85 χρόνια από τη γέννηση του Περουβιανού συγγραφέα Mario Vargas Llosa

Ο Χόρχε Μάριο Πέδρο Βάργκας Λιόσα ή Γιόσα σύμφωνα με την ισπανική προφορά (Mario Vargas Llosa) γεννήθηκε στις 28 Μαρτίου του 1936 στην Arequipa του Περού και έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στη Βολιβία. Έπειτα, σπούδασε λογοτεχνία και νομικά στο Πανεπιστήμιο του Σαν Μάρκο στη Λίμα. Ο Llosa είναι ένας από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους και δοκιμιογράφους της Λατινικής Αμερικής, καθώς και ένας από τους πιο διακεκριμένους συγγραφείς της γενιάς του. Το 1990 ήταν υποψήφιος πρόεδρος του Περού, με αντίπαλο τον συντηρητικό Alberto Fujimori, αλλά ηττήθηκε. Μετά την ήττα του εγκατέλειψε το Περού και εγκαταστάθηκε στη Μαδρίτη, όπου το 1993 απέκτησε την ισπανική υπηκοότητα.

O Mario Vargas Llosa παραμένοντας εξαιρετικά ενεργός λογοτεχνικά, είναι σήμερα μέλος της Ισπανικής Ακαδημίας, επίτιμος διδάκτορας πανεπιστημίων όπως το Yale, το Harvard, η Οξφόρδη, η Σορβόνη, το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, κ.ά., αλλά και ιππότης του Τάγματος της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας. Έχει τιμηθεί τον Οκτώβριο του 2010 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας από τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία, η οποία τον τίμησε συγκεκριμένα “για τη χαρτογράφηση των δομών της εξουσίας και τις διεισδυτικές εικόνες της αντίστασης του ατόμου, της εξέγερσης και της ήττας του“.

Το έργο του

Το λογοτεχνικό έργο του Llosa περιλαμβάνει κωμωδίες, συλλογές διηγημάτων, αστυνομικά, ιστορικά και πολιτικά μυθιστορήματα. Πολλά από τα έργα του είναι επηρεασμένα από την αντίληψη του ίδιου για την περουβιανή κοινωνία και από τις εμπειρίες του ως Περουβιανού. Ωστόσο, όλο και περισσότερο επέκτεινε το ρεπερτόριό του και καταπιάστηκε με θέματα από διαφορετικά σημεία του κόσμου.

Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1959 με τη συλλογή διηγημάτων “Οι αρχηγοί”, για την οποία κέρδισε το Βραβείο Λεοπόλδο Άλας, αλλά έγινε διάσημος σε όλο τον κόσμο με το πρώτο του μυθιστόρημα “Η πόλη και τα σκυλιά”, το οποίο κέρδισε το βραβείο Biblioteca Breve και το βραβείο Κριτικής. Το βιβλίο αυτό, βασίστηκε στις προσωπικές εμπειρίες του από τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης που επικρατούσαν στη μέση στρατιωτική σχολή Λεόνσιο Πράδο της Λίμα. Μεταφράστηκε σε 12 γλώσσες και εξακολουθεί να θεωρείται σημείο αναφοράς στη λατινοαμερικανική λογοτεχνία.

Advertisements

Ο συγγραφέας, από το πρώτο του κιόλας μυθιστόρημα, έδειξε ότι ήταν αποφασισμένος να υπερβεί τα σύνορα του Περού και να αναγνωρισθεί πέρα από τον ασφυκτικό κλοιό της τότε απομονωμένης Λατινικής Αμερικής. Το 1966 εκδόθηκε “Το πράσινο σπίτι” όπου κέρδισε το 1967 το Εθνικό Βραβείο Μυθιστορήματος του Περού, το Premio de la Critica Espanola και το βραβείο Ρόμουλο Γαγέγος, που αποτελεί το σπουδαιότερο της Λατινικής Αμερικής. Ακολούθησε το μνημειώδες “Πότε πήραμε την κάτω βόλτα;“ και το “Ο Πανταλέων και οι επισκέπτριες”, που τον καθιέρωσαν ως τον σκληρότερο επικριτή των δικτατορικών καθεστώτων, του θρησκευτικού φανατισμού και της στρατιωτικής ηθικής. Το τελευταίο, μαζί με το “Η θεία Χούλια και ο γραφιάς” διασκευάστηκαν και μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο.

Το έργο του Llosa διακρίνεται για την ευρύτητα της θεματολογίας του, τη δεινότητα της αφήγησης, το χιούμορ, την πολιτική διάσταση που ωστόσο δεν ξεπερνά την τέχνη του. Ο Llosa, σχεδόν σε όλα του τα βιβλία, μας έχει εθίσει, πέρα από το συγκλονιστικό πραγματολογικό υλικό του, σε καινοτόμες αφηγηματικές τεχνικές και σε πρωτότυπες χρήσεις του αφηγηματικού χρόνου. Με λίγα λόγια, σε όλα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το λόγιο, έντεχνο μυθιστόρημα καθιστώντας το διακριτό είδος από την σωρεία μυθιστορημάτων που υποδύονται τη λαϊκή, ρεαλιστικού τύπου αφήγηση.

Έπειτα, εκδόθηκαν με τη σειρά τα εξής μυθιστορήματα: “Ο πόλεμος της συντέλειας του κόσμου” , “Μια ιστορία για τον Μάυτα”, “Ποιός σκότωσε τον Παλομίνο Μολέρο;”, “Ο άνθρωπος που έλεγε ιστορίες” και “Μητριάς εγκώμιο”, τα οποία μεταφράστηκαν και στην Ελλάδα από διάφορες εκδόσεις σε διαφορετικούς χρόνους.

Ο Llosa συνέδεσε το όνομα και την τέχνη του με τις τύχες της Λατινικής Αμερικής, αλλά και με την παγκόσμια λογοτεχνία: μεταξύ άλλων, έγραψε κριτικά δοκίμια για τον Gabriel García Márquez, τον Gustave Flaubert, τον Jean-Paul Sartre, τον Albert Camus, όπως και πολιτικά κείμενα.

Μετά την ήττα του στις εκλογές το 1990 και αφού εγκαταστάθηκε στη Μαδρίτη, το 1993 μόλις απέκτησε την ισπανική υπηκοότητα, σχεδόν ταυτόχρονα εκδόθηκε η αυτοβιογραφία του με τίτλο “Το ψάρι στο νερό”.

Τα επόμενα έργα που ακολούθησαν είναι “Ο Λιτούμα στις Άνδεις”, “Τα τετράδια του δον Ριγοβέρτο”, “Η γιορτή του τράγου” που χαρακτηρίστηκε αναμφισβήτητο αριστούργημα της ώριμης συγγραφικής περιόδου του Llosa και “Ο Παράδεισος στην άλλη γωνία”.

Σήμερα ο συγγραφέας παραμένει πολυγραφότατος σε μια ευρεία γκάμα λογοτεχνικών ειδών και στη δημοσιογραφία. Τα πιο πρόσφατα μυθιστορήματα του αποτελούν “Το παλιοκόριτσο”, “Το όνειρο του Κέλτη” και το “Ένας διακριτικός ήρωας”. Του έχουν απονεμηθεί τα πιο σημαντικά λογοτεχνικά βραβεία, από τα ήδη αναφερθέντα ως το Principe de Asturias, το βραβείο Θερβάντες, το PEN/Nabokov, το Grinzane Cavour και το Chateau La Tour Carnet. Μπορείτε να βρείτε όλη την εργογραφία του συγγραφέα εδώ.