Βάση των ψυχικών νοσημάτων
Η ψυχιατρική είναι ένας από τους κλάδους της ιατρικής που σε καμία περίπτωση δεν έχει φτάσει ακόμα στα όριά της. Οι ψυχικές νόσοι γενικά δεν είναι το ίδιο κατανοητές με νόσους υπόλοιπων συστημάτων. Αυτό καθιστά αρκετά δύσκολη και την σωστή θεραπευτική προσέγγιση της νόσου. Δεχόμενοι ότι οι ψυχικές νόσοι δεν είναι κάτι μεταφυσικό όπως πιστεύονταν παλιότερα, η θεραπευτική τους κινείται γύρω από την λειτουργία του εγκεφάλου. Ο εγκέφαλος σχετίζεται με τις ψυχικές νόσους εφόσον αποτελεί το κέντρο των ανώτερων πνευματικών λειτουργιών. Οι ψυχικές νόσοι σχετίζονται, απλουστεύοντας τον λόγο, με διαταραχή των μηχανισμών που ελέγχουν την μνήμη, την μάθηση, την προσωπικότητα και την αντίληψη. Τα ψυχοτρόπα φάρμακα, που συμπεριλαμβάνουν πολλές υποκατηγορίες, σκοπεύουν στο να “διορθώσουν” τις βλάβες ακριβώς αυτών των μηχανισμών. Είναι όμως αυτό επαρκές για την θεραπεία της ψυχικής νόσου;
Είναι τα ψυχοφάρμακα επαρκή για την θεραπεία;
Η απάντηση στην παραπάνω ερώτηση είναι πολύπλοκη. Όπως και στις περισσότερες νόσους έτσι και στις ψυχικές σε καμία περίπτωση η χορήγηση ενός συγκεκριμένου φαρμάκου δεν συνεπάγεται γραμμικά την θεραπεία. Στις ψυχικές νόσους όμως αυτό είναι ακόμα πιο σύνθετο. Έστω ότι δύο ασθενείς, διαγνωσμένοι με την ίδια νόσο, κάποιο τύπο κατάθλιψης. Αν και στους δύο χορηγηθεί το ίδιο φάρμακο ο ασθενής Α μπορεί να εμφανίσει μεγάλη βελτίωση της διάθεσης και της συμπεριφοράς. Ο δεύτερος όμως μπορεί να σημειώσει στασιμότητα έως και επιδείνωση της κατάστασής του. Αυτό έχει σημειωθεί σε πάρα πολλούς ασθενείς, και οι ειδικοί έχουν καταλήξει ότι αποτελεί απόδειξη για το ότι τα ψυχοφάρμακα δεν είναι επαρκή για την θεραπεία ενός ασθενούς.
Μήπως η διάγνωση είναι εξ αρχής λάθος;
Ας συνεχίσουμε το παράδειγμα που πήραμε και ας διερευνήσουμε μερικούς από τους λόγους για τους οποίους οι δύο ασθενείς αν και πάσχοντες με την ίδια νόσο, ανταποκρίθηκαν διαφορετικά. Αρχικά ας ξεκινήσουμε ότι οι δύο ασθενείς μπορεί να μην έπασχαν από την ίδια νόσο εξ αρχής. Η κατηγοριοποίηση των ψυχικών νοσημάτων ακόμα είναι ελλιπής. Αντίστοιχα ελλιπής είναι όμως και η ταυτοποίησή τους. Δεδομένου ότι πολλά μοιράζονται κοινά συμπτώματα, καταλήγουν να κατηγοριοποιούνται μαζί ακόμα και αν η παθοφυσιολογική τους βάση είναι διαφορετική. Η βιολογική προσέγγιση επομένως αποτελεί έναν λόγο που να εξηγεί την διαφορετική ανταπόκριση.
Ψυχανάλυση και συζήτηση
Όπως αναφέραμε παραπάνω, οι ψυχικές νόσοι έχουν να κάνουν με την μνήμη, την μάθηση, την προσωπικότητα και την αντίληψη. Όλα αυτά διαμορφώνονται για το άτομο σε μια συνεχή αλληλεπίδραση με το κοινωνικό του περιβάλλον. Πολλές χώρες δεν εντάσσουν στα θεραπευτικά τους πρωτόκολλα ψυχαναλυτικές συνεδρίες και περιορίζονται σε θεραπείες με ψυχοφάρμακα. Πολλές φορές αυτό γίνεται άκριτα με αποτέλεσμα την καταστολή του ασθενούς και όχι την πραγματική του θεραπεία. Οι ψυχαναλυτικές συνεδρίες είναι απαραίτητες αφενός για να αναπτύξει ο ασθενής μια σχέση εμπιστοσύνης με τον γιατρό, αφετέρου για να μπορέσει να σμιλέψει τις διανοητικές του ικανότητες. Πολλοί ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται σε θεραπείες συνήθως δεν έχουν κοντά τους το οικογενειακό ή φιλικό τους περιβάλλον. Αυτό, σε περιπτώσεις κατάθλιψης μπορεί να αποβεί μοιραίο για την εξέλιξη της θεραπείας.
Οι ψυχικές ασθένειες δεν είναι μεταφυσική
Αποπροσωποποίηση και αποπραγματοποίηση
Να μιλήσουμε λίγο για την κατάθλιψη; (του Στέλιου Ανατολίτη)
