Τα ψυχικά σύνδρομα στην ομάδα της κατάθλιψης
Με τον όρο κατάθλιψη περιγράφουμε μια ομάδα νοσημάτων και συνδρόμων που συνδέονται με συναισθηματικές διαταραχές. Παρότι η ομαδοποίηση των νοσημάτων αυτών έχει διευκολύνει κατά πολύ την μελέτη τους, υπάρχει το ερώτημα κατά πόσο αυτό βοηθά στην θεραπεία. Μέχρι και σήμερα υπάρχουν θεραπευτικά πρωτόκολλα και αλγόριθμοι που επιβάλλουν την αντιμετώπιση μιας ομάδας ασθενειών με παρεμφερή τρόπο. Μια από αυτές τις ομάδες είναι και η κατάθλιψη. Σε αυτήν την ομάδα συμπεριλαμβάνονται διάφοροι τύποι της ασθένειας όπως για παράδειγμα:
- Άτυπη κατάθλιψη
- Μείζονα κατάθλιψη
- Δυσθυμία
- Διπολική διαταραχή ή μανιοκατάθλιψη
- Βραχεία καταθλιπτικά επεισόδια
- Επιλόχεια κατάθλιψη
- Κατάθλιψη που συνδέεται με το γήρας ή με κάποια νόσο
Τα ερωτήματα γύρω από την φύση της κατάθλιψης
Βλέπουμε σήμερα να αυξάνονται τα κρούσματα ή περιστατικά της κατάθλιψης στον κόσμο και αυτό θα πρέπει να διεγείρει διάφορους προβληματισμούς. Έχει σημειωθεί σε πάρα πολλές περιπτώσεις που η κατάθλιψη δεν έχει τεθεί υπό έλεγχο, να ξεφεύγει και να καταλήγει σε ακραίες αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Το βασικό ερώτημα που διεγείρει αυτή η έξαρση της κατάθλιψης είναι το εξής. Έχει όντως αυξηθεί το ποσοστό των ασθενών; Ή πάντα ήταν αρκετά υψηλό μόνο που σήμερα οι άνθρωποι ξεπερνούν τους φραγμούς και αναζητούν βοήθεια για το πρόβλημά τους; Η απάντηση δεν μπορεί να είναι σαφής. Αυτό γιατί από την μία βλέπουμε μεν εξέλιξη της ψυχιατρικής και των νευροεπιστημών αλλά από την άλλη η ψυχική ασθένεια παραμένει ένα ταμπού. Πέραν όμως της αντιμετώπισής της ως ταμπού πολλές φορές μπορεί να υποτιμάται. Ένας καταθλιπτικός ασθενής δεν σημαίνει, όπως μπορεί να είναι κοινό κτήμα, ότι θα είναι πάντα λυπημένος. Η κατάθλιψη είναι μια μάχη/σύγκρουση συναισθημάτων που γίνεται στο εσωτερικό του ασθενούς και σπάνια βγαίνει προς τα έξω. Πολλές είναι και οι περιπτώσεις στις οποίες όταν βγαίνει, ο ασθενής αντιμετωπίζεται υποτιμητικά με την έννοια ότι “καλό θα ήταν να χαλαρώσει και να δει τα πράγματα με καλό μάτι”.
