Γονείς και έφηβοι. Πολλοί γονείς προβληματίζονται για το πώς είναι καλύτερο να φερθούν στους εφήβους. Η εφηβεία είναι μια μεταβατική και στρεσογόνος περίοδος, καθώς προκαλεί διάφορες μεταβολές σε σωματικό, γνωστικό, συναισθηματικό και κοινωνικό επίπεδο. Οι γονείς και έφηβοι καλούνται να κατανοήσουν και παράλληλα να διαχειριστούν τις αλλαγές που τους συμβαίνουν. Επίσης, έρχονται αντιμέτωποι με πληθώρα αρνητικών σκέψεων που αφορούν τις ικανότητες τους, τις επιδόσεις τους, την εμφάνιση τους και γενικότερα την αυταξία τους. Οι γονείς οφείλουν να είναι δίπλα στους εφήβους, να δείχνουν κατανόηση αλλά παράλληλα να φροντίζουν να κρατάνε τις ισορροπίες ανάμεσα στις σχέσεις τους.
Παρακάτω παρατίθενται κάποιες χρήσιμες συμβουλές για τον τρόπο που μπορούν οι γονείς και έφηβοι να ενδυναμώσουν την σχέση τους:
Καθημερινή και ουσιαστική επικοινωνία: Η επικοινωνία κατέχει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην εδραίωση μιας καλής σχέσης μεταξύ γονέων και παιδιών. Εκφράζοντας ανοιχτά τις απόψεις, τις ενδεχόμενες ανησυχίες και προβληματισμούς ο ένας στον άλλον, καλλιεργείται η αίσθηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Ωστόσο προκειμένου το παιδί- ιδίως ο έφηβος, να νιώσει οικεία να συζητάει για τα θέματα που τον προβληματίζουν, χρειάζεται να αναπτυχθεί μια στάση τέτοια από τους γονείς, που να μην είναι σε καμία περίπτωση επικριτική ή επιθετική.
Ο έφηβος χρειάζεται έναν σύμμαχο. Χρειάζεται αποδοχή.
Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν έχει ανάγκη τα όρια και τους κανόνες. Αντιθέτως, προκειμένου να αναπτυχθεί μια υγιής προσωπικότητα χρειάζεται, οι γονείς να προσφέρουν ένα προστατευτικό πλαίσιο. Τα όρια δεν σημαίνουν αυστηρότητα αλλά νοιάξιμο, ασφάλεια και προστασία. Οι έφηβοι, στην ευάλωτη αυτή φάση, αναζητούν την ταυτότητα τους και έτσι δεν γνωρίζουν καλά ποιοι είναι και τί θέλουν να κάνουν. Έτσι, έχουν ανάγκη να ξέρουν για αυτούς, οι γονείς.
Χρειάζονται όμως ισορροπίες.
Οι γονείς μπορούν εύκολα να παρασυρθούν και να φτάσουν στο άλλο άκρο, αυτό της υπερπροστατευτικότητας, να μην αφήνουν ελεύθερο τον έφηβο να εκφράσει τις επιθυμίες του, τις ανάγκες του, να τον εμποδίζουν να πειραματιστεί, να αναπτύξει την δική του ταυτότητα και να τον οδηγούν εκεί που εκείνοι επιθυμούν. Ο έφηβος χρειάζεται απλώς ένα προστατευτικό πλαίσιο, δηλαδή να μπορεί να κινηθεί σε ένα σωστό και ασφαλές πεδίο, ώστε να εξερευνήσει τον κόσμο μόνος του.
Ο έφηβος δεν είναι ούτε παιδί αλλά ούτε και ενήλικος.
Η εφηβεία είναι η μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση. Αυτό σημαίνει πως ο έφηβος κάποιες φορές θα νιώθει μεγάλος, ικανός για τα πάντα, ανεξάρτητος, ενήλικος και άλλες φορές θα νιώθει τόσο μικρός και φοβισμένος να μεγαλώσει. Όλα αυτά αποτυπώνονται και στον τρόπο ομιλίας και συμπεριφοράς του. Οι γονείς οφείλουν να κατανοούν αυτή την μεταβλητότητα και να είναι σε θέση να ξεχωρίσουν πότε μιλάει το παιδί και πότε ο ενήλικος. Μόνο τότε, γονείς και έφηβοι θα μπορούν να έχουν σωστή επικοινωνία.
Συχνό σφάλμα των γονέων παρατηρείται να είναι η συντήρηση και τροφοδότηση «παιδικών συμπεριφορών». Προσφέροντας έτσι στους εφήβους ακατάλληλη βοήθεια όπως τακτοποίηση δωματίου, υπερβολικά χάδια κ.λπ., ενώ παράλληλα ζητάνε από αυτούς να φέρονται υπεύθυνα και με ενήλικη συμπεριφορά. Αυτό σαφώς μπερδεύει τον έφηβο. Χρειάζεται επομένως η κατάλληλη στάση και συμπεριφορά προς τους εφήβους, να τους δίνεται ναι μεν ο χώρος να αντιδράσουν, να παραπονεθούν αλλά αντίστοιχα και χώρος να αυτονομηθούν, να πάρουν ευθύνες, να μεγαλώσουν.
Κάποτε υπήρξαν και οι γονείς έφηβοι.
Γονείς, γυρίστε λίγα ή πολλά χρόνια πριν και δείτε πως υπήρξατε και εσείς έφηβοι. Θέλατε και εσείς ελεύθερο χρόνο, βόλτες, να ξενυχτήσετε, να μην διαβάσετε. Σας είχε συμβεί να φωνάξετε, να αντιδράσετε, να ξεσπάσετε στους γονείς σας. Κάθε έφηβος περνά διαφορετικά την φάση αυτή, και είναι απαραίτητο να αναγνωρίζουμε τις ανάγκες που παρουσιάζονται. Ο περιορισμός, η αυστηρότητα και η άρνηση δεν βοηθούν τον έφηβο να συνδεθεί με τους γονείς του.
Συζητήστε μαζί του για το πώς θέλει να δομήσει το πρόγραμμά του, αλλά παράλληλα θέστε τους δικούς σας κανόνες περί εξόδων.
Όλα μπορούν να λυθούν με την ειλικρινή συζήτηση.
Σε περίπτωση που οι γονείς δυσκολεύονται να διαχειριστούν τους δικούς τους φόβους/ προβληματισμούς για τα παιδιά τους που διανύουν την περίοδο της εφηβείας, ή τυχόν προβλήματα που έχουν στην μεταξύ τους σχέση, είναι ωφέλιμο να αναζητήσουν μια εξωτερική βοήθεια υποστήριξης από έναν ειδικό ψυχικής υγείας.
