Η Διαταραχή Αντιδραστικής Προσκόλλησης ή αλλιώς RAD (Reactive Attachment Disorder) είναι η αδυναμία του παιδιού να δεθεί συναισθηματικά με τον φροντιστή του.
Αυτή την διαταραχή την αναπτύσσει το παιδί πρωτίστως εσωτερικά ως μηχανισμό επιβίωσης και στρατηγική προσαρμογής στο περιβάλλον που πρέπει να ζήσει και αργότερα έχει επιπτώσεις και στην κοινωνική του ζωή. Οι πιθανότητες να αναπτύξει το παιδί Διαταραχή Αντιδραστικής Προσκόλλησης αυξάνονται όταν:
⦁ αλλάζει συχνά γονεϊκά πρότυπα, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις των ανάδοχων οικογενειών σύμφωνα με μελέτες των Unrau, Seita και Putney
⦁ το πάρουν από τους κυρίως φροντιστές του αφού έχει δεθεί μαζί τους συναισθηματικά
⦁ βιώσουν πολλές τραυματικές απώλειες σε μικρή ηλικία
⦁ οι γονείς δεν προσπαθούν να το πλησιάσουν συναισθηματικά
⦁ περνάει χρόνο σε ιδρύματα, όπως ορφανοτροφεία, και δεν έχει συγκεκριμένες γονεϊκές φιγούρες που μπορεί να εμπιστευτεί και να αγαπήσει.
Το ποσοστό των καταγραμμένων περιπτώσεων αγγίζει το 1-2% και θεωρείτε σχετικά σπάνια διαταραχή, ωστόσο, δεν έχει συνυπολογιστεί το γεγονός ότι πολλές περιπτώσεις είναι μη καταγεγραμμένες. Η Διαταραχή Αντιδραστικής Προσκόλλησης εκδηλώνεται συνήθως μέχρι την ηλικία των πέντε ετών. Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως τα συμπτώματα του RAD μπορεί να μοιάζουν με αυτά του ΔΕΠΥ (ADHD), του μετατραυματικού στρες (PTSD) και τη διαταραχή του φάσματος του αυτισμού. Αν το παιδί έχει διαγνωστεί με αυτισμό ή ΔΕΠΥ δεν μπορεί να λάβει διάγνωση RAD. Η κακομεταχείριση, η παραμέληση των βασικών αναγκών του παιδιού και η κακοποίηση είναι συχνοί παράγοντες στην ανάπτυξη της συγκεκριμένης διαταραχής.
Μην διστάσετε να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό εάν παρατηρήσετε ότι το παιδί σας παρουσιάζει τα παρακάτω συμπτώματα:
⦁ Δυσκολία στην εκδήλωση θετικών συναισθημάτων όπως αγάπη, χαρά και άνεση στην αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους
⦁ Ανεξήγητα συναισθήματα παραίτησης, φόβου, στεναχώριας και ευερεθιστότητα
⦁ Αδιαφορία
⦁ Συμπεριφορικά προβλήματα
⦁ Απάθεια και άρνηση ως προς την προσφορά φροντίδας
⦁ Παρατήρηση αλλά και ταυτόχρονη άρνηση των κοινωνικών συναναστροφών
⦁ Μη ενασχόληση με παιχνίδια αλληλεπίδρασης
⦁ Άρνηση στην αναζήτηση βοήθειας και υποστήριξης
⦁ Συχνές εκρήξεις απέναντι στους φροντιστές
Πέρα από την Διαταραχή Αντιδραστικής Προσκόλλησης τα παιδιά που μεγαλώνουν με απορριπτικούς ή αδιάφορους γονείς παρουσιάζουν πληθώρα συμπεριφορών όπως συμβουλεύει και ο Ευστράτιος Παπάνης, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου. Πολλές φορές το παιδί νιώθει έντονη ανάγκη να είναι ευχάριστο στους άλλους ή κρατά συναισθηματική απόσταση, βιώνει συναισθηματικό κενό και έχει αυτοκαταστροφικές τάσεις. Το RAD αντιμετωπίζεται με ψυχοθεραπεία που έχει ως στόχο την ενδυνάμωση της αυτοεκτίμησης και την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων του παιδιού. Η αρχή για να μεγαλώσει σωστά ένα παιδί είναι να ικανοποιούνται οι βασικές του ανάγκες, να νιώθει πως το αγαπούν και να του παρέχεται υποστήριξη σε όλα τα στάδια της εξέλιξης του.
Βιβλιογραφία:
Αντιδραστική διαταραχή προσκόλλησης, μην με αγγίζετε! / ψυχολογία (no date) Ψυχολογία, φιλοσοφία και σκέψη για τη ζωή. Available at: https://el.sainte-anastasie.org/articles/psicologia/el-trastorno-de-apego-reactivo-no-me-toques.html
Reactive attachment disorder (RAD) (2015) YouTube. YouTube. Available at: https://www.youtube.com/watch?v=BhWHWK4XU48
Σαουάχ-Μαραγκουδάκη, Κ. (2022) Διαταραχή αντιδραστικής προσκόλλησης – συμπτώματα και θεραπεία, Health4u. Available at: https://health4u.gr/psyxiki-ygeia/diatarachi-antidrastikis-proskollisis/
Reactive attachment disorder (RAD): Causes, symptoms & treatment (no date) Cleveland Clinic. Available at: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17904-reactive-attachment-disorder
Author links open overlay panel Yvonne A. Unrau a et al. (2008) Former foster youth remember multiple placement moves: A journey of loss and hope, Children and Youth Services Review. Pergamon. Available at: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0190740908000819#:~:text=Placement%20instability%20while%20in%20foster%20care%20has%20been,%28Eckenrode%20et%20al.%2C%201995%2C%20Pecora%20et%20al.%2C%202006%29
Reactive attachment disorder (2022) Mayo Clinic. Mayo Foundation for Medical Education and Research. Available at: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/reactive-attachment-disorder/symptoms-causes/syc-20352939#Symptoms
Technologies, T. (no date) Reactive attachment disorder, Reactive Attachment disorder – Shine Wave Retreat. Available at: https://shinewaveretreat.com/reactive-attachment-disorder-counselling-in-malaysia.html
Symvouleutikos-Stathmos (no date) -, My.Aegean.gr. MyAegean. Available at: http://my.aegean.gr/web/article2931.html
