Δάγκειος πυρετός και Κλιματική αλλάγη

,

Ο δάγκειος πυρετός είναι ένας ιός που μεταδίδεται από τα κουνούπια. Είναι η κύρια αιτία ιογενούς ασθένειας που μεταδίδεται από τα αρθρόποδα παγκοσμίως, θέτοντας μια σημαντική παγκόσμια ανησυχία για την υγεία. Χαρακτηρίζεται από έντονους μυϊκούς σπασμούς, πόνο στις αρθρώσεις και υψηλό πυρετό, που αντανακλούν τόσο τη σοβαρότητα όσο και τη διάρκεια των συμπτωμάτων.

Τα περισσότερα κρούσματα του ιού του δάγγειου πυρετού είναι ασυμπτωματικά, ωστόσο μπορεί να εμφανιστούν σοβαρές ασθένειες και θνησιμότητα, ειδικά σε περιοχές όπου τα θηλυκά κουνούπια Aedes aegypti και Aedes albopictus μεταδίδουν κυρίως τον ιό. Ο δάγγειος πυρετός, με περισσότερα από 100 εκατομμύρια κρούσματα ετησίως και 20 έως 25.000 θανάτους, αποτελεί μια σημαντική πρόκληση για τη δημόσια υγεία, που χαρακτηρίζεται από επιδημίες σε διάφορες περιοχές παγκοσμίως.

Η διάγνωση συνήθως συνεπάγεται την ταυτοποίηση των αντιγόνων του ιού χρησιμοποιώντας διάφορες εργαστηριακές τεχνικές.

Συμπτώματα
Πολλοί άνθρωποι δεν εμφανίζουν άμεσα συμπτώματα, και όταν τα εμφανίσουν τα συγχέουν με άλλες ασθένεις, όπως η γρίπη.

Advertisements

Ο δάγγειος πυρετός προκαλεί

• Υψηλό πυρετό -40c
• Πονοκέφαλο
• Πόνος μυών, οστών ή αρθρώσεων
• Ναυτία
• Εμετός
• Πόνος πίσω από τα μάτια
• Πρησμένοι αδένες
• Εξάνθημα

Τα προειδοποιητικά σημάδια του σοβαρού δάγγειου πυρετού – που είναι μια απειλητική για τη ζωή έκτακτη ανάγκη – μπορεί να αναπτυχθούν γρήγορα. Συνήθως ξεκινούν την πρώτη ή δύο ημέρες μετά την υποχώρηση του πυρετού  και μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Έντονος πόνος στο στομάχι
• Επίμονος εμετός
• Αιμορραγία από τα ούλα ή τη μύτη σας
• Αίμα στα ούρα, τα κόπρανα ή τον εμετό σας
• Αιμορραγία κάτω από το δέρμα, που μπορεί να μοιάζει με μώλωπες
• Δύσκολη ή γρήγορη αναπνοή
• Κούραση
• Ευερεθιστότητα ή ανησυχία

Μετάδοση

1. Μετάδοση μέσω του τσιμπήματος του κουνουπιού

Ο ιός του δάγγειου πυρετού μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσω των τσιμπημάτων μολυσμένων θηλυκών κουνουπιών, κυρίως του κουνουπιού Aedes aegypti. Άλλα είδη του γένους Aedes μπορούν επίσης να λειτουργήσουν ως φορείς, αλλά η συνεισφορά τους είναι συνήθως δευτερεύουσα σε σχέση με το Aedes aegypti. Ωστόσο, το 2023, παρατηρήθηκε αύξηση της τοπικής μετάδοσης του δάγγειου πυρετού από το Aedes albopictus (κουνούπι τίγρης) στην Ευρώπη.

2.Μετάδοση από άνθρωπο σε κουνούπι

Τα κουνούπια, επίσης, μπορούν να μολυνθούν από άτομα που είναι νοσούν με τον ιό του δάγκειου πυρετού. Μπορεί να είναι κάποιος που έχει συμπτωματική λοίμωξη από τον δάγγειο πυρετό, κάποιος που δεν έχει ακόμη συμπτωματική λοίμωξη (είναι προσυμπτωματικός) και επίσης κάποιος που δεν δείχνει σημάδια ασθένειας (είναι ασυμπτωματικοί).

