
Στο ταξίδι μας αυτό θα ανεβούμε βόρεια, στον νομό Ροδόπης, ώστε να γνωρίσουμε μια μοναδική περιοχή. Συνεχίζουμε νοτιοδυτικά της Κομοτηνής για 30 χιλιόμετρα με προορισμό τη Μαρώνεια. Στο δρόμο μας συναντάμε μικρά ξωκλήσια που καλωσορίζουν τον επισκέπτη και δρόμους που χάνονται στους απέραντους ελαιώνες. Οι ανασκαφικές έρευνες φέρνουν στο φως μνημειώδες έργα μιας άλλης εποχής αλλά και τα σπίτια είναι χτισμένα με τρόπο που σέβεται την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του τόπου. Αν συνθέσουμε όλα αυτά μαζί, θα θαυμάσουμε το ξεχωριστό ψηφιδωτό της Μαρώνειας.
Λίγα λόγια για τη Μαρώνεια:
- Η Μαρώνεια είναι ένα όμορφο χωριό στο νομό Ροδόπης 30 χλμ. νοτιοανατολικά της Κομοτηνής. Ανήκει στον Δήμο Μαρώνειας-Σαπών που έχει έδρα τις Σάπες και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα Θράκης.
- Ο σημερινός οικισμός βρίσκεται σε πλαγιά του βουνού Ισμάρου και μεταφέρθηκε εκεί το 17ο αιώνα λόγω των πειρατικών επιδρομών. Μέχρι τότε, η Μαρώνεια ήταν παραθαλάσσια. Η θέση της Βυζαντινής Μαρώνειας βρίσκεται στο λιμάνι του Αγίου Χαραλάμπους, γνωστό και ως Παληόχωρα.
- Η αρχαία Μαρώνεια κατοικήθηκε από την 3η χιλιετία π.X. Τον 12ο-13ο αιώνα π.Χ. εγκαταστάθηκαν θρακικά φύλα, που ίδρυσαν πολυάριθμους οικισμούς. Η ιστορία λέει ότι Χιώτες άποικοι αγκυροβόλησαν στη Μαρώνεια, κάτω από τη σκιά του όρους “Ίσμαρος”, βρίσκοντας ύψωμα για να κτίσουν την ακρόπολη τους και γρανιτένιους ογκόλιθους για την οχύρωση της.
- Λόγω της θέσης της αλλά και του λιμανιού αποτέλεσε ισχυρή τοπική δύναμη ενώ γνώρισε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη ήδη από τους αρχαϊκούς χρόνους.
- Η Μαρώνεια την εποχή του Ομήρου ήταν η πατρίδα του Μάρωνα, ιερέα του Απόλλωνα από τον οποίο πήρε και το όνομα της.
- Σε αυτή την περιοχή συνάντησε ο Οδυσσέας τον Πολύφημο. Αιχμαλωτίστηκε στη σπηλιά μαζί με τους συντρόφους του ενώ συστήθηκε στον Πολύφημο με το όνομα “Κανένας“. Χρησιμοποίησε το κρασί-δώρο του βασιλιά Μάρωνα προκειμένου να μεθύσει τον άγριο αυτό γίγαντα (που αγνοούσε την έννοια του μέτρου, της λελογισμένης κατανάλωσης και της ελληνικής οινικής κουλτούρας) για να μπορέσει να τον τυφλώσει και να αποδράσει. Έτσι, όταν ο Πολύφημος έλεγε στα αδέρφια του πως τον τύφλωσε ο Κανένας, κανείς δεν τον πίστεψε.
- Αν και πολλές πόλεις διεκδικούν τη γενέτειρα του θεού Διόνυσου, στη Μαρώνεια ανατράφηκε και μεγαλούργησε ο πιο χαριτωμένος θεός του Ολύμπου. Ο θεός του οίνου, της αμπέλου, της τέχνης και του θεάτρου.

Οι αμπελώνες και το κρασί της Μαρώνειας:
Για να γνωρίσουμε το κρασί της Μαρώνειας θα πρέπει να ταξιδέψουμε πολλά χρόνια πίσω στον χρόνο. Φτάνουμε στην ύστερη εποχή του χαλκού, τότε που οι Κίκονες με αρχηγό τους τον Εύφημο έφτασαν και ρίζωσαν στα παράλια του Ισμάρου. Βοήθησαν τον Πρίαμο στον Τρωικό πόλεμο και γι’αυτή τους την πράξη κυρίευσε ο Οδυσσέας την πόλη τους. Γυρνώντας πίσω στην χώρα του ο Οδυσσέας δεν μπορούσε να μη πάρει το ευωδιαστό και γλυκό κρασί που του πρόσφερε ο Μάρωνας που όπως αποδείχτηκε έσωσε τον ίδιο αλλά και τους συντρόφους του από τον κύκλωπα Πολύφημο. Ο Όμηρος στην Οδύσσεια περιγράφει τον Μαρωνίτη οίνο ως γλυκό, άδολο, θείο ποτό που για να το ποιούν το ανακάτευαν με 20 μέρη νερού.

