Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη “Το όνειρο είναι ο τρόπος με τον οποίο εργάζεται ο νους μας στη διάρκεια του ύπνου.” Στην Ελληνική μυθολογία ο Όνειρος ήταν άγγελος του Δία ο οποίος τον έστελνε στους ανθρώπους την ώρα του ύπνου για να τους συμβουλεύσει, να τους καθοδηγήσει ή να τους κάνει γνωστά αυτά που πρόκειται να συμβούν. Επίσης και σύμφωνα με τον Ησίοδο, τα Όνειρα είναι παιδιά της Νύκτας και αδέλφια του Θανάτου και του Ύπνου. Για τον Φρόυντ η κατάσταση του ύπνου όμως διαφέρει αρκετά καθώς το όνειρο παίρνει έναν καθόλα διαφορετικό χαρακτήρα πλασμένο σύμφωνα με τις ψυχαναλυτικές του μεθόδους.
Θεωρούσε λοιπόν πως η κατάσταση του ύπνου είναι το ξέκομμα από τον πραγματικό εξωτερικό κόσμο. Στο βιβλίο του “Νέα σειρά των παραδόσεων για την εισαγωγή στην ψυχανάλυση” συμπεραίνει πως αυτή η αποκοπή από τον πραγματικό εξωτερικό κόσμο πληροί τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη μιας ψύχωσης (Freud, 1933). Υποστηρίζει επίσης πως η μελέτη του ονείρου τον βοήθησε αρχικά και στην κατανόηση των νευρώσεων επισημαίνοντας την αλληλένδετη σχέση των δύο. Ο δημιουργός του Υπερεγώ, ενός στοιχείου που κριτικάρει και απαγορεύει, τονίζει πως το Υπερεγώ συμβάλλει στη δημιουργία του ονείρου. Ο Φρόυντ διαίρεσε τα όνειρα σε αυτά της επιθυμίας, φόβου και τιμωρίας.
Παρόλο που πίστευε πως ακόμα και τα όνειρα τιμωρίας εκπληρώνουν και αυτά μια επιθυμία αυτή που κριτικάρει, λογοκρίνει και τιμωρεί συνάντησε δύο σοβαρές δυσκολίες ενάντια στη θεωρία αυτή. Η πρώτη δυσκολία είχε να κάνει με τα άτομα που έχουν βιώσει ένα βαρύ ψυχικό τραύμα όπως για παράδειγμα έναν πόλεμο. Οι άνθρωποι αυτοί μεταφέρονται συστηματικά στην παλιά τραυματική κατάσταση πράγμα το οποίο δεν θα έπρεπε να συμβαίνει. To PTSD (Post Traumatic Stress Disorder) θα ήταν προφανώς και η απάντηση στη λύση που έψαχνε ο Φρόυντ σχετικά με το γιατί ένα γεγονός επαναλαμβάνεται στο μυαλό και μεταφέρεται στα όνειρα μέσω των καθημερινών ερεθισμάτων των ανθρώπων που έχουν βιώσει μια τραυματική εμπειρία.
Δυστυχώς ο πατέρας της ψυχανάλυσης πέθανε το 1939 και δεν πρόλαβε την ανακάλυψη του PTSD που έγινε το 1980. Η δεύτερη δυσκολία ήταν να σηκώσει το πέπλο της αμνησίας όπως το χαρακτήριζε που καλύπτει τα πρώτα παιδικά χρόνια και να φέρει στη συνειδητή μνήμη τις εκδηλώσεις της σεξουαλικής ζωής στην πρώιμη παιδική ηλικία. Από όποια πλευρά κι αν το δούμε και όποια ερμηνεία και να δώσουμε τα όνειρα παραμένουν ένα μεγάλο αίνιγμα για τον ανθρώπινο νου. Είτε τα χαρακτηρίσουμε ψύχωση και μια προσωρινή εκούσια αποχώρηση από τον πραγματικό κόσμο είτε τους δώσουμε την εξήγηση απλών ερεθισμάτων και κατάλοιπων της καθημερινότητας τα όνειρα έχουν διαφορετική ερμηνεία για τον εκάστοτε άνθρωπο.
Βιβλιογραφία:
Freud, S. (1933) Vorlesungen zur Einführung in die psychoanalyse. Leipzig: Internationaler Psychoanalytischer Verlag.
Όνειρος (2021) Wikipedia. Available at: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%8C%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%BF%CF%82
Freud, S. (1973) Sigmund Freud. studienausgabe: Die traumdeutung.
Mota, N.B. et al. (2016) ‘Psychosis and the control of lucid dreaming’, Frontiers in Psychology, 7. doi:10.3389/fpsyg.2016.00294.
Η ψυχολογία των ονείρων (2017) Ψυχο-γραφήματα. Available at: https://www.psychografimata.com/i-psichologia-ton-oniron/
‘το όνειρο είναι μιας μικρής διάρκειας ψύχωση’ (2016) AboutKastoria.gr. Available at: http://www.aboutkastoria.gr/to-oniro-ine-mias-mikris-diarkias-psichosi/?fbclid=IwAR1pJ1w8J-YEvuWvwA_uXsvQgXAihT7YCuqZ7WDygGyKFd4W9VziEYP83p4