Η μετάδοση από άνθρωπο σε κουνούπι μπορεί να συμβεί έως και 2 ημέρες πριν κάποιος εμφανίσει συμπτώματα της ασθένειας και έως και 2 ημέρες μετά την υποχώρηση του πυρετού.

3. Μητρική μετάδοση

Ο κύριος τρόπος μετάδοσης του ιού του δάγκειου πυρετού μεταξύ των ανθρώπων περιλαμβάνει φορείς κουνουπιών. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις για την πιθανότητα μετάδοσης από τη μητέρα (από μια έγκυο μητέρα στο μωρό της). Ταυτόχρονα, τα ποσοστά κάθετης μετάδοσης φαίνονται χαμηλά, με τον κίνδυνο κάθετης μετάδοσης να συνδέεται φαινομενικά με το χρόνο της μόλυνσης του δάγκειου πυρετού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Όταν μια μητέρα έχει μια λοίμωξη από τον δάγγειο πυρετό όταν είναι έγκυος, τότε υπάρχει κίνδυνος πρόωρου τοκετού, χαμηλό βάρος γέννησης και εμβρυϊκή δυσφορία.

 4. Άλλοι τρόποι μετάδοσης

Έχουν καταγραφεί σπάνιες περιπτώσεις μετάδοσης μέσω προϊόντων αίματος, δωρεάς οργάνων και μεταγγίσεων. Ομοίως, έχει επίσης καταγραφεί διαωοθηκική μετάδοση του ιού μέσα στα κουνούπια.

Επίδραση της Κλιματικής Αλλαγής στην μετάδοση του ιού :

Ο δάγγειος πυρετός είναι ευρέως διαδεδομένος στις τροπικές περιοχές.

Θερμοκρασία

Το πιο κρίσιμο στοιχείο του καιρού που επηρεάζει την ανάπτυξη και τη διασπορά των φορέων κουνουπιών είναι η θερμοκρασία. Η θερμοκρασία, επηρεάζει κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής και επώασης των κουνουπιών τη πυκνότητα του πληθυσμού τους. Όπως επίσης, τα ποσοστά δαγκώματος, τη διάρκεια του γονοτροφικού κύκλου και το μέγεθος του φορέα. Αποτελεί έτσι, πιθανό προγνωστικό παράγοντα της εστίας του δάγκειου πυρετού

Ως αποτέλεσμα, η θερμοκρασία έχει αντίκτυπο στη διανυσματική απόδοση καθώς και στην πιθανότητα επιδημίας. Δεδομένης της σχέσης μεταξύ της θερμοκρασίας και των κρουσμάτων δάγκειου πυρετού, η προβλεπόμενη αλλαγή θερμοκρασίας θα μπορούσε να επιδεινώσει τη μετάδοση του δάγκειου πυρετού (28, 32). Αυτά τα κουνούπια επιβιώνουν σε θερμοκρασίες άνω των 10 βαθμών κελσίου.

• Βροχοπτώσεις

Η μετάδοση του δάγκειου πυρετού έχει άμεση σύνδεση με τη βροχή και τις υγρές μέρες. Τα κουνούπια περνούν ολόκληρο τον κύκλο ζωής τους στο νερό πριν εκκολαφθούν σε ενήλικα κουνούπια. Η αυξημένη βροχόπτωση μπορεί να δημιουργήσει νέο βιότοπο για προνύμφες και φορείς και να ενισχύσει την επιβίωση των ενηλίκων. Οι ερευνητές έχουν επίσης συνδέσει το Ελ Νίνιο, ένα κλιματικό φαινόμενο που φέρνει έντονες βροχοπτώσεις σε ορισμένα μέρη, με αυξημένη συχνότητα του δάγκειου πυρετού στην Κολομβία και με κρούσματα στη Βενεζουέλα.

