Σε κανέναν πιθανότατα δεν αρέσει να μπλέκεται σε διαμάχες και καυγάδες. Όμως αρκετοί άνθρωποι, ηθελημένα ή άθελά τους, συμμετέχουν σε έναν διαφορετικό τρόπο εκδήλωσης δυσαρέσκειας, την παθητική επιθετικότητα. Οι άνθρωποι μπορούν να εκδηλώσουν παθητική επιθετική συμπεριφορά σκόπιμα ή ακούσια. Και ενώ μερικές φορές, αυτό συμβαίνει σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί η σύγκρουση, κάποιος μπορεί να είναι παθητικό-επιθετικός μόνο και μόνο για να προκαλέσει κακό.
Τί είναι η παθητική επιθετικότητα;
Η παθητική επιθετικότητα ως συμπεριφορά είναι ένα μοτίβο έμμεσης έκφρασης αρνητικών συναισθημάτων αντί της ανοιχτής αντιμετώπισής τους. Υπάρχει μια αποσύνδεση μεταξύ του τι λέει ένα άτομο που εκδηλώνει παθητική επιθετική συμπεριφορά και τι κάνει. Αντί να θυμώνουν εμφανώς, μερικοί άνθρωποι εκφράζουν την εχθρότητά τους με παθητικούς επιθετικούς τρόπους που έχουν σχεδιαστεί για να πληγώσουν και να μπερδέψουν τον άνθρωπο που έχουν απέναντί τους. Με άλλα λόγια, η παθητική επιθετικότητα είναι ένα είδος επικοινωνίας. Το άτομο μεταφέρει έμμεσα αρνητικά συναισθήματα τα οποία έχει ανάγκη να επικοινωνήσει, όπως θυμό, λύπη, απογοήτευση αντί να αντιμετωπίζει την κατάσταση ευθέως και με ειλικρίνεια. Μπορεί κάποιος να είναι παθητικό-επιθετικός λεκτικά ή και μέσω της γλώσσας του σώματος ή άλλων ενεργειών.
Υπάρχουν περιπτώσεις παθητικής επιθετικότητας όπου το άτομο συμμετάσχει ακούσια και ασυνείδητα αλλά φυσικά υπάρχουν και εκείνες οι περιπτώσεις όπου το άτομο θέλει να προκαλέσει κακό στους γύρω του.
Τί προκαλεί την παθητική επιθετικότητα;
Η παθητική επιθετικότητα μπορεί να εκφραστεί με διάφορες μορφές αλλά και να έχει ποικίλες αιτίες από τις οποίες πηγάζει. Πώς λοιπόν ένα άτομο ξεκίνησε να συμπεριφέρεται έτσι; Οι επιστήμονες θεωρούν ότι ο τρόπος ανατροφής ενός παιδιού μπορεί να συμβάλει ενεργά στη διαμόρφωση μίας προσωπικότητας με παθητικά επιθετικά στοιχεία. Σε αυτού του είδους τα περιβάλλοντα ανατροφής δεν ενθαρρύνεται σχεδόν καθόλου η έκφραση συναισθημάτων. Έτσι, τα άτομα βρίσκουν άλλους τρόπους να εκφραστούν με επιτυχία όπως η παθητική επιθετικότητα.
Επιπροσθέτως, η παθητική επιθετικότητα πηγάζει από τον βαθύ θυμό και την απογοήτευση ενός ατόμου που εκφράζει αυτά τα συναισθήματα με τέτοιο τρόπο. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου το άτομο δεν επιθυμεί να κοινοποιήσει τα συναισθήματά του γιατί δε νιώθει το ίδιο καλά. Έτσι, η παθητική επιθετικότητα είναι ένα ισχυρό αποτέλεσμα ψυχικών δυσκολιών αυτού που εμπίπτει στη συμπεριφορά. Ωστόσο, προκαλεί εύκολα σαμποτάζ σε κάθε κοινωνική σχέση και ανασφάλεια και αμφισβήτηση στα άτομα που εμπλέκονται.
