Η κωμωδία στο Ρωμαϊκό θέατρο και τα θέατρα της Αρχαίας Ρώμης είχαν αρκετές επιρροές από το αντίστοιχο ελληνικό. Οι Ρωμαίοι τα γνώρισαν όλα αυτά κατά την διάρκεια επέκτασης της αυτοκρατορίας τους στην Ελλάδα. Ακριβώς εκείνη την περίοδο άνθισε η κωμωδία με αρκετούς συγγραφείς να κερδίζουν την αίγλη. Οι Ρωμαίοι αγάπησαν το θέατρο και στην Ρώμη, την πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, δημιούργησαν δύο ιδιαιτέρως δημοφιλή λίθινα θέατρα.
Οι κωμωδιογράφοι
Ο Πλαύτος (254 π.Χ. – 184 π.Χ.) υπήρξε Λατίνος κωμωδιογράφος, μεταφραστής και διασκευαστής θεατρικών έργων. Καταγόταν από τη Σαρσίνα της Ομβρικής. Ασχολήθηκε κυρίως με το Fabula Palliata, δηλαδή τη διασκευή ελληνικών έργων στα Λατινικά. Κατάφερε να εμφυσήσει το ελληνικό κωμικό στοιχείο στο Ρωμαϊκό θέατρο, βασιζόμενος στα εκφραστικά του μέσα. Σήμερα σώζονται 20 έργα, μεταξύ των οποίων τα πιο γνωστά είναι «Η χύτρα με το χρυσάφι» και «Ο καυχησιάρης στρατιώτης».
Ο Τερέντιος (190 π.Χ. – 160 π.Χ.) ήταν Λατίνος κωμικός ποιητής από την Καρχηδόνα της Τυνησίας. Στην Αρχαία Ρώμη μεταφέρθηκε ως δούλος αλλά λόγω της μόρφωσης που απέκτησε από τον ιδιοκτήτη του, εκείνος τον απελευθέρωσε. Ο Τερέντιος υπήρξε στην αφρόκρεμα των σημαντικότερων κωμωδιογράφων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Είχε φιλελληνικές τάσεις και τεράστια εξάρτηση στα ελληνικά βιβλία με πρωτότυπα κείμενα. Ο Τερέντιος έγραψε αρκετές κωμωδίες από τις οποίες σήμερα σώζονται μόνο έξι. Το πιο γνωστό έργο του είναι ο «Ευνούχος».
Τα θέατρα της Αρχαίας Ρώμης
Το Θέατρο του Πομπηίου (Teatrum Pompeium)
Το Θέατρο του Πομπήιου χτίστηκε γύρω στο 55 π.Χ. με εντολή του Γνάιου Πομπήιου. Ήταν το πρώτο μόνιμο λίθινο θέατρο της Αρχαίας Ρώμης. Ο βασικός λόγος που χτίστηκε ήταν για να εορτασθεί η τρίτη νίκη του Γνάιου Πομπήιου μετά την κατάκτηση νέων εδαφών από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Στα χρόνια εκείνης της περιόδου ήταν ένα εντυπωσιακό θέατρο, διότι έως τότε τα θέατρα ήταν κατασκευασμένα από ξύλο. Η ιδέα της κατασκευή προήλθε από το θέατρο της Μυτιλήνης, καθώς ο Γνάιος Πομπήιος είχε εντυπωσιαστεί από αυτό όταν επισκέφθηκε το νησί. Το σύμπλεγμα του θεάτρου ήταν τεράστιο. Είχε χωρητικότητα 17500 θέσεων με τη σκηνή να έχει μήκος 95 μέτρων. Όλο το θεατρικό σύμπλεγμα είχε 100 κίονες φτιαγμένους από γρανίτη και περιελάμβανε μεταξύ άλλων μεγάλους κήπους. Το ίδιο εντυπωσιακά ήταν και τα εγκαίνια του θεάτρου καθώς έγινε μία λαμπρή τελετή. Στην τελετή χρησιμοποιήθηκαν 600 λιοντάρια, 410 πάνθηρες, 18 ελέφαντες και ένας ρινόκερος.
Το 32 π.Χ. ο Οκταβιανός δαπάνησε ένα μεγάλο ποσό προκειμένου να αναστηλώσει το θέατρο, όμως πολλά χρόνια αργότερα, το 21 μ.Χ. το θέατρο κάηκε. Αναστηλώθηκε εκ νέου από τους αυτοκράτορες Τιβέριο, Καλιγούλα, Ονόριο και Αρκάδιο στους αιώνες που ακολούθησαν λόγω των καταστροφών που υπέστη ανά διαστήματα.
