Μέρα παρά μέρα στις ειδήσεις φιγουράρει μία φράση «Βρέθηκε η θεραπεία για ΤΟΝ καρκίνο». Ακόμα όμως και να μην παρακολουθείτε την επικαιρότητα, κάνοντας μια γρήγορη αναζήτηση για ένα ιατρικό πρόβλημα πέρα από τις μύριες πιθανές προτάσεις για το πώς σώθηκε κάποιος τρώγοντας κουκούτσια βερίκοκου, ή κοιτώντας την ανατολή κάνοντας κατακόρυφο και λέγοντας 3 φορές άμπρα-κατάμπρα (καταλαβαίνετε πού το πάω) θα ανοιχτεί μπροστά του ένας τεράστιος κόσμος συνωμοσιολογίας. Και κάπου εκεί ξανά σε μια γωνιά θα φιγουράρει η ωραιότατη επικεφαλίδα λέγοντας «Βρέθηκε (ή δεν βρέθηκε ανάλογα με το πόσο αισιόδοξο είναι το blog) η θεραπεία για ΤΟΝ καρκίνο». Σιγά σιγά δε αρχίζει να ξεφεύγει το πράγμα καθώς κάποιοι θα υποστηρίξουν ότι υπάρχει θεραπεία αλλά μας την κρύβουν.
Το θέμα όμως είναι πως για να κρίνεις μία κατάσταση, πρέπει να έχεις τα κριτήρια με βάση τα οποία θα την αξιολογήσεις κάτι που πολλές φορές αν και αυτονόητο δεν υφίσταται.
Ο καρκίνος λοιπόν ως ένας και μοναδικός δεν υπάρχει ως έννοια. Το νόσημα αυτό είναι στην ουσία μια ιδεολογία : κάποιο κύτταρο παύει να νοιάζεται για το κοινό καλό και αντί να συμβάλει με τον τρόπο του (που ποτέ δεν είναι ασήμαντος) στην εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού, αποφασίζει πώς είναι πολύ «σκληρό για να πεθάνει». Και όχι μόνο αυτό, αλλά και τόσο καλό που θέλει να αποκτήσει κάτι εκατομμύρια απογόνους όλους γαλουχημένους με τον ίδιο τρόπο σκέψης. Το πρόβλημα είναι ότι λόγω της κοντόφθαλμης αυτής ιδεολογίας, σε λίγο θα πεθάνει κι αυτό όταν εν τέλει επιτύχει το στόχο του, δηλαδή να κυριαρχήσει έναντι των υπολοίπων.
Για κάθε μικρό κυτταράκι του οργανισμού μας, επομένως, υπάρχει μία ολόκληρη ομάδα επιστημόνων (και λίγα λέω) που ασχολείται με τον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου που αναπτύσσεται με διαφορετική αιτία και πορεία. Ο κάθε ένας διαφορετικός από τον άλλον. Έτσι όπως άλλο είναι το μελάνωμα, άλλο το μεσοθηλίωμα, άλλος ο καρκίνος του παχέως εντέρου και άλλος του πνεύμονα έτσι διαφορετική είναι και η θεραπεία τους. Η λογική είναι βέβαια ότι πίσω από όλα αυτά υπάρχει κάποιος κοινός παθογενετικός μηχανισμός που ξεκινά τον καταρράκτη της καταστροφής και όταν βρεθεί πιθανώς να αποτελέσει την θεραπεία για όλες τις κακοήθειες. Ένα τέτοιο όνειρο ωστόσο απέχει ακόμα πολύ από το να γίνει πραγματικότητα και όταν βρεθεί έστω στο ελάχιστο θα αποτελέσει καλό λόγο για βραβείο Νόμπελ. Επομένως μάλλον θα το μάθουμε όλοι.