Η αυτοδιάγνωση
Ένα όμως ακόμα φαινόμενο που εμφανίζει έξαρση σήμερα είναι η αυτοδιάγνωση των ατόμων με κατάθλιψη ή με κάτι αντίστοιχο. Αυτό σημαίνει ότι το ίδιο το άτομο μπορεί να συγχέει μια δύσκολη ή στρεσσογόνο συναισθηματική κατάσταση με την κατάθλιψη. Δυστυχώς βλέπουμε πολλούς να χορηγούν στον εαυτό τους ήπια ή πιο βαριά αντικαταθλιπτικά φάρμακα με σκοπό να ηρεμήσουν τα έντονα συναισθήματα που τους περιβάλλουν. Λίγες είναι οι περιπτώσεις που τα φάρμακα λαμβάνονται καθ’ υπόδειξην γιατρού, περισσότερες είναι αυτές που λαμβάνονται καθ’ υπόδειξην ψυχολόγου ή και κανενός. Το ζήτημα είναι πως στο κομμάτι της συναισθηματικής διαταραχής δεν εμπλέκονται μόνο κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Μεγάλο ρόλο παίζουν και η βιοχημεία και η φαρμακολογία. Αρκετά συνήθη προϊόντα που καταναλώνονται είναι οι αναστολείς απορρόφησης της σεροτονίνης και οι βενζοδιαζεπίνες. Για τις βενζοδιαζεπίνες παρατίθεται άλλο άρθρο παρακάτω. Όσον αφορά τους αναστολείς απορρόφησης σεροτονίνης πρόκειται για φάρμακα τα οποία στην ουσία παρατείνουν την δράση της σεροτονίνης. Η σεροτονίνη είναι μια ουσία που συμμετέχει σε μεταβολικά μονοπάτια που σχετίζονται με την δημιουργία μελατονίνης και της λειτουργίας του ΚΝΣ.
Οι παρενέργειες των αντικαταθλιπτικών
Τα φάρμακα αυτά όταν χρησιμοποιούνται ασύστολα και άκριτα μπορούν να έχουν αρκετές επιπτώσεις, οι πιο σημαντικές από τις οποίες είναι οι εξής. Λόγω της φαρμακολογικής τους δράσεις τα συγκεκριμένα φάρμακα, όταν θα αρχίσει η χορήγησή τους θα κάνουν τον ασθενή να αισθάνεται ακόμα χειρότερα από ότι πριν. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στον ασθενή να αυξήσει την ποσότητα ή την συχνότητα της κατανάλωσης βάζοντας τον εαυτό του σε έναν φαύλο κύκλο. Ο φαύλος αυτός κύκλος με την σειρά του θα οδηγήσει στην δεύτερη σημαντική επίπτωση που είναι ο εθισμός. Αν τα φάρμακα αυτά καταναλώνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα ενώ δεν χρειάζονται μπορούν να προκαλέσουν σημαντικό εθισμό και να προκαλέσουν στερητικό σύνδρομο σε περίπτωση που δεν καταναλωθούν.
Τι κάνουμε σήμερα με την “κατάθλιψη”;
Είναι αλήθεια πως σήμερα οι ρυθμοί ζωής που επιβάλλονται είναι πολύ πιο δυσμενείς από αυτούς που υπήρχαν παλιότερα. Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα εργάζονται σε κλειστούς χώρους και ελάχιστη επικοινωνία έχουν με άλλα ανθρώπινα όντα. Η εντατικοποίηση είναι ο σημαντικότερος ίσως στρεσογόνος παράγοντας. Είναι πολύ καλό το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι σπάνε το ταμπού τους και αναζητούν στήριξη από κάποιον ειδικό προκειμένου να μπορέσουν να διαχειριστούν την κατάστασή τους. Έτσι αποφεύγονται τα λάθη στην διάγνωση του ασθενούς. Θα πρέπει όμως να αξιολογείται σοβαρά η κατάσταση του ασθενούς (αν είναι ασθενής) προτού χορηγηθούν αντικαταθλιπτικά ή οποιοδήποτε άλλο φάρμακο.
Οι εναλλακτικές
Υποκατάστατα της αντιμετώπισης της κακής διάθεσης ή του αισθήματος πνιγμού από συναισθήματα είναι, όσο και αν ακούγονται μη ιατρικά, η άθληση και η σωστή διατροφή. Η ενασχόληση με τον αθλητισμό ενεργοποιεί τον μεταβολισμό του οργανισμού συνολικά και μεταξύ άλλων και το ΚΝΣ.
Ο εθισμός στις βενζοδιαζεπίνες
TOP 10 παράξενων ψυχικών παθήσεων
Αντικαταθλιπτικά από λάθος παίρνουν οι 7 στους 10
Να μιλήσουμε λίγο για την κατάθλιψη
