες.
Τα προβλήματα ξεκινούν όταν το παιδί, συνήθως μετά τα 5, καταλαβαίνει πως πρόκειται όντως για ένα παραμύθι. Η σκέψη του παιδιού μεγαλώνοντας, γίνεται πιο συγκροτημένη και λογική, καθώς αναπτύσσεται ο εγκέφαλός του. Έτσι είναι επόμενο να ξεκινούν και τα ερωτηματικά. Όμως το χειρότερο σενάριο είναι ο μύθος να καταρριφθεί από τρίτους, και όχι τους γονείς, όταν το παιδί δεν είναι ακόμη αναπτυξιακά έτοιμο να δεχθεί την αλήθεια. Η εμπιστοσύνη του στα οικεία πρόσωπα κλονίζεται και ο δεσμός δέχεται πλήγμα. Το πόσο «βαριά» θα το πάρει το παιδί εξαρτάται από πολλούς παράγοντες:
- την ηλικία και τον χαρακτήρα του.
- τον τύπο του δεσμού που έχει με τους γονείς του. Ένα παιδί σε ασφαλή δεσμό ενδεχομένως να αντιδράσει πιο έντονα, αλλά να επανέλθει η εμπιστοσύνη πιο γρήγορα, ενώ σε ένα παιδί σε αμφιθυμικό δεσμό, το πιο πιθανό είναι να προστεθεί ένα ακόμη βάρος στον ήδη ανασφαλή τύπο δεσμού.
- το πόσο είχαν προσπαθήσει οι ίδιοι οι γονείς να το πείσουν για την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη και να διατηρήσουν αυτό το παραμύθι, ειδικά ενώ το παιδί είχε ήδη αρχίσει να εκφράζει αμφιβολίες.
- τον τρόπο που πληροφορήθηκε πως τελικά η ιστορία είναι μύθος.
Φυσικά υπάρχει και η επιλογή η οικογένεια να μην ενισχύσει τον μύθο του Άγιου Βασίλη ως πραγματικού προσώπου. Η χαρά και η μαγεία των ημερών συνεχίζουν και υπάρχουν χωρίς ο Άγιος Βασίλης να είναι «πραγματικός». Όμως, όταν όλα γύρω μας έχουν την εικόνα του, είναι δύσκολο το παιδί να κρατηθεί έξω από αυτό. Ιδιαιτέρως όταν το παιδί πάει νηπιαγωγείο ή παιδικό σταθμό, φαντάζει σχεδόν ουτοπικό το να μην γνωρίζει την ύπαρξή του. Ιδανική εναλλακτική φαίνεται η διατήρηση του μύθου ως αυτό που είναι: μύθος! Η οικογένεια μπορεί να μιλήσει στο παιδί για τον χοντρούλη γεράκο όπως ακριβώς διαβάζουν ένα παραμύθι, χωρίς να προσπαθεί να το πείσει για την αυθεντικότητα του. Το παιδί γνωρίζεται έτσι με τον μύθο του και τον αναπτύσσει με τη φαντασία του, παρέα με τους γονείς του!
Εν ολίγοις, ακολουθούμε το παιδί στη δική του ιστορία και στο φαντασιακό παιχνίδι που το ίδιο μας οδηγεί, χωρίς να παρεμβάλλουμε τη δική μας θέληση, αλλά αφήνοντας το ελεύθερο να δημιουργήσει. Έτσι, δεν στερείται τίποτα από τη μαγεία των εορτών, χωρίς όμως να υπάρχει ο κίνδυνος να πληγωθεί επειδή οι γονείς του του είπαν ψέματα. Δεν χρειάζεται η περιττή δημιουργία πλαστών αποδείξεων για την ύπαρξη του ανύπαρκτου γεράκου που έρχεται από την καμινάδα. Αρκεί το δώρο κάτω από το δέντρο. Ούτε χρειάζεται να το πείσουμε πως ο γενειοφόρος κύριος είναι ο Άγιος Βασίλης: είναι ο μπαμπάς που ντύθηκε Άγιος Βασίλης για να παίξουμε!
Κι αν εντέλει όταν έρθει η ώρα πληγωθεί; Πώς αποκαθιστούμε την εικόνα μας και τη σχέση μας με το παιδί;
- Αποδεχθείτε το συναίσθημά του. Στο δικό του μυαλό η απώλεια είναι μεγάλη και η λύπη του πέρα για πέρα αληθινή.
- Ρωτήστε το ίδιο το παιδί πώς αισθάνεται. Θέλει ο Άγιος Βασίλης να είναι πραγματικός; Αφήστε το να εκφραστεί ελεύθερα.
- Όταν το παιδί θελήσει εξηγήστε με απλά λόγια τον λόγο που του μιλήσατε για τον Άγιο Βασίλη και τον μύθο του.
- Ζητήστε του συγνώμη για το ψέμα. Το παιδί έχει ανάγκη να σας βλέπει να παραδέχεστε τα λάθη σας.
- Μπορείτε να αναφερθείτε στην πραγματική ιστορία του Αγίου Βασιλείου και να εξηγήσετε τον παραλληρισμό.
- Μπορείτε να του προτείνετε να γίνετε εσείς και το παιδί ο φετινός Άγιος Βασίλης για κάποια παιδάκια και να τους δώσετε κάποια δωράκια που θα επιλέξει το ίδιο.
Η εποχή των εορτών είναι μια χαρούμενη, μαγική περίοδος, γεμάτη με μυρωδιές, φώτα, χρώματα. Η ανιδιοτέλεια των ημερών, τα οικογενειακά γεύματα, η θαλπωρή των Χριστουγέννων, όλες οι απλές εικόνες καθώς το καθημερινό σκηνικό αλλάζει από μουντό σε χριστουγεννιάτικο, σας δίνουν τη δυνατότητα να δημιουργήσετε παρέα με τα παιδιά σας το δικό σας γιορτινό παραμύθι. Θυμηθείτε πως φτιάχνετε αναμνήσεις με τα παιδιά συνοδοιπόρους και φροντίστε να είναι μοναδικές! Εξάλλου θα είναι αυτές που θα τα συντροφεύουν μια ζωή…