Καθώς αφήνουμε την εποχή των μύθων, βλέπουμε ότι η περιοχή της Μαρώνειας παρήγαγε πάντα εξαιρετικά κρασιά. Μελανό σημείο της αμπελουργίας της Μαρώνειας αποτελούν τα χρόνια της τούρκικης κατοχής όπου η αμπελουργία σχεδόν είχε εγκαταλειφθεί. Ανέκαμψε ξανά στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Το στήσιμο των αμπελώνων στους λόφους της περιοχής έγινε σε γραμμική μορφή. Μέχρι σήμερα καλλιεργούνται περίπου 400 στρέμματα που δίνουν την αίσθηση ενός τεράστιου, πράσινου αμφιθεάτρου.
Η τοποθέτηση των αμπελώνων της Ροδόπης στο νοτιοδυτικό τμήμα (περιοχή Μαρώνειας – Σαππών) είναι σίγουρα πετυχημένη και εξασφαλίζει την άριστη ποιότητα του κρασιού. Αρχικά, το σκούρο κόκκινο χρώμα του εδάφους μαρτυρά την παρουσία του αργίλου. Ο άργιλος μας προετοιμάζει για την παραγωγή κρασιών με πλούτο γεύσης. Ο Ίσμαρος και πιο πίσω η οροσειρά της Ροδόπης προφυλάσσουν τα αμπέλια από τους βοριάδες. Μπροστά φαίνεται το Αιγαίο που μαλακώνει τα χειμωνιάτικα κρύα. Τα καλοκαίρια, φέρνουν μελτέμια από τη Σαμοθράκη που τα δροσίζουν.

Το κλίμα και το έδαφος του τόπου, δίνουν στα κόκκινα κρασιά που παράγονται εδώ τον έντονο μεσογειακό τους χαρακτήρα. Τα κρασιά αποκτούν πλούσια, ζεστά αρώματα, βαθύ κόκκινο χρώμα και στιβαρή γεύση που είναι εξαιρετικά χαρακτηριστικά. Καλλιεργούνται κυρίως διεθνείς ποικιλίες. Οι ερυθρές είναι οι Grenache Rouge, Merlot, Syrah και Λημνιό ενώ οι λευκές είναι οι Chardonnay, Sauvignon Blanc, Malvasia και Ροδίτης.
Δρόμοι κρασιού:
Οι δρόμοι του κρασιού της Βορείου Ελλάδας, αποτελούνται από 8 οινικές διαδρομές. Η 8η οινική διαδρομή έχει την ονομασία “Διαδρομή του κρασιού του Διονύσου” και αναπτύσσεται στην περιφέρεια ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Ξεκινάμε τη διαδρομή μας από τη πανέμορφη πόλη των Σερρών (όπου παράγονται οίνοι ΠΓΕ). Κατευθυνόμαστε ανατολικά, στους αμπελώνες της Δράμας (παράγονται οίνοι ΠΓΕ Δράμα, ΠΓΕ Αγορά, ΠΓΕ Αδριανή) και φτάνουμε στην πόλη της Καβάλας (οίνοι ΠΓΕ Καβάλα, ΠΓΕ Παγγαίο). Από τη Κεραμωτή πηγαίνουμε με καράβι στη Θάσο όπου απολαμβάνουμε τους οίνους ΠΓΕ Θάσος. Οι δρόμοι του κρασιού θα μας πάνε στη Ξάνθη και στα Άβδηρα όπου και παράγεται οι οίνοι ΠΓΕ Άβδηρα. Συνεχίζουμε φτάνοντας στη Ροδόπη και συγκεκριμένα στη Μαρώνεια, όπου οι αμπελώνες της παράγουν τους οίνους ΠΓΕ Ίσμαρος. Η τελευταία μας στάση είναι στη περιοχή του Έβρου, όπου παράγονται οι οίνοι ΠΓΕ Έβρος.

Οινοποιεία Μαρώνειας:
- Ε. Τσάνταλης – Μαρώνεια –Κίκονες : 5ο χλμ Κομοτηνής Νέου Σιδηροχωρίου Κομοτηνής, Ροδόπη
- Κτήμα Κάρρου – Κόσμιο Κομοτηνής, Ροδόπη (επισκέψιμο οινοποιείο)
- Παπαβασιλείου Παναγιώτης – Ίασμος, Ροδόπη (ερυθρό κρασί Apokalypsis)
- Αμπελώνας Μπανιώτη – Γλυκονέρι Σάλπης Ιάσμου, Ροδόπη
- Κούκος Κωνσταντίνος – Μαρώνεια Μαρώνειας-Σαπών, Ροδόπη (κρασί & τσίπουρο)
- Κτήμα Λυμπερίδη – Ασώματοι Σώστου Ιάσμου, Ροδόπη (κρασί & τσίπουρο)
- Οινοποιείο Κτήμα Αγγέλου – Προσκυνητές Μαρώνειας Μαρώνειας-Σαπών, Ροδόπη
- Οινοποιείο Παπαδήμου – Νέο Σιδηροχώρι Κομοτηνής, Ροδόπη