Δείγματα παθητικής επιθετικής συμπεριφοράς στους γύρω μας
Συχνά δείγματα παθητικής επιθετικής συμπεριφοράς μπορεί να είναι η επιλεκτική λήθη καταστάσεων. Ακόμα, η μη επικοινωνία ή η ήρεμη αλλά επιθετική λεκτική επικοινωνία με σκοπό το άτομο να πληγωθεί. Δεν είναι απαραίτητο ότι όλοι οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν μία παθητικό-επιθετική συμπεριφορά το αντιλαμβάνονται. Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα άτομα πολλές φορές δεν αναγνωρίζουν αυτή τη συμπεριφορά. Μάλλον θα έλεγε κανείς ότι είναι κάτι φυσικό, μία συνήθειά τους, ένας λάθος τρόπος επικοινωνίας. Ακόμη, η αίσθηση που αφήνει μία παθητικό-επιθετική συμπεριφορά στους ανθρώπους που τη δέχονται μοιάζει με μία σύγκρουση με ανάμεικτα μηνύματα. Υπάρχει αποσύνδεση μεταξύ του μηνύματος που λέει και αυτού που πραγματικά θέλει να πει. Σίγουρα η ερώτηση που μένει μετά από αυτή την εμπειρία είναι η αβεβαιότητα για το τι ακριβώς νιώθει το άλλο άτομο.
Δείγματα παθητικής επιθετικής συμπεριφοράς σε μας
Ένα παθητικό επιθετικό άτομο συνήθως απεχθάνεται την άμεση σύγκρουση. Μπορεί να ανήκουμε κι εμείς σε αυτό το είδος συμπεριφοράς ακόμα και αν δεν το έχουμε καταλάβει. Ένα πρώτο βήμα είναι να σταθούμε πίσω και να δούμε ένα πιο αντικειμενικό και αμερόληπτο μάτι τη δική μας συμπεριφοράς. Εάν χρησιμοποιούμε διάφορους έμμεσους τρόπους για να εκφράσουμε τον θυμό μας αντί για την ευθύτητα και αν πολλές φορές εκφράζουμε γκρίνια ή δυσανασχετούμε σχετικά με τις συμπεριφορές των άλλων. Ή ακόμα εάν είμαστε εριστικοί και τιμωρητικοί με τους άλλους, μπορεί να χρίζουμε αλλαγής στον τρόπο επικοινωνίας. Η παθητική επιθετικότητα με την οποία εκφράζουμε τον θυμό μας λοιπόν, μπορεί να είναι ένα σημάδι για καλύτερη επικοινωνία με τον εαυτό μας και τα συναισθήματά μας.
Τρόποι αντιμετώπισης
Η παθητική επιθετικότητα σίγουρα πηγάζει από εσωτερικευμένη υποκειμενική ανασφάλεια, θλίψη και θυμό, συνειδητή ή ασυνείδητη. Είναι με άλλα λόγια μία μορφή έκφρασης ή και ελέγχου. Με βάση αυτές τις γνώσεις μπορούμε να προχωρήσουμε στην αντιμετώπιση αυτής της συμπεριφοράς. Αν είναι δυνατόν η καλύτερη και πιο γρήγορη αντιμετώπιση αυτής της συμπεριφοράς είναι η απομάκρυνση από άτομα που τείνουν να συμπεριφέρονται έτσι. Σίγουρα η αντίδραση μας σε μία παθητικό-επιθετική συμπεριφορά δεν θα πρέπει να είναι η κατάφαση και η αποδοχή. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ζητάμε συγνώμη και να αποδεχόμαστε άκριτα την παθητική επιθετικότητα. Αν δεν μπορούμε να αποφύγουμε άτομα με αυτή τη συμπεριφορά, καλό θα είναι να εξηγούμε εμείς πρώτοι πως μας κάνουν να νιώθουμε. Και κυρίως τι θα προτείναμε για να λυθεί το πρόβλημα. Πάνω από όλα δεν ξεχνάμε να θέσουμε τα όριά μας ειδικά σε καταστάσεις που έχουν δημιουργηθεί για να μας πιέσουν ψυχικά.