Στις μέρες μας το Θέατρο του Πομπηίου δεν σώζεται πλέον, αλλά φαίνεται η κάτοψη του κοίλου. Τα ίχνη του, επίσης, εντοπίζονται και στα υπόγεια των σημερινών κτηρίων της Ρώμης.
Το Θέατρο του Μαρκέλλου (Teatro di Marcello)
Το Θέατρο του Μαρκέλλου χτίστηκε το 13 π.Χ. και ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο λίθινο θέατρο της Ρώμης, μετά το Θέατρο του Πομπηίου. Εμπνευστής της κατασκευής του θεάτρου ήταν ο Καίσαρας ο οποίος ήθελε να φτιάξει κάτι πιο επιβλητικό σε σχέση με αυτό του Πομπηίου. Ο Ιούλιος Καίσαρας και ο Πομπήιος ήταν ανταγωνιστές για το ποιος θα έχει το «πάνω χέρι» στη Ρώμη με το πρώτο να κερδίζει τη θέση. Ωστόσο ο Ιούλιος Καίσαρας δεν πρόλαβε να δει το θέατρο ολοκληρωμένο καθώς δολοφονήθηκε το 44 π.Χ.
Η κατασκευή του θεάτρου ολοκληρώθηκε επί αυτοκρατορίας Αυγούστου. Πήρε το όνομα του προς τιμήν του Μαρκέλλου, ο οποίος πέθανε σε μικρή ηλικία και ήταν ο γιος της αδερφής του Αυγούστου και επόμενος κληρονόμος του. Το Θέατρο του Μαρκέλλου είχε χωρητικότητα 15000 έως 20000 θεατών ενώ σε ύψος έφτανε τα 30 μέτρα και σε διάμετρο τα 130 μέτρα. Το θέατρο ήταν πολυεπίπεδο ενώ στηριζόταν από κίονες Δωρικού, Κορινθιακού και Ιωνικού ρυθμού ενώ η εξωτερική όψη του μοιάζει αρκετά με αυτή του Κολοσσαίου. Στο Θέατρο του Μαρκέλλου παίχθηκαν αμέτρητες θεατρικές παραστάσεις αλλά φιλοξενήθηκαν και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις όπως διαγωνισμοί μουσικής και ποίησης.
Το θέατρο εγκαταλείφθηκε τον 4ο αιώνα μ.Χ. Τον 12ο αιώνα το θέατρο πέρασε στα χέρια της οικογένειας Fabii και μετατράπηκε σε φρούριο. Αργότερα τον 14ο και τον 17ο αιώνα τα θεμέλια του χρησιμοποιήθηκαν για να δημιουργηθεί ένα παλάτι για τις οικογένειες Savelli και Orsini αντίστοιχα. Σήμερα σώζεται μόνο ένα μικρό κομμάτι του Θεάτρου του Μαρκέλλου, το οποίο είναι ορατό στους τουρίστες και στους κατοίκους της Ρώμης.
Πηγές
Αναζητώντας το Θέατρο του Πομπηίου (2020). Δημοσιεύθηκε στο romeingreek.eu. (Τελευταία πρόσβαση στις 17/1/2021).
Θέατρο του Μαρκέλλου (Teatro di Marcello) – Ρώμη. (2020). Δημοσιεύθηκε στο rome-info.gr. (Τελευταία πρόσβαση στις 18/1/2021).
Μακρή, Γ. (2020). Το Θέατρο στην Ευρώπη. Δημοσιεύθηκε στο mytheatro.gr. (Τελευταία πρόσβαση στις 18/1/2021).
Κρέεμπ, Μ. (2014). «Εισαγωγή στην Αρχαιολογία των Αρχαίων Θεάτρων», Ενότητα 11: Η Forma Urbis και τα πρώτα λίθινα θέατρα στη Ρώμη (Πομπηίου, Μαρκέλλου). Β. Το Θέατρο του Πομπηίου. Πανεπιστήμιο Πατρών – Τμήμα Θεατρικών Σπουδών.
Κρέεμπ, Μ. (2014). «Εισαγωγή στην Αρχαιολογία των Αρχαίων Θεάτρων», Ενότητα 11: Η Forma Urbis και τα πρώτα λίθινα θέατρα στη Ρώμη (Πομπηίου, Μαρκέλλου). C. Το Θέατρο του Μαρκέλλου. Πανεπιστήμιο Πατρών – Τμήμα Θεατρικών Σπουδών.
