Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει επαρκείς ποσότητες των θυρεοειδικών ορμονών (κυρίως T4 και T3). Αυτό οδηγεί σε επιβράδυνση του μεταβολισμού και μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως κόπωση, αύξηση βάρους, δυσκοιλιότητα, ψυχική “θολούρα”, ευαισθησία στο κρύο, και άλλα.
Η κύρια θεραπεία είναι η υποκατάσταση με θυροξίνη (λεβοθυροξίνη).
Όμως, η διατροφή παίζει έναν υποστηρικτικό ρόλο — δεν θεραπεύει τον υποθυρεοειδισμό, αλλά μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση συμπτωμάτων, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και στην αποφυγή διατροφικών ελλείψεων.
Γιατί έχει σημασία η διατροφή
Η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση και υποστήριξη της θυρεοειδικής λειτουργίας, καθώς επηρεάζει άμεσα τόσο την απορρόφηση της φαρμακευτικής αγωγής όσο και τη συνολική μεταβολική ισορροπία του οργανισμού. Η λήψη λεβοθυροξίνης, για παράδειγμα, πρέπει να γίνεται με άδειο στομάχι, επειδή ορισμένα τρόφιμα ή συμπληρώματα, όπως ο σίδηρος, το ασβέστιο, το μαγνήσιο και οι φυτικές ίνες, όταν λαμβάνονται σε μεγάλες ποσότητες μπορούν να μειώσουν την αποτελεσματική απορρόφησή της. Είναι λοιπόν κρίσιμο να μεσολαβούν τουλάχιστον τριάντα έως εξήντα λεπτά πριν από την κατανάλωση φαγητού ή τη λήψη άλλων συμπληρωμάτων.
Η ισορροπία των θρεπτικών στοιχείων είναι εξίσου σημαντική. Ιχνοστοιχεία όπως το ιώδιο, το σελήνιο, ο σίδηρος και ο ψευδάργυρος, καθώς και βιταμίνες όπως η Α και η Β12, συμμετέχουν ενεργά στη σύνθεση και τη μετατροπή των θυρεοειδικών ορμονών. Μια διατροφή περιορισμένη ή φτωχή σε ποικιλία μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις, επηρεάζοντας αρνητικά τη λειτουργία του θυρεοειδούς και την ορμονική ομοιόσταση.
Σε περιπτώσεις όπου ο υποθυρεοειδισμός έχει αυτοάνοση αιτιολογία, όπως στη θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η διατροφή αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Ένα διατροφικό πρότυπο με αντιφλεγμονώδη χαρακτηριστικά — πλούσιο σε φρέσκα λαχανικά, ωμέγα-3 λιπαρά και χαμηλό σε επεξεργασμένα τρόφιμα — μπορεί να συμβάλει στη μείωση της φλεγμονής και στη ρύθμιση της υπερδραστηριότητας του ανοσοποιητικού συστήματος.
Τέλος, η αποφυγή υπερβολών είναι απαραίτητη. Η άκριτη λήψη συμπληρωμάτων ή υψηλών δόσεων ιωδίου χωρίς ιατρική καθοδήγηση ενέχει κινδύνους, καθώς η περίσσεια ιωδίου μπορεί σε ορισμένες μορφές θυρεοειδοπάθειας να επιδεινώσει την κλινική εικόνα. Η διατροφή, επομένως, δεν αποτελεί απλώς συμπληρωματικό παράγοντα, αλλά θεμέλιο στήριξης της θεραπείας και της μακροπρόθεσμης ισορροπίας του θυρεοειδούς.
Ποια τρόφιμα “συμμαχούν” και ποια να περιορίζεις
Τρόφιμα που πρέπει να εντάξεις
-
Φρούτα και λαχανικά (ιδιαίτερα μη αμυλούχα) — πλούσια σε αντιοξειδωτικά και ίνες.
-
Πλήρη δημητριακά / προϊόντα ολικής άλεσης — προτίμησε ψωμί πολύσπορο, καστανό ρύζι, κινόα, βρώμη.
-
Λιπαρά ψάρια (π.χ. σολομός, σαρδέλα) — πηγή ω-3 λιπαρών που έχουν αντιφλεγμονώδη δράση.
-
Άπαχη πρωτεΐνη (κοτόπουλο, γαλοπούλα, αυγά, όσπρια) — για διατήρηση μυϊκής μάζας και κορεσμό.
