Aλήθεια, πόσο σε επηρεάζουν η γνώμη των άλλων; Πόσες φορές έχει συμβεί να σκύψεις το κεφάλι σε κάτι που σε ενοχλεί για να μην κριθείς; Πόσες φορές έχει τύχει να αισθάνεσαι άσχημα για κάτι που ακούς ή βλέπεις και παρόλα αυτά δεν παίρνεις θέση; Όλοι έχουμε βρεθεί σε τέτοιες καταστάσεις. Στο βωμό του τι θα πουν οι άλλοι, στις προτιμήσεις και τις γνώμες των άλλων, τροποποιούμε την έκφραση των απόψεων, των συναισθημάτων ακόμη και της εμφάνισης μας. Κάποιοι άνθρωποι επηρεάζονται είτε λιγότερο είτε περισσότερο από τη γνώμη των άλλων. Όσο περισσότερο η διάθεση μας εξαρτάται από την αποδοχή και τον λόγο των άλλων, τόσο μικρότερη είναι η σημασία που δίνουμε στις αυθεντικές μας επιθυμίες. Καθημερινά ερχόμαστε αντιμέτωποι με ερμηνείες για το τι πρέπει ένας σωστός άνθρωπος να κάνει. Ακούμε- κυρίως από όσους δεν ρωτάμε- πότε και πώς είναι κατάλληλες και θεμιτές οι επιλογές στη ζωή μας.
Γιατί έχουν δύναμη οι γνώμες των άλλων;
Οι άνθρωποι που επηρεάζονται περισσότερο από τις γνώμες των άλλων, προσπαθούν να διαχειριστούν την έλλειψη υποστηρικτικού περιβάλλοντος στην παιδική ηλικία. Τα περιβάλλοντα που ερχόμαστε σε επαφή ως παιδιά σηματοδοτούν την έκφραση σημαντικών μερών της προσωπικότητας μας. Για παράδειγμα, ένα περιβάλλον θετικών προτύπων και υποστήριξης διασφαλίζει την ενδυνάμωση και την ευημερία του παιδιού. Αυτή η ανθεκτικότητα και ευημερία ακολουθεί την ενήλικη ζωή. Αντίστοιχα, ένα μη υποστηρικτικό περιβάλλον λειτουργεί μέσα από το φόβο, την επιβολή, την υποτίμηση και τις ενοχές. Ένας τρόπος να εκφραστούν αποτελεί και η υπερπροσπάθεια για αποδοχή, ακόμη και εάν οι αξίες του ατόμου δε συνάδουν με όσα συναινεί ως ενήλικας.
Ως βρέφη αποκτούμε την πρώτη ταυτότητα μέσα από τις αποκρίσεις των φροντιστών μας στις ανάγκες μας. Αν η ανταπόκριση των φροντιστών είναι απρόβλεπτη και ακατάστατη χρονικά, ως παιδιά καθρεπτίζουμε έντονα την ανάγκη για ασφάλεια, προσοχή και φροντίδα. Ως ενήλικες μεταμορφώνουμε αυτές τις ανάγκες στα μοντέλα συμπεριφοράς που οδηγούν στην αναγνώριση τους. Βέβαια, ως ενήλικες δεν έχουμε πια τις ίδιες ανάγκες εξάρτησης για την επιβίωση μας. Ως ενήλικες έχουμε τη δύναμη και την ικανότητα να φροντίσουμε τις σωματικές και ιδιαίτερα τις συναισθηματικές μας ανάγκες. Όμως, στο πλαίσιο της οργανωμένης κοινωνίας που ζούμε, είναι εφικτό να μην μας επηρεάζουν οι άλλοι; Είναι εφικτό να μην μας επηρεάζουν οι συγγενείς, οι συνεργάτες, οι φίλοι, ακόμη και οι συμπεριφορές αγνώστων στους δρόμους;
Αυθεντικός εαυτός και ο μηχανισμός των φίλτρων
Ερχόμαστε εγγύτερα στον αυθεντικό μας εαυτό, χάνοντας πρωτίστως όλα εκείνα τα στρώματα επάνω του. Στρώματα εαυτών που κουβαλάμε μέσα από το μεγάλωμα, τις εμπειρίες και όσα διαμόρφωσαν τη προσωπικότητα μας. Αφαιρώντας κάθε τι επίπλαστο χαράζουμε τη σημαντικότερη διαδρομή, την αποκάλυψη όσων είμαστε και όσων δεν είμαστε. Νομίζουμε πως οι γνώμες μας είναι δικές μας, απαύγασμα σκέψεων και παρατήρησης, ενώ δεν είναι τίποτα περισσότερο από προσωπικές αναπαραστάσεις για την πραγματικότητα. Ομοίως, πιστεύουν και οι υπόλοιποι. Ότι όσα σκέφτονται είναι ορθά, εφαρμόσιμα και φυσικά πραγματικά.
