Τι είναι η επιθυμία;
Είναι αρκετά τα θέλω μας για μια ζωή με νόημα; Αλήθεια, τι θέλεις για την ζωή σου; Μια απλή ερώτηση ενεργοποιεί αμέσως την εμφάνιση μιας λίστας επιθυμητών αντικειμένων! Κάποιες φορές αφορά στη σκέψη μελλοντικών εμπειριών, κάποιες άλλες αφορά αγαθά με στόχο την απόκτηση τους. Αντικειμενοποιούμε τα θέλω μας παρότι η επιθυμία δεν είναι η αναζήτηση αντικειμένων. Για παράδειγμα: Θέλω…
«ένα σπίτι!»
«έναν σύντροφο με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά».
«να κάνω παιδιά!»
«σοκολάτα!»
«ξεκούραση και ύπνο!»
Επιθυμία δεν είναι η προτίμηση, ούτε η έκφραση της αρεσκείας και των αναγκών μας. Η επιθυμία είναι το εφαλτήριο έναυσμα της σύνδεσης με τον λόγο της ύπαρξης μας. Ήδη από την βρεφική ηλικία μαθαίνουμε το πλαίσιο σύνδεσης από τους φροντιστές. Στην παρουσία τους βιώνουμε τη θαλπωρή. Στην απουσία τους βιώνουμε τον πόνο της έλλειψης τους. Από νεογέννητα μαθαίνουμε τρόπους να αγαπάμε, μαθαίνουμε πως μας λείπει ο φροντιστής (συνήθως η μητέρα). Τι συμβαίνει όταν κάποιος μας λείπει; Τον επιθυμούμε.
Τι επιθυμούμε πραγματικά;
Το κλάμα του βρέφους δεν είναι η επιθυμία για γάλα. Πρωτίστως, επιζητάει ανταπόκριση στο αίτημα της κραυγής του. Ζητάει την επιθυμία της μητέρας του. Στην ουσία ζητάει να είναι επιθυμητό από κάποιον άλλο. Το γάλα είναι το μέσο αιτήματος στον άλλο. Η μητέρα (ο άλλος άνθρωπος) δεν προσφέρει απλά το γάλα. Προσφέρει την απάντηση -δίνοντας το γάλα- της επιβεβαίωσης της ύπαρξης μέσα από την εκπλήρωση του αιτήματος στο πρόσωπο της. Η επιθυμία μας συνδέει με τον λόγο της ύπαρξης μας.
Η επίτευξη της σύνδεσης συμβαίνει με την παραίτηση από όλα εκείνα τα «θέλω ανάγκης». Η παραίτηση από τον σκοπό της ύπαρξης μέσα από την κατανάλωση των αντικειμένων. Άραγε, τι υπάρχει πίσω από την εμφάνιση κάθε καταναλωτικής και αγοραστικής “έκρηξης”; Η σύνδεση με την αυθεντική επιθυμία ξεκινάει με το ερώτημα: ποιος είμαι; Χωρίς όλους εκείνους τους ανθρώπους αντικείμενα τι μένει; Χωρίς όλα όσα θέλω; Άνευ όλων εκείνων (έμψυχων & άψυχων), τι είναι επιθυμία;
Πότε κάνει την εμφάνιση της η επιθυμία;
Η επιθυμία κατοικεί στο ασυνείδητο. Σε μεγάλο βαθμό το ασυνείδητο αποτελεί ένα τεράστιο εσωτερικό μας κομμάτι, υπεύθυνο για τις επιλογές μας. Νομίζουμε πως επιλέγουμε συνειδητά, ενώ η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Κουβαλάμε βαρίδια που δεν κατανοούμε και έχουμε δυνάμεις που αγνοούμε. Το ταξίδι της αυτοπραγμάτωσης δε μπορεί να σχεδιαστεί αν δεν έχουμε συναντηθεί με την επιθυμία. Το εγώ θα συνεχίσει να θέλει, όμως δεν είναι ικανό να επιθυμεί.
Επιθυμεί ο εαυτός που έχει εγκαταλείψει το εγώ του. Ο εαυτός κυνηγάει τη συνάντηση του με την επιθυμία του άλλου και περιπλανιέται ως ότου η επιθυμία του να είναι η επιθυμία για τον άλλο άνθρωπο. Ο βασικός τρόπος ενσάρκωσης της επιθυμίας είναι ο λόγος. Κάθε φορά που οι επιθυμίες αρθρώνονται σε λέξεις έχουν την ευκαιρία από ασυνείδητες να γίνουν συνειδητές. Η αποκάλυψη τους συμβαίνει μέσα από τον ελεύθερο συνειρμό και τα όνειρα. Μαζί τους, όμως, εμφανίζεται ο κίνδυνος που εμπεριέχεται στο κάλεσμα της ύπαρξης.
Είσαι έτοιμος για το δικό σου νόημα;
Η συνάντηση με την επιθυμία προϋποθέτει την ανάληψη της ευθύνης για την επιδίωξη της. Η προσπάθεια για επαφή με την αυθεντική επιθυμία προκαλεί πόνο και αντιδράσεις. Σε στιγμές ίσως να μοιάζεις για τους άλλους ο αχάριστος που κάνει τα δικά του. Καλείσαι να ανακαλύψεις πως μπορείς να είσαι η σημαντικότερη πηγή της χαράς σου. Θα βιώσεις πόσο δύσκολη μπορεί να είναι η μοναξιά σου. Θα ζήσεις τον κίνδυνο της ματαίωσης. Μέχρι να κατανοήσεις το πιο απλό. Σημασία στο τέλος δεν έχει η ίδια η επιθυμία! Αλλά, ο βαθμός σύνδεσης με το χρέος σου για την πραγμάτωση της επιθυμίας σου… Δηλαδή, η διαδρομή σου/η ανταπόκριση σου ως προς το κάλεσμα της.
Βιβλιογραφία:
Μπέιτμαν Άντονυ, Τζέρεμι Χόλμς: «Εισαγωγή στην Ψυχανάλυση. Σύγχρονη θεωρία και πρακτική», εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2001.
Rollo May: «Το νόημα του άγχους», μετάφραση Βασιλάκου Γιώργου, εκδόσεις Ύψιλον, Αθήνα, 2010
Γρηγόρης Βασιλειάδης: «Το ψυχοθεραπευτικό ταξίδι. Από το φόβο της σκιάς, στο φως της επίγνωσης», εκδόσεις iWrite, Αθήνα, 2014
