Η ιατρική σαν γνήσιος κλάδος της επιστήμης δεν περιορίζεται μόνο στην εξερεύνηση της αιτίας της ελεφαντίασης, στην προσπάθεια αντιμετώπισης των ραγάδων ή στην ανάρρωση από ένα τραυματικό γεγονός. Θέτει ερωτήματα, κάποιες φορές τρελά, αστεία ή «άχρηστα» (αν και στην ουσία δεν υπάρχει άγνωστη γνώση αλλά μόνο άγνοια ως προς την χρήση της). Παρακάτω είναι μια λίστα με ενδιαφέρουσες ιατρικές μελέτες και σπάνια περιστατικά τα οποία μάζεψα καθώς χάζευα την βιβλιογραφία τα τελευταία χρόνια. Απολαύστε υπεύθυνα!
Head banging
Πέρασες τέλεια στην τελευταία μέταλ συναυλία με τα φιλαράκια σου; Φοβήθηκες το wall of death και είπες να αρκεστείς σε «απαλό» τίναγμα των μαλλιών (μεταξύ μας τώρα, κόντεψε να σου φύγει το κεφάλι, σωστά;). Μερικές φορές όμως απλώς δεν είναι η μέρα σου! Ένας 34χρονος κιθαρίστας, ο οποίος όπως μας πληροφορεί το case report, ήταν σε μία visual-kei heavy metal rock μπάντα και κουνούσε συχνά πυκνά το κεφάλι του στις συναυλίες, ζήτησε ιατρική βοήθεια γιατί ένιωθε έντονο πόνο δεξιά στον αυχένα. Μετά από τις συναυλίες τους ένιωθε πόνο στον αυχένα και το στήθος αλλά σταθερά στήριζε την μουσική του. Λόγω της επιμονής του πόνου, και του ενδιαφέροντος του περιστατικού, έγινε αξονική τομογραφία η οποία έδειξε εμφύσημα του μεσοθωρακίου! Συνήθως αυτό περιγράφεται σε βρέφη τα οποία έχουν κακοποιήσει (shaken-baby syndrome).
Πηγή: Mediastinal emphysema after head-banging in a rock artist: pseudo shaken-baby syndrome in adulthood.
Foreign language effect
Θα έβλεπες τις σαχλές ρομαντικές κομεντί με την ίδια ευχαρίστηση αν είχαν γυριστεί στα ελληνικά; Νιώθεις το ίδιο όταν σε βρίζουν με ξένες λέξεις όπως όταν χρησιμοποιούν ελληνικές; Θα έπαιρνες τις ίδιες αποφάσεις σε μια ξένη γλώσσα όπως στην μητρική σου; Μάλλον η απάντηση είναι όχι. Τουλάχιστον αυτό έχουν δείξει αρκετές μελέτες οι οποίες αποκαλύπτουν ότι ο εγκέφαλός μας αλλάζει όταν επεξεργάζεται δεδομένα σε άλλη γλώσσα. Για παράδειγμα, μειώνονται οι σχετικές με την απόφαση προκαταλήψεις (decision-making biases). Ως προς το γιατί κάτι τέτοιο συμβαίνει, η μελέτη προτείνει ότι μια ξένη γλώσσα παρέχει μεγαλύτερη γνωστική και συναισθηματική απόσταση σε σχέση με την μητρική. Ίσως την επόμενη φορά που έχεις να σκεφτείς ένα μεγάλο ερώτημα, θα έπρεπε να το αναλογιστείς στα αγγλικά.
Πηγή: The foreign-language effect: thinking in a foreign tongue reduces decision biases.
Επαναδιαγιγνώσκοντας παλιούς ασθενείς!
Ίσως πάντα αναρωτιόσουν γιατί είχε ο Νίτσε ημικρανίες ή ακόμα τι προκάλεσε στον Van Gogh την επιθυμία να κόψει το αυτί του και τι πιθανώς τον οδήγησε να αυτοκτονήσει; Αυτά τα ερωτήματα απασχόλησαν κι άλλους πολλούς ερευνητές. Ψάχνοντας στο ίντερνετ βρίσκει κανείς απάντηση στα περισσότερα από αυτά. Ας πούμε για τον Νίτσε υπάρχει μια ολόκληρη διαμάχη σχετικά με το αν έπασχε όντως από σύφιλη και κατά πόσο αυτή τον είχε επηρεάσει νευρολογικά (η λεγόμενη νευροσύφιλη). Ενώ πολλοί υποστηρίζουν την μετωποκροταφική άνοια ως μια πιθανή εξήγηση στα προβλήματα της υγείας του. Αντίστοιχα για τον Van Gogh έχουν γραφτεί αναλύσεις επί αναλύσεων που προσπαθούν να δικαιολογήσουν την ψυχική υγεία του με τις διαγνώσεις να κυμαίνονται από κατάθλιψη ως οξεία πορφυρία.
Τώρα αν τεθεί και το ερώτημα κατά πόσον τα θέματα της υγείας τους επηρέασαν αυτούς τους μεγάλους άντρες και αν τα έργα τους είναι κι αυτά εκδηλώσεις – κατά κάποιον τρόπο- της νόσου του καθενός, το θέμα ξεφεύγει και αποκτά εκτός από ιατρικό ενδιαφέρον και φιλοσοφικό.
Πηγές: Vincent van Gogh: a pathographic analysis.
Friedrich Nietzsche’s mental illness–general paralysis of the insane vs. frontotemporal dementia.
Και τα ερωτήματα δεν τελειώνουν
Ψάχνοντας πιο συγκεκριμένα ερωτήματα βρίσκεις ακόμη πιο ενδιαφέρουσες απαντήσεις! Υπάρχει μία πληθώρα ιατρικών άρθρων για την ελεύθερη βούληση στα οποία προσπαθούν οι συγγραφείς να καταλάβουν αν υπάρχει, πώς ρυθμίζεται, πού εδράζει στον ανθρώπινο εγκέφαλο και κατά πόσο ή πώς μπορεί να επηρεαστεί. Αντίστοιχα έχουν γίνει μελέτες με μαγνητικές εγκεφάλου που περιγράφουν το πώς δομές του εγκεφάλου πιθανώς να είναι διαφορετικές και να αλλάζουν την πολιτική τοποθέτηση του ατόμου, πχ η αμυγδαλή (του εγκεφάλου) ίσως να είναι διαφορετικού μεγέθους σε άτομα δεξιών και αριστερών πεποιθήσεων.
Τα ερωτήματα δεν τελειώνουν ποτέ και ούτε και οι απαντήσεις. Με προσοχή πάντα όσα διαβάζουμε να είναι έγκυρα και να κρίνονται από τις συνθήκες κάτω από τις οποίες γράφτηκαν και τι απώτερο σκοπό μπορεί να έχουν.
Η φαντασία και η περιέργεια είναι ο δρόμος προς την γνώση.