Αγνοούμε τα φίλτρα που ορίζουν τους συγκεκριμένους μας τρόπους θέασης στον κόσμο. Παρελθούσες επιλογές, βιώματα, χώροι, τόποι και άνθρωποι, οι σχέσεις μας, ακόμη και τυχαία περιστατικά διαμορφώνουν τις απόψεις μας. Έτσι, άνθρωποι με κοινές εμπειρίες και επιλογές συνασπίζονται χάρη στα κοινά τους φίλτρα. Σε κάποιες περιπτώσεις αυτά τα φίλτρα λειτουργούν θετικά, χρειάζεται όμως να έχουμε κατανοήσει πως τα φίλτρα αλλοιώνουν και στρεβλώνουν την πραγματικότητα.
Για παράδειγμα, εάν κάποιος σχολιάσει τα κιλά σου και πόσο δεν φροντίζεις τη διατροφή σου, αναπαριστά όσα εκείνος νομίζει ως πραγματικότητα. Προβάλει τα δικά του φίλτρα και θεωρεί πως αυτό που νομίζει ισχύει. Όμως, για ποιον ισχύει; Όχι, για εσένα. Ισχύει για εκείνον και μόνο για εκείνον, γιατί η δική του διαστρεβλωμένη εικόνα για το βάρος είναι η συγκεκριμένη. Ωστόσο, η δική σου αντανάκλαση για την πραγματικότητα στο θέμα του βάρους είναι άλλη. Αλήθεια, πόσο άστοχο είναι, εφόσον κρίνουμε μέσα από φίλτρα, να ακούμε «είσαι έτσι, είσαι αλλιώς» και να μας συγκρίνουν;
Διαχειρίσου τις γνώμες με φροντίδα και υπευθυνότητα
Αν είναι έτσι, τότε ποιον θα ακούμε; Πρώτα, τον εαυτό μας. Αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες και παρατηρούμε το συναίσθημα που έχουμε χάρη στο ερέθισμα της εκάστοτε γνώμης. Κι έπειτα θέτουμε τη λογική μας σε λειτουργία. Ιδιαίτερα, εάν χρειάζεται να λάβουμε καίριες αποφάσεις για τη ζωή μας, τότε συμβουλευόμαστε τη γνώμη ειδικού. Ειδικός μπορεί να είναι ένας θεραπευτής ή ένας άνθρωπος εξειδικευμένος στο θέμα που σε αφορά. Επίσης, μπορεί να είναι κάποιος που έχει διαχειριστεί μια κατάσταση με επιτυχία στο παρελθόν, παρόμοια με αυτή που βρίσκεσαι τώρα. Φυσικά, έχεις κατά νου πως γνώμες είναι κι αυτές. Ακούς προσεκτικά, ζυγίζεις και εφαρμόζεις μετά από κριτική σκέψη.
Άραγε, πόσο συχνά θυμάσαι πως η ζωή είναι δική σου και κανενός άλλου; Εσύ τη ζεις. Οι άλλοι, όσες γνώμες και να έχουν, ζουν τη δική τους ζωή. Οτιδήποτε και να ακούς δεν έχει μεγαλύτερη σημασία από όσα εσύ λες για τον εαυτό σου. Εάν ακούγοντας τους άλλους ζεις μια δυσάρεστη, επίπονη και καταναγκαστική καθημερινότητα, τότε καλείσαι να διαχειριστείς την παραίτηση από τα δικά σου «θέλω» και «πιστεύω». Ποτέ δεν είναι αργά να επιλέξεις τίνος τη ζωή θα ζεις. Των άλλων, μέσα από τις δικές τους γνώμες, χειρισμούς και επιθυμίες; Ή τη δική σου, φροντίζοντας τις ανάγκες και τις επιθυμίες που έχεις; Άλλωστε, μαθαίνονταςτη δέσμευση και την απόδοση τιμής πρωτίστως σε σένα, στο τέλος τιμάς ουσιαστικά και όλους τους άλλους. Εσύ τι επιλέγεις;
