Το Βασιλικό Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου, διεθνώς γνωστό και ως Εθνικό Θέατρο της Μεγάλης Βρετανίας, ιδρύθηκε το 1963. Ιδρυτής του ήταν ο σπουδαίος ηθοποιός και σκηνοθέτης Λόρενς Ολίβιε. Το επίθετο “βασιλικό” προστέθηκε το 1988, κατόπιν άδειας της Βασίλισσας Ελισάβετ, αν και δεν χρησιμοποιείται συνήθως.
Ο εκδότης Έφινγκαμ Γουίλσον, το 1848, έδωσε την ιδέα της δημιουργίας ενός εθνικού θεάτρου. Η έλλειψή του απασχολούσε πολλούς επαγγελματίες του θεάτρου στις αρχές του 20ου αιώνα. Το 1910, μάλιστα, ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο έγραψε μια κωμωδία με τίτλο “The Dark Lady of the Sonnets”. Εκεί, ο ίδιος ο Σαίξπηρ προσπαθεί να πείσει την Ελιβάβετ Α’ για την ανάγκη δημιουργίας ενός Εθνικού Θεάτρου, που θα στεγάσει τα έργα του. Ωστόσο, οι προσπάθειες χρηματοδότησης αποτύγχαναν για διάφορους λόγους. Κάποιοι από τους πιο σημαντικούς ήταν ο Α’ και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η νότια όχθη του Τάμεση επελέγη ως ο χώρος όπου θα κατασκευαζόταν το Εθνικό Θέατρο. Το 1951, μπήκε ο θεμέλιος λίθος. Το 1962, ιδρύθηκε ο πρώτος θίασος του Εθνικού Θεάτρου, με τον σερ Λόρενς Ολίβιε στη θέση του σκηνοθέτη. Οι περισσότεροι ηθοποιοί προήλθαν από το Θέατρο Ολντ Βικ, που στέγασε προσωρινά και το Εθνικό Θέατρο. Τα εγκαίνια έγιναν στις 22 Οκτωβρίου 1963, με μια παραγωγή του σαιξπηρικού έργου “Άμλετ”. Τον ομώνυμο ρόλο υποδύθηκε ο Πίτερ Ο’Τουλ.
Το Εθνικό Θέατρο φιλοξένησε ένα πλούσιο ρεπερτόριο. Οι παραγωγές του ήταν ένα μίγμα κλασικών και μοντέρνων θεατρικών έργων, τα οποία σκηνοθέτησαν πολλοί Βρετανοί και ξένοι σκηνοθέτες. Μερικοί από αυτούς ήταν ο Πίτερ Γουντ, ο Πίτερ Μπρουκ, ο Ζακ Σαρόν και ο Φράνκο Τζεφιρέλι. Χάρη στη συμβολή τους, το Εθνικό Θέατρο σύντομα ξεχώρισε στο παγκόσμιο θεατρικό στερέωμα.
Τον Φεβρουάριο του 1976, το Εθνικό Θέατρο έδωσε την τελευταία του παράσταση στο Ολντ Βικ. Την ίδια χρονιά, μεταφέρθηκε στο καινούριο του σπίτι, στις όχθες του Τάμεση. Το Εθνικό Θέατρο διαθέτει τρεις ξεχωριστές θεατρικές σκηνές. Το Θέατρο Olivier, το Θεάτρο Lyttelton και το Θέατρο Dorfman. Το κτίριο σχεδιάστηκε από τους αρχιτέκτονες σερ Ντένις Λάσνταν και Πίτερ Σόφτλι.
Μετά τη διεύθυνση του σερ Λόρενς Ολίβιε, ακολούθησε ο σερ Πίτερ Χολ (1973-1988), ο Ρίτσαρντ Ερ (ως το 1997), ο σερ Τρέβορ Ναν (1997-2003) και ο Νίκολας Χίτνερ (ως το 2010). Σημερινός διευθυντής είναι ο Ρούφους Νόρις. Ανέλαβε το 2015 και είναι ο πρώτος, μετά τον Λόρενς Ολίβιε, που δεν υπήρξε απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.
Τον Ιούνιο του 2009, το Εθνικό Θέατρο ξεκίνησε την πρωτοβουλία National Theatre Live. Το θέατρο μεταδίδει τις παραστάσεις των παραγωγών του, αλλά και των παραγωγών άλλων θεάτρων, σε κινηματογράφους και πολιτιστικά κέντρα ανά τον κόσμο. Τέτοιες προβολές γίνονται και σε διάφορους χώρους στην Ελλάδα. Η πρώτη παράσταση ήταν η “Φαίδρα” του Ρακίνα. Πρωταγωνιστούσε η Έλεν Μίρεν και η σκηνοθεσία ήταν του τότε διευθυντή Νίκολας Χίτνερ.
Ακόμα και σήμερα το Εθνικό Θέατρο προβάλλει βιντεοσκοπημένες παραστάσεις του. Το κοινό μπορεί να τις παρακολουθήσει “νοικιάζοντάς” τις, με μια μηνιαία ή και ετήσια συνδρομή. Έτσι -ειδικά στους καιρούς του covid και της παραμονής στο σπίτι- οι θεατρόφιλοι όλου του πλανήτη έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν σπουδαίες παραστάσεις με ένα μικρό -αναλογικά- αντίτιμο.
Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο: https://www.nationaltheatre.org.uk/ntathome .
