Η Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας ορίζεται ως μια διαταραχή όπου το άτομο έχει έντονη ενασχόληση με την τάξη, την τελειοθηρία και τον διαπροσωπικό και ψυχικό έλεγχο. Αυτό γίνεται εις βάρους της ευελιξίας και της καλής διάθεσης των άλλων.
Διαφορά μεταξύ Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής & Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή Προσωπικότητας
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή διαφέρει από την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας. Η πρώτη είναι διαταραχή άγχους με κύρια συμπτώματα τις ιδεοληψίες και τους καταναγκασμούς. Τα άτομα που πάσχουν από ΙΔΨ διαταραχή γνωρίζουν ότι το υπερβολικό άγχος προκαλεί ψυχαναγκασμούς ή ιδεοληψίες, οι οποίοι τους είναι ανεπιθύμητες. Στον αντίποδα, η δεύτερη είναι διαταραχή προσωπικότητας με δυσλειτουργικά στοιχεία στο χαρακτήρα του ατόμου. Τα άτομα, λοιπόν, αυτά θεωρούν ότι σκέφτονται και πράττουν με λογικό τρόπο.
Συμπτώματα της Ιδεοψυχαναγακστικής Διαταραχής Προσωπικότητας
Η έναρξη αυτής της διαταραχής γίνεται κυρίως μετά την ηλικία των 20 ετών, με τη παρουσία 4 ή και περισσότερων από τα παρακάτω συμπτώματα :
- το άτομο ασχολείται με όλα γύρω του με βάση τις λεπτομέρειες, τους κανόνες, τις λίστες, την τάξη, την οργάνωση και το πρόγραμμα
- λόγω της τελειοθηρίας του δυσκολεύεται να ολοκληρώσει μια εργασία (π.χ αδυνατεί να ολοκληρώσει μια προγραμματισμένη εργασία καθώς δεν πληρούνται οι δικοί του αυστηροί κανόνες)
- λόγω της υπερβολικής αφοσίωσης στην εργασία, στερείται την εμπλοκή του σε ψυχαγωγικές δραστηριότητες και φιλικές σχέσεις
- παρουσιάζει μια υπερβολική ευσυνειδητότητα και ακαμψία σε θέματα ηθικής και αξιών (δεν εξηγούνται από πολιτισμική ή θρησκευτική σκοπιά)
- δυσκολεύεται να πετάξει φθαρμένα ή παλιά αντικείμενα ακόμη και αν δεν έχουν συναισθηματική αξία
- δείχνει απροθυμία να μοιράσει κάποια καθήκοντα ή να συνεργαστεί με άλλους σε κάποια δουλειά, εκτός εάν αυτοί ακολουθήσουν πιστά τον ακριβή τρόπο που κάνει τα πράγματα
- υιοθετεί ένα μίζερο τρόπο στο ξόδεμα χρημάτων τόσο για τον εαυτό του όσο και για τους άλλους, καθώς θεωρεί ότι τα χρήματα πρέπει να διαφυλαχτούν για τυχόν μελλοντικές καταστροφές
- είναι άκαμπτο και ισχυρογνώμων άτομο
Παδική ηλικία των ατόμων με ΙΔΨ διαταραχής προσωπικότητας
Τα άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωσπικότητας ως παιδιά ήταν ιδιαίτερα ευσυνείδητα, υπεύθυνα και σοβαρά. Τα άτομα αυτά συνήθως μεγαλώνουν με αυστηρούς γονείς, οι οποίοι τείνουν να προσδοκούν υψηλούς στόχους από τα παιδιά τους. Επιπλέον, υποχρεώνουν τα παιδιά τους να είναι συνεπείς στις αρμοδιότητες τους ενώ οι ίδιοι επιλέγουν ένα αυστηρό είδος τιμωρίας απέναντι τους όταν δεν τηρούν κάτι που έχει συμφωνηθεί.
Συνέπειες με τη συμπεριφορά των γονιών
Μια τέτοια συμπεριφορά των γονιών επικρίνει τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις φαντασιώσεις των παιδιών τους. Αυτό έχει ως απόρροια, το παιδί να καταφεύγει στη χρήση ιδεοψυχαναγκαστικών συμπεριφορών ώστε να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις των γονιών. Αντίθετα, οι γονείς που είναι στοργικοί και υποστηρικτικοί μπορεί να αντισταθμίσουν την αυστηρότητα ή την αυταρχικότητα και να μη προκαλέσουν σοβαρά ιδεοψυχαναγκαστικά προβλήματα στο παιδί.
Ενήλικη ζωή
Ως ενήλικοι μπορεί να έχουν μια εξαιρετική επαγγελματική πορεία. Ωστόσο οι σχέσεις με τον/την σύζυγο και τα παιδιά τους φαίνεται να είναι τεταμένες και συγκρουσιακές. Η τάση αυτών των ατόμων για συσσώρευση αντικειμένων μπορεί να προκαλέσει προβλήματα με την κατανομή χώρου τόσο για τα ίδια όσο και για τα άτομα πoυ συγκατοικούν .Οι συγγενείς είναι αυτοί που τους προτρέπουν συνήθως να επισκεφθούν έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Ωστόσο, ο πάσχων θα αναζητήσει μόνος του τη βοήθεια ενός ειδικού για λόγους προσωπικής αποτυχίας (π.χ. διαζύγιο)
Είναι χρήσιμη η Ψυχοθεραπεία στα άτομα με ΙΨΔΠ;
Τα άτομα με Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας δεν πιστεύουν πως ο τρόπος που συμπεριφέρονται είναι δυσλειτουργικός και σπάνια αναζητούν θεραπεία. Η προβληματική συμπεριφορά που παρουσιάζει το άτομο οφείλεται σε αναποτελεσματικούς τρόπους εκμάθησης της συμπεριφοράς. Συνεπώς, το άτομο μέσα από το ταξίδι της θεραπείας, μπορεί να μεταβεί σε αλλαγή των δυσπροσάρμοστων συμπεριφορών. Τέλος, το άτομο με ΙΨΔΠ εκπαιδεύεται κατάλληλα για τη λήψη αποφάσεων αλλά και τη πρόληψη των προβλημάτων της ζωής του.
Βιβλιογραφία
- McWilliams, N. (2008). Ψυχαναλυτική διάγνωση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
- Millon, T. H. E. O. D. O. R. E., & Grossman, S. D. (2005). Personology: A theory based on evolutionary concepts. Major theories of personality disorder, 332-390.
- Χριστοπούλου, Α. (2008). Εισαγωγή στην Ψυχοπαθολογία του Ενήλικα. Αθήνα: Εκδόσεις Τόπος.