Το θέμα λοιπόν είναι πως ναι μεν γίνονται πρόοδοι και συνεχώς βρίσκονται θεραπείες (κάποιοι τύποι καρκίνου πλέον είναι ιάσιμοι με 100% επιβίωση), αλλά το γεγονός ότι δεν υπάρχει μόνο μία απόχρωση αυτής της νόσου αλλά χιλιάδες και με εκθετικά αυξανόμενους συνδυασμούς αποχρώσεων κάνουν τη νόσο οριακά εξατομικευμένη – και προς τα εκεί κινείται η ιατρική σήμερα – καθώς ο κάθε ένας από εμάς έχει διαφορετικό καμβά πάνω στον οποίο χρωματίζεται το πρόβλημά του. Το ιδανικό, επομένως, θα ήταν αν όχι η μία ολοκληρωτική θεραπεία – που πιθανώς για ένα ποσοστό να μην είναι η κατάλληλη, αφού δεν πρόκειται για ένα νόσημα, τότε να μπορούσε να υπήρχε μία θεραπεία για τον καθένα από εμάς ραμμένη και κομμένη στα μέτρα του.
Σκεφτείτε, όμως, ότι για να βρεθεί ένα φάρμακο απαιτούνται κατά μέσο όρο 12 χρόνια (New Drug Development Process) και από αυτά μόνο 1/10 φτάνει να μελετηθεί στον άνθρωπο και εκ των οποίων μόνο 1/5 παίρνει ένδειξη για χορήγηση στον άνθρωπο εντέλει. Παράλληλα σκεφτείτε πόσοι είμαστε εμείς. Αν το υπολογίσουμε από την γέννηση του ο Ιπποκράτης, και αν ζούσε έως σήμερα και έφτιαχνε φάρμακα ο ίδιος, θα μπορούσε να είχε αφιερώσει από μια 12ετία σε μόλις 206 περιπτώσεις.
Πέρα όμως από το χρόνο που απαιτείται (πείτε ότι βρίσκαμε τρόπο να νικήσουμε αυτό το πρόβλημα ταξιδεύοντας μέσα σε σκλουληκότρυπες ή πώς να εκμεταλλευτούμε την 4η διάσταση προς το συμφέρον μας ή το απλούστερο που γίνεται ήδη δουλεύοντας πολλοί παράλληλα πάνω στο ίδιο project), το θέμα δεν παύει να είναι και οικονομικό καθώς η κάθε εταιρεία που παράγει ένα φάρμακο επιθυμεί να βγάλει κέρδη. Έτσι αν υποθετικά θέλει να βγάλει 1.000.000 δολάρια και το φάρμακο το πάρουν 2.000.000 θα το χρεώσει μόλις 0,50 ευρώ. Ενώ αν το πάρει μόνο ένας ασθενής θα το χρεώσει 1.000.000 – τιμή άπιαστη. Επομένως δεν θα επενδύσει σε κάτι τέτοιο (κάποια στιγμή θα μιλήσουμε για τα ορφανά νοσήματα και τα ορφανά φάρμακα).
Ποια είναι η λύση;
Όπως πάντα βρίσκεται κάπου στη μέση. Χωρίζοντας τα νοσήματα σε μικρές ομάδες όσο το δυνατόν πιο όμοιες. Έτσι, ναι μεν αντιμετωπίζεται το νόσημα επιτυχώς σε ένα μεγάλο ποσοστό, αλλά και από την άλλη είναι εφικτό μες στη πεπερασμένη ζωή μας να υπάρχει μια θεραπεία να προσφερθεί στον κάθε έναν. Έτσι μπορεί να μην υπάρχει θεραπεία για ΤΟΝ καρκίνο γενικά ή για το καρκίνο του ενός μόνο, αλλά ως το επόμενο βήμα υπάρχει θεραπεία για όλους η οποία είναι η καλύτερη αυτή τη στιγμή.
Take home message: ό,τι και να διαβάζετε κάντε την προσωπική σας έρευνα πριν το πιστέψετε.