Γαστρονομία:
Η τοπική κουζίνα της Μαρώνειας είναι ένα κράμα από γαστρονομικές παραδόσεις της Θράκης, της Ανατολικής Ρωμυλίας, της Καππαδοκίας, του Πόντου, της Τουρκίας, της Αρμενίας και των Ρομά. Ένα από τα πιο φημισμένα φαγητά της περιοχής είναι ο τζιγεροσαρμάς. Άλλα αγαπημένα παραδοσιακά φαγητά είναι ο καβουρμάς, το τας-κεμπάπ, το τανοσούρ (από τον Πόντο), τα μαντί (ραβιόλια γεμιστά με κιμά από την Καππαδοκία), στριφτόπιτες και μπουγάτσες.
Από γλυκά, η γαστρονομία της περιοχής περιλαμβάνει: σαραγλί, χανούμ μπουρέκ, καταΐφι, σεκέρ παρέ καζάν ντιπί, μαλεμπί, σάμαλι, χαλβάδες, ταχίνια, πετιμέζια, σουτσούκ λουκούμ και πολλά ακόμη που θα λατρέψετε.

Αγορές:
Η περιοχή είναι πολύ πλούσια σε τοπικά προϊόντα πολλά από τα οποία ίσως δεν θα βρείτε αλλού. Εκτός από το κρασί, στην περιοχή παράγεται εκλεκτό τσίπουρο, λάδι, γιαούρτι, στραγάλια, καπνό και μυρωδάτη ρίγανη. Οι ελιές της Μαρώνειας είναι νόστιμες και υπάρχουν διάφοροι τύποι. Ο καβουρμάς και ο παστουρμάς κατατάσσεται στα εκλεκτά προϊόντα όπως επίσης τα όσπρια και τα αλιεύματα του Θρακικού πελάγους και των λιμνοθαλασσών (νωπά και αλίπαστα) με επικεφαλή τον λικουρίνο. Βέβαια, επειδή το χωριό είναι μικρό και δεν έχει πολλά μαγαζιά, το πιθανό να πάτε στην αγορά της Κομοτηνής.

Αξιοθέατα Μαρώνειας:

Η Μαρώνεια υπήρξε η σπουδαιότερη και μεγαλύτερη απ’ όλες τις αρχαίες ελληνικές αποικίες των παραλίων της Δυτικής Θράκης, με συνεχή ακμή σε όλη τη διάρκεια της ελληνικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας. Ο τόπος είναι τόσο όμορφος που αποτελεί στολίδι της ευρύτερης περιοχής. Όταν επισκεφτείτε την Μαρώνεια αξίζει να γνωρίσετε κάθε κομμάτι της. Όταν την επισκέφτηκα ξεχώρισα τα παρακάτω:
- Το Αρχαίο Θέατρο Μαρώνειας
- Το σπήλαιο της Μαρώνειας (προστατεύεται ως αρχαιολογικός χώρος αλλά είναι κλειστό για το ευρύ κοινό)
- Το ρήγμα Μαρώνειας -Μάκρης
- Τη λιμνοθάλασσα της Πτελέας (χει παρατηρηθεί ο μεγαλύτερος αριθμός πουλιών από όλους τους υγροβιότοπους της Ελλάδας)
- Οι παραλίες Πλατανίτη, Φανάρι, Καγκέλες, Πετρωτό
- Μεσημβρία (θα δείτε ψηφιδωτά, πρόπυλα, κολόνες, βάσεις κιόνων πεσσούς, αλλά και βυζαντινά φρούρια)
Η Μαρώνεια είναι από τις περιοχές που θα αγαπήσεις όταν τις επισκεφτείς. Σε αυτό βοήθησε το υπέροχο τοπίο, η ιστορία της περιοχής αλλά και οι φιλόξενοι κάτοικοι της που θα σε κάνουν να νιώσεις άνετα από τη πρώτη στιγμή. Αν έρθετε στη Μαρώνεια χειμώνα, σιγουρευτείτε ότι πήρατε αλυσίδες σε περίπτωση που χιονίσει. Το καλοκαίρι σιγουρευτείτε ότι κλείσατε δωμάτιο από νωρίς στο κατάλυμα που επιλέξατε να σας φιλοξενήσει. Πάρτε μαζί τη φωτογραφική σας μηχανή για να κρατήσετε ζωντανές τις αναμνήσεις σας μέχρι την επόμενη φορά που θα έρθετε στη Μαρώνεια.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο αυτό:
- buk.gr
- dimosmaroneiassapon.gr
- in.gr
- greekwinefederation.gr
- winesofgreece.org
- winesurveyor.weebly
- grecorama.com
- newwinesofgreece.com
- wineroads.gr
- komotini.gr
- gtp.gr
- Ομιλία του Γ.Αλμπάνη (Ελασσόνα 16/09/18)