• Υγρασία

Τα χαμηλά ποσσοστά υγρασίας τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο ακολουθούνται γενικά από ξέσπασμα του δάγκειου πυρετού στις αρχές του επόμενου έτους. Ως αποτέλεσμα, είναι πολύ πιθανό ότι εάν οι εποχικές συνθήκες ποικίλλουν ως απότοκο της κλιματικής αλλαγής, οι εποχικές εστίες δάγκειου πυρετού θα αλλάξουν επίσης.

• Γεωγραφικοί Παράγοντες

Επίσης, η επίδραση των κατοικημένων περιοχών στη συχνότητα εμφάνισης κουνουπιών έγινε πιο εμφανής υπό ορισμένες περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως η βροχόπτωση. Σύμφωνα με έρευνες, η συχνότητα εμφάνισης κουνουπιών είναι πολύ ευαίσθητη σε κατοικημένες περιοχές με μεγαλύτερη πυκνότητα οικιστικών δρόμων. Οι δρόμοι, λοιπόν, διαθέτουν εξαρτήματα αποστράγγισης που συλλέγουν την απορροή των επιφανειακών υδάτων και την απελευθερώνουν σε κατάλληλες περιοχές για την αποφυγή πλημμυρών στο εσωτερικό.

Ωστόσο, οι κατασκευές από σκυρόδεμα που εισχωρούν σε κανάλια ή που τα γεμίζουν σκουπίδια μπορεί συχνά να υπονομεύσουν την επαρκή αποχέτευση σε κατοικημένες περιοχές. Αυτά τα εμπόδια, όμως, οδηγούν σε συσσώρευση μεγάλου όγκου νερού, και σχετικά ακάθαρτου. Θα αποτελέσουν γόνιμο περιβάλλον για προσέλκυση των κουνουπιών.

Δάγκειος πυρετός και στην Ευρώπη

Οι περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως η κλιματική αλλαγή και η παγκοσμιοποίηση, διευκολύνουν την εξάπλωση των κουνουπιών – και των ασθενειών που μεταφέρουν. Αποτελούν, κατά συνέπεια, παράγοντες που δεν μπορούν εύκολα να θέσουν υπό έλεγχο, τουλάχιστον προς το παρόν.

Εάν ο δάγκειος πυρετός αυξήσει τα κρούσματα στην Ευρώπη, θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στη δημόσια υγεία. Για το λόγο αυτό, οι ευρωπαϊκές υγειονομικές αρχές εργάζονται ήδη για να αποτρέψουν την εξάπλωσή του. Αντιμετωπίζουν, δηλαδή τους παράγοντες που μπορούν επί του παρόντος να ελέγξουν.

Όπως για παράδειγμα,  την παρακολούθηση περιπτώσεων, την εκπαίδευση των πληθυσμών για το πώς να αποτρέψουν τα τσιμπήματα κουνουπιών και τη λήψη μέτρων για τον έλεγχο νέων πληθυσμών κουνουπιών μόλις εντοπίσουν τη παρουσία τους, όπως συνέβη στη Τενερίφη.

ΠΗΓΕΣ:

Alkhaldy, I. (2017). Modelling the association of dengue fever cases with temperature and relative humidity in Jeddah, Saudi Arabia—A generalised linear model with break-point analysis. Acta Tropica, 168, pp.9–15.

Bhatia, S., Bansal, D., Patil, S., Pandya, S., Ilyas, Q.M. and Imran, S. (2022). A Retrospective Study of Climate Change Affecting Dengue: Evidences, Challenges and Future Directions. Frontiers in Public Health, 10.

López-Peñalver, R.S. (2024). Dengue fever: the tropical disease spreading across Europe. [online] The Conversation. Available at: theconversation.com [Accessed 29 May 2024].

Mayo Clinic (2022). Dengue fever – Symptoms and causes. [online] Mayo Clinic. Available at: mayoclinic.org  [Accessed 29 May 2024].

Schaefer, T.J. and Wolford, R.W. (2019). Dengue Fever.

World Health Organization (2024). Dengue and severe dengue. [online] World Health Organization. Available at: who.int [Accessed 29 May 2024].