Πότε εμφανίζεται η συναισθηματική ενηλικίωση
Όλοι βιώνουμε κατά καιρούς στιγμές άβολες, δυσάρεστες, στιγμές που μας πληγώνουν. Αυτές οι στιγμές είναι μνήμες που σπεύδουμε συχνά να αποφύγουμε. Τις αποφεύγουμε κάθε φορά που λέμε παρηγορητικά πως πέρασε πια, ο χρόνος δε γυρνάει πίσω και δεν αξίζει ο κόπος για κάποιον όπου μας πίκρανε. Μια άσχημη συμπεριφορά, ένας απρεπής λόγος, η απαξίωση της προσωπικότητας μας με κάθε μέσο και τρόπο συμβαίνει μια φορά (David Buss:2020). Για παράδειγμα, σε έναν καβγά, ο άνθρωπος με τον οποίο διαπληκτίζομαι με αποκαλεί άχρηστο. Έστω ότι ακούω μία φορά ή δέκα φορές τη λέξη άχρηστος κατά τη διάρκεια του καβγά. Με το πέρας του καβγά, τι πραγματικά συμβαίνει; Κοιτάζω το ρολόι και εστιάζω στο ότι με είπαν άχρηστο την «τάδε» ώρα; Προχωρώ σαν να μη συνέβη ποτέ; Πως γίνονται όχημα της συναισθηματικής ενηλικίωσης οι δυσκολίες;
Πότε ξεκινάει η ψυχική διεργασία;
Συνήθως η επαναφορά της αυτοεκτίμησης και της εμπιστοσύνης στον εαυτό μας, έπειτα από μια τραυματική εμπειρία, είναι μια πολυσύνθετη διαδικασία. Στην πράξη, σχεδόν όλοι, αντιδράμε με τον ακόλουθο μηχανισμό: Όσο πιο οικείος και σημαντικός είναι ο υπεύθυνος του πόνου μας, τόσες περισσότερες είναι οι φορές αναπαραγωγής και επανάληψης της δυσάρεστης σκηνής μαζί του. Με συνέπεια αυτής της νοητικής αναπαραγωγής και την συναισθηματική αναπαραγωγή. Βιώνουμε τα αρνητικά συναισθήματα που μας σηματοδότησε/πυροδότησε ο άνθρωπος που μας πρόσβαλε για πολλές φορές (Ίρβιν Γιάλομ:1980).
Στις δύσκολες στιγμές ακούμε ή λέμε φράσεις όπως: «Μακάρι να μπορούσα να ξεχάσω. Να σβήσω από τη μνήμη μου εκείνην/εκείνον, όσα είδα και άκουσα». Όταν κάνουμε αυτές τις σκέψεις/φράσεις θυσιάζουμε το σπουδαιότερο διανοητικό αγαθό, την μεγαλύτερη προίκα του ανθρώπου. Τη μνήμη του. Μα, εάν, οι ενθυμήσεις μας ξαναζωντανεύουν τον πόνο, τι τις θέλουμε; Ας παραμένουν ζωντανές μόνο οι ωραίες μνήμες, ώστε η χαρά να κυριαρχεί. Δηλαδή, στην πράξη και σε σχέση με την συναισθηματική ενηλικίωση, ας ζούμε ως χαρούμενα «παιδιά»…
Είναι αναγκαιότητα στη διεύρυνση του ανθρώπου οι μνήμες που εμπεριέχουν πόνο. Είναι αυτές που του χαρίζουν απλόχερα τη δύναμη να τις αγκαλιάσει και να τις κατανοήσει. Μόλις τις αποδεχτεί, «βουτάει» μέσα τους αναγνωρίζοντας το «γιατί» και το «εντάξει» της ευαλωτότητας και της καταγωγής τους. Τότε επέρχεται η συναισθηματική ενηλικίωση. Τότε η λέξη « άχρηστος», ή όποια άλλη λέξη ή πράξη, παύει να προσδιορίζει αρνητικά τον αποδέκτη, αλλά κάνει το αντίθετο. Τον ενισχύει. Διότι ένας συναισθηματικά ενήλικος άνθρωπος θα αντιδράσει με ενήλικη συμπεριφορά. Θα θέσει όρια και θα λειτουργήσει όπως είναι εντάξει για εκείνον. Στο εξής ανακαλεί το συμβάν στη μνήμη του ως ένα υλικό ψυχικής διεργασίας στο τώρα και όχι μια εμπειρία τροφοδοσίας συναισθημάτων άγχους και ανεπάρκειας.
Πότε αναγνωρίζουμε την ύπαρξη συναισθηματικής ενηλικίωσης;
- Όταν φροντίζουμε στις τραυματικές εμπειρίες η προτεραιότητά μας να είναι η ανακούφιση.
- Όταν σπεύδουμε να μας παρέχουμε συναισθηματική ανακούφιση και έπειτα προετοιμάζουμε το έδαφος για να κάνουμε την ψυχική διεργασία που χρειάζεται.
- Όταν διαχωρίζουμε το αντικείμενο του προσδιορισμού των λόγων και των πράξεων που είχαν σκοπό την απαξίωση. Με λίγα λόγια κρατάμε κατά νου ότι δεν είμαστε αυτό ότι λένε οι άλλοι ότι είμαστε.
- Όταν ανατρέχουμε σε εκείνη τη πρόσφατη μνήμη, καθώς και σε παλαιότερες που έχουν κοινά χαρακτηριστικά, για να παρατηρήσουμε τις σκέψεις και ιδιαίτερα τα συναισθήματα που υπάρχουν!Τότε επιλέγουμε τα επόμενά βήματά μας σε σχέση με το συγκεκριμένο συμβάν.
Όσοι άνθρωποι δίνουν αξία στη σημασία του πόνου τους, μαθαίνουν να επιλύουν με κατάλληλο τρόπο τις συγκρούσεις στο μέλλον. Εκείνοι οι άνθρωποι εξασκούν την ικανότητά τους να χτίζουν ουσιαστικές σχέσεις, αποκαλύπτοντας τον αυθεντικό τους εαυτό. Είναι οι άνθρωποι που βιώνουν ολοκλήρωση στο εδώ και τώρα!
Σύμφωνα με τον Thomas Szasz: «Όταν χάνεις τον εαυτό σου (μετά από μια μεγάλη δυσκολία ή έναν έντονο και βαθύ πόνο), είναι γιατί ο εαυτός δεν είναι κάτι που βρίσκει κανείς, αλλά κάτι που δημιουργεί…» Ο τρόπος να τον δημιουργήσει είναι το πέρασμα του στη συναισθηματική ενηλικίωση. Όσο μεγαλώνει συναισθηματικά, άλλο τόσο αξιοποιεί τις εμπειρίες του κάνοντας τις επιθυμίες του πράξη!
