Κατάθλιψη νέων και ψυχική ανθεκτικότητα

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Κατάθλιψη νέων και ψυχική ανθεκτικότητα, θα παρουσιάσει τα ευρήματα μίας πρόσφατης συστηματικής ανασκόπησης της βιβλιογραφίας.

Η ψυχική ανθεκτικότητα είναι η διαδικασία και το αποτέλεσμα της επιτυχούς προσαρμογής σε δύσκολες ή προκλητικές εμπειρίες ζωής, ειδικά μέσω της νοητικής, συναισθηματικής και συμπεριφορικής ευελιξίας και προσαρμογής στις εξωτερικές και εσωτερικές απαιτήσεις. Διάφοροι παράγοντες συμβάλλουν στο πόσο καλά προσαρμόζονται οι άνθρωποι στις αντιξοότητες, συμπεριλαμβανομένων των τρόπων με τους οποίους τα άτομα βλέπουν και αλληλεπιδρούν με τον κόσμο, η διαθεσιμότητα και η ποιότητα των κοινωνικών πόρων και οι συγκεκριμένες στρατηγικές αντιμετώπισης. Η ψυχολογική έρευνα δείχνει ότι οι πόροι και οι δεξιότητες που σχετίζονται με την ανθεκτικότητα μπορούν να καλλιεργηθούν και να εξασκηθούν.

Η κατάθλιψη μεταξύ των νέων (ηλικίας 18–29 ετών) γίνεται όλο και πιο διαδεδομένη. Η γνώση των παραγόντων στα οποία τα συστήματα συν-επιτρέπουν την ανθεκτικότητα στην κατάθλιψη είναι ζωτικής σημασίας.

Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή της διάθεσης που προκαλεί ένα επίμονο αίσθημα θλίψης και απώλεια των ενδιαφερόντων. Ονομάζεται επίσης μείζονα καταθλιπτική διαταραχή ή κλινική κατάθλιψη, επηρεάζει το πώς αισθάνεστε, σκέφτεστε και συμπεριφέρεστε και μπορεί να οδηγήσει σε μια ποικιλία συναισθηματικών και σωματικών προβλημάτων. Μπορεί να δυσκολεύεστε να κάνετε τις κανονικές καθημερινές δραστηριότητες και μερικές φορές μπορεί να αισθάνεστε ότι η ζωή δεν αξίζει να τη ζήσετε.

Συμπτώματα κατάθλιψης σε παιδιά και εφήβους

Τα συχνά συμπτώματα της κατάθλιψης στα παιδιά και τους εφήβους είναι παρόμοια με αυτά των ενηλίκων, αλλά μπορεί να υπάρχουν κάποιες διαφορές. Στα μικρότερα παιδιά, τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να περιλαμβάνουν:

• θλίψη
• ευερεθιστότητα
• προσκόλληση
• ανησυχία
• πόνους
• άρνηση να πάει στο σχολείο ή
• το να είναι λιποβαρή.

Στους εφήβους, τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• θλίψη
• ευερεθιστότητα
• αίσθημα αρνητικότητας και χωρίς αξία
• θυμό
• κακή απόδοση στο σχολείο ή απουσίες
• αίσθημα ότι παρεξηγείται και εξαιρετική ευαισθησία
• χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ για ψυχαγωγία
• υπερβολική κατανάλωση φαγητού ή το να κοιμάται υπερβολικά
• αυτοτραυματισμό
• απώλεια ενδιαφέροντος για τις συνηθισμένες δραστηριότητες και αποφυγή κοινωνικής αλληλεπίδρασης.

Η έρευνα

Η Theron και οι συνεργάτες της (2025) πραγματοποίησαν μια συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας ώστε να συμπεριλάβουν μελέτες που αναφέρουν παράγοντες που σχετίζονται με τη συμπτωματολογία της κατάθλιψης που είναι ήπια, ελάχιστη ή απουσιάζει στους ενήλικες που εκτίθενται σε παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση κατάθλιψης. Οι ερευνητές συμπεριέλαβαν 139 μελέτες (17,721 άτομα που στην πλειοψηφία τους ήταν γυναίκες).

Ευρήματα

• Προσωπικοί (π.χ., ψυχική ανθεκτικότητα) ή κοινωνικοί παράγοντες (π.χ., κοινωνική υποστήριξη και οικογενειακή υποστήριξη) συνδέονταν συχνά με μειωμένα συμπτώματα κατάθλιψης.
• Οικονομικοί, θεσμικοί, πολιτιστικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες ή συνδυασμοί παραγόντων από τρία ή περισσότερα συστήματα, αναφέρθηκαν σπάνια, όπως φαίνεται στο γράφημα 2 παρακάτω.
• Οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, στις οποίες ζουν οι περισσότεροι νέοι, υποεκπροσωπούνταν, όπως φαίνεται στο γράφημα 1 παρακάτω, γεγονός που υποδηλώνει ανεπαρκή κατανόηση της αναδυόμενης ανθεκτικότητας των ενηλίκων στην κατάθλιψη.
• Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι οι μελλοντικές μελέτες θα πρέπει να περιλαμβάνουν περισσότερους διαφορετικούς πληθυσμούς και να επανορθώσουν την τάση μείωσης της ανθεκτικότητας στην κατάθλιψη σε ένα ψυχολογικό ή περιορισμένο κοινωνικό φαινόμενο.

Το παρακάτω γράφημα 1 δείχνει τον αριθμό των μελετών που συμπεριλήφθηκαν στη συστηματική ανασκόπηση (άξονας Y) και την περιοχή όπου ζούσαν τα άτομα που συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα ανά έτος (άξονας X): Βόρεια Αμερική, Ασία, Ευρώπη και άλλο μέρος. Τα περισσότερα άτομα ήταν από τη Βόρεια Αμερική, όπως φαίνεται στο γράφημα.

Βιβλιογραφία

Theron, L., Stekel, D. J., Höltge, J., Fawole, O. I., Levine, D. T., Mai-Bornu, Z., κ.ά. (2025). Factors that affect the resilience of young adults to depression: a systematic review. The Lancet. Psychiatry, S2215-0366(25)00044-6. Advance online publication. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(25)00044-6