-
Ξηροί καρποί, σπόροι — με μέτρο, για καλές λιπαρές ενώσεις.
-
Ελαιόλαδο (εξαιρετικό παρθένο) — κύριο λιπαρό συστατικό της μεσογειακής διατροφής, με αντιφλεγμονώδη δράση.
Τρόφιμα / ουσίες που πρέπει να περιορίζεις ή να προσεγγίζεις με προσοχή
-
Τρόφιμα με ζάχαρη και επεξεργασμένα προϊόντα — μπορεί να επιδεινώνουν τη φλεγμονή και να επηρεάζουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη.
-
Λευκά αρτοσκευάσματα, λευκό ρύζι, επεξεργασμένα δημητριακά — καλύτερα να τα αντικαταστήσεις με ολικής άλεσης.
-
Ωμά λαχανικά (μπρόκολο, λάχανο, κουνουπίδι, λαχανάκια Βρυξελλών) — περιέχουν ουσίες που μπορούν να παρεμποδίσουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς ή την απορρόφηση ιωδίου. Όμως, όταν μαγειρευτούν, η επίδρασή τους μειώνεται σημαντικά.
-
Πολύ μεγάλες δόσεις ιωδίου / θαλασσινά φύκια / συμπληρώματα ιωδίου χωρίς έλεγχο — μπορεί να βλάψουν σε περιπτώσεις αυτοάνοσης θυροειδίτιδας.
Τι είδους διατροφικό πρότυπο “ταιριάζει καλύτερα”
Η Μεσογειακή διατροφή θεωρείται ιδιαίτερα κατάλληλη ως βασικό πρότυπο για άτομα με υποθυρεοειδισμό ή αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, καθώς συνδυάζει θρεπτικά στοιχεία που υποστηρίζουν τη γενική υγεία και την ισορροπία του ανοσοποιητικού συστήματος. Η έμφαση σε φυτικές τροφές, φρούτα, λαχανικά και ελαιόλαδο, η μέτρια κατανάλωση ψαριού και άσπρου κρέατος και ο περιορισμός των επεξεργασμένων τροφίμων και του κόκκινου κρέατος δημιουργούν ένα διατροφικό περιβάλλον που συνδέεται με μείωση της οξειδωτικής φθοράς και καλύτερη ρύθμιση της ανοσολογικής λειτουργίας. Συστηματικές ανασκοπήσεις δείχνουν ότι η υιοθέτηση της μεσογειακής διατροφής συσχετίζεται με θετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της αυτοανοσίας του θυρεοειδούς. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη ότι κάθε άτομο έχει διαφορετικές ανάγκες και πιθανές δυσανεξίες, όπως σε γλουτένη ή λακτόζη, οπότε η εξατομίκευση της διατροφής σε συνεργασία με διαιτολόγο ή ενδοκρινολόγο παραμένει απαραίτητη για την καλύτερη προσαρμογή και την αποτελεσματική υποστήριξη του οργανισμού.
Συμπέρασμα
Ναι — η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη του οργανισμού σε περιπτώσεις υποθυρεοειδισμού. Αν και δεν αντικαθιστά τη φαρμακευτική αγωγή, μια προσεγμένη διατροφική προσέγγιση μπορεί να βελτιώσει την απορρόφηση του φαρμάκου, να ενισχύσει τη θρεπτική ισορροπία, να μειώσει τις φλεγμονές και να αναβαθμίσει ουσιαστικά την ποιότητα ζωής. Η Μεσογειακή διατροφή αποτελεί ένα εξαιρετικό πρότυπο, αλλά η εξατομίκευση και η προσαρμογή στις ατομικές ανάγκες παραμένουν κρίσιμες για ένα αποτελεσματικό και βιώσιμο αποτέλεσμα.
Πηγές
StatPearls Publishing. (2023). Hashimoto thyroiditis. In StatPearls [Internet]. National Center for Biotechnology Information. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459262/
Duntas, L. H., & Biondi, B. (2022). Nutrition and thyroid disease: An update. Reviews in Endocrine and Metabolic Disorders, 23(4), 667–683. https://doi.org/10.1007/s11154-022-09719-2
Lombardi, A., Biondi, B., & Antonelli, A. (2023). Autoimmune thyroid disorders: The Mediterranean diet as a protective factor. Nutrients, 15(3), 547. https://doi.org/10.3390/nu15030547
