Σίγουρα κάποια στιγμή θα σας έχει τύχει να παίζει στο κεφάλι σας ένα τραγούδι, ή μια μελωδία που ακούσατε κάπου. Συνήθως δεν είναι κάτι ιδιαίτερα ενοχλητικό, ειδικά αν πρόκειται για το αγαπημένο σας τραγούδι οπότε αρχίζετε να το σιγοτραγουδάτε. Τι γίνεται όμως αν το τραγούδι δεν λέει να ξεκολλήσει από το μυαλό σας και ακόμα χειρότερα αν πρόκειται για το πολύ εκνευριστικό τραγουδάκι μιας γελοίας διαφήμισης που είδατε πριν λίγο στην τηλεόραση;
Τα πράγματα δεν είναι καν τόσο αθώα για ανθρώπους που εμπίπτουν στο ιδεοψυχαναγκαστικό μοτίβο γνωστό ως OCD. Αυτό μερικές φορές τους κάνει να ασχολούνται εμμονικά με ένα τραγούδι και να το έχουν στο replay πιθανόν όλη τη μέρα. Μπορεί αυτό καθ’ αυτό να μην είναι ιδεοληψία, μπορεί ωστόσο να αποτελεί καταναγκασμό ώστε το άτομο να απασχολήσει το μυαλό του από άλλες επαναλαμβανόμενες αγχωτικές σκέψεις που δεν ξεκολλάνε από το νου του. Πάνω σε αυτή τη διαταραχή στηρίζονται, λοιπόν, τα earworms
Stuck Song Syndrome
Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως earworm, brainworm ή stuck song syndrome και ουσιαστικά πρόκειται για αυτό ακριβώς που περιέγραψα πιο πάνω, δηλαδή η κατάσταση όπου εμμονικά και ψυχαναγκαστικά ένα πιασάρικο τραγούδι εξακολουθεί να παίζει στο μυαλό χωρίς να το θέλουμε. Σύμφωνα με μια έρευνα του 2003 στο University of Cincinatti, ο συγγραφέας James Kellaris εξηγεί αρχικά ότι η λέξη earworm προέρχεται από το γερμανικό ohrwurm, που είναι το αντίστοιχο του earworm. Παρομοιάζεται δηλαδή το stuck song syndrome με ένα σκουλήκι που εισέρχεται στο αυτί και κατά μία έννοια παρασιτεί εκεί και δεν φεύγει. Η ίδια έρευνα έδειξε ότι το 98% των ανθρώπων κάποια στιγμή θα ενοχληθούν από μια μελωδία στο κεφάλι τους.
Πώς να αποφύγω τα earworms
Η Kelly Jakubowski, μουσική ψυχολόγος στο Durham University στην Αγγλία μαζί με ερευνητές από το Goldsmiths, University of London ανέλυσε τις μελωδίες τραγουδιών που μπορούν να χαρακτηριστούν earworms και βρήκε κοινά χαρακτηριστικά: ανεβαστικός ρυθμός, pitch patterns παρόμοια με δημοφιλή τραγούδια, μεγάλα up and downs στις νότες, όπως το ”Somewhere over the rainbow” ή το ”Moves like Jagger”. Ανακάλυψαν επίσης ότι τα earworms διαρκούν συνήθως λίγα λεπτά ή λίγες ώρες αλλά κάποιες φορές μπορεί να διαρκέσουν και εβδομάδες, κάνοντας αδύνατη τη συγκέντρωση σε κάποιους ανθρώπους. Η Jakubowski προτείνει μερικούς τρόπους για να εξαφανιστούν τα earworms:
– Να ακούτε ολόκληρο το τραγούδι μειώνει τις πιθανότητες να κολλήσει στο μυαλό.
– Aκούστε ή σκεφτείτε ένα τραγούδι που σας αρέσει ή γενικά ένα άλλο τραγούδι όταν σας κολλήσει ένα earworm.
– Aγνοήστε το και μην δίνετε περισσότερη σημασία.
– Mασήστε τσίχλα μόλις ακούσετε ένα catchy τραγούδι.
Ακούστε με δική σας ευθύνη
Η ίδια έρευνα συγκέντρωσε και 9 τραγούδια που θεωρεί τα μεγαλύτερα earworms που ελπίζω να μην σας κολλήσουν:
1. ”Bad Romance” -Lady Gaga
2.”Can’t get you out of my head”- Kylie Minogue
3.”Don’t stop believing” -Journey
4.”Somebody that i used to know” -Gotye
5.” Moves like Jagger”-Maroon 5
6.”California Girls”- Katy Perry
7.”Bohemian Rhapsody”- Queen
8.”Alejandro”- Lady Gaga
9.”Poker Face”- Lady Gaga
Γενικά, είναι πιο πιθανό ένα τραγούδι να γίνει earworm όταν έχει catchy και απλή δομή, οπότε συμβαίνει κυρίως με ποπ τραγούδια, αλλά είναι σημαντικό κάποια στιγμή στο τραγούδι να αλλάξει λίγο ο ρυθμός ή να υπάρχει μια ιδιαίτερη στιγμή που θα σπάσει λίγο την μονοτονία του τραγουδιού για να γίνει πιο εύκολα earworm. Τα earworms κάποιες φορές μπορεί να γίνουν πιο σοβαρά και να αποτελούν ένδειξη ψυχικών ασθενειών όπως το OCD (Obsessive-Compulsive Disorder) όταν βιώνονται ως πολύ ενοχλητικά και αγχωτικά αλλά ως επί το πλείστον τα earworms είναι αρκετά ήπια έως και ευχάριστα.
