Η καύση των βιβλίων ανά τα χρόνια

Τα βιβλία παραμένουν ίδια όσα χρόνια και αν περάσουν ως προς την μορφή, όχι όμως ίδια και η αναγνώριση της αξίας τους μέσα στα χρόνια. Στους αιώνες που έχουμε διανύσει συντροφιά με τα βιβλία, δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιος/κάποιοι αποπειράθηκαν να κάψουν και να καταστρέψουν βιβλία. Ο καθένας τους, έβλεπε στα βιβλία έναν εχθρό που ήθελε να αφανίσει. Ο εχθρός αυτός καταπολεμούσε την ημιμάθεια και την αμάθεια. Συνεπώς, εύλογα θα συμμεριστούμε τις απόψεις εκείνων που λένε πως ένα πλήθος αγράμματων και αμαθών υπηκόων κυβερνάται ευκολότερα από έναν λαό που διαβάζει.

Η λέξη βιβλίο, στα αρχαιοελληνικά βιβλίον προέρχεται από την λέξη βυβλίον, με αφομοίωση του -υ- σε -ι-. Το βυβλίον έχει ρίζες από την φοινικική πόλη της Βύβλου όπου εισαγόταν ο κατεργασμένος πάπυρος. Η λέξη βιβλίο λοιπόν δεν άλλαξε ποτέ σημασία και πάντα νοούταν ως σώμα αποτελούμενο από σελίδες.

Το πιο απλό και καθημερινό παράδειγμα καύσης βιβλίων:

Πριν αναφέρω κάποια χαρακτηριστικά γεγονότα ολοκαυτώματος βιβλίων θα αναφερθώ σε ένα  γεγονός που έχω συναντήσει φορές  και δεν έδινα ποτέ σημασία. Είθισται λοιπόν, κατά το τέλος της σχολικής χρονιάς μερικοί μαθητές να πετάνε ή ακόμα και να καίνε τα βιβλία τους. Εδώ, λοιπόν, συναντάμε το βιβλίο να γίνεται φυλακή που καίγοντάς το θα είμαστε ελεύθεροι να απολαύσουμε το καλοκαίρι μας, χωρίς αυτά να βαρύνουν την πλάτη μας και την βιβλιοθήκη μας.

Tα μεγαλύτερα και σημαντικότερα «ολοκαυτώματα βιβλίων» στην ιστορία:

• 10 Μάϊου 1933

Περίπου 70.000 φοιτητές, φανατικοί οπαδοί και πρεσβευτές της ιδεολογίας του ναζιστικού καθεστώτος, μετέφεραν με κάρα, φορτηγά και στα χέρια βιβλία μπροστά στην Όπερα του Βερολίνου. Η καύση αυτή των βιβλίων έχει μείνει στην ιστορία έως το ολοκαύτωμα των βιβλίων. Οι φοιτητές αδειάζοντας τις βιβλιοθήκες των πανεπιστημίων συμμετείχαν στην εκκαθάριση από κάθε τι που ήταν αντεθνικό -αντιγερμανικό-,κάθε εχθρό προς το εθνικοσοσιαλιστικό καθεστώς. Ανάμεσα στα «εχθρικά» αυτά βιβλία βρίσκονταν ονόματα συγγραφέων όπως Χάινχριχ Μαν και Ερνστ Γκλέζερ όπου άσκησαν πρώτοι κριτική ενάντια στο ναζιστικό καθεστώς, αλλά και Μαρξ, Ζολά, Προύστ, Κάφκα. Ο Χάινχριχ Μαν, τα βιβλία του οποίου κάηκαν έγραψε κάτι προφητικό, πως «Όπου καίνε βιβλία, στο τέλος θα κάψουν και ανθρώπους».

Advertisements

• Το κάψιμο των βιβλίων από την δικτατορία του Μεταξά στις 16 Αυγούστου 1936. 

Ο δικτάτορας Μεταξάς στις πρώτες μέρες τις επιβολής της δικτατορίας του διέταξε την καύση αντεθνικών, κουμμουνιστικών και αριστερών βιβλίων. Ο δικτάτορας προέβη στην «παραδειγματική καύση» τουλάχιστον 455 βιβλίων που θεωρούσε ότι δεν προάγουν τα σωστά ιδεώδη και έρχονται σε αντίθεση με το δικτατορικό του έργο. Η μαζική αυτή καύση έλαβε χώρα στην Αθήνα, στην Θεσσαλονίκη μπροστά από τον Λευκό Πύργο και στον Πειραιά. Κάηκαν εκτός των άλλων και σχολικά βιβλία των Αλ. Παπαδιαμάντη, η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, έργα του Πλάτωνα και του Ξενοφώντα αλλά και του Στρ.Μυριβήλη. Άλλα έργα που ρίχτηκαν στην πυρά ήταν: το συνολικό έργο του Φρόιντ, Λέον Τολστόι και Φιοντόρ Ντοστογέφσκι, το συνολικό έργο του Καρλ Μαρξ και κάθε άλλο βιβλίο με μαρξιστικό περιεχόμενο και ιδεολογία, ακόμα και το «Καταγωγή των ειδών» του Δαρβίνου.

Ι.Μεταξάς «Σας απαγορεύω να έχετε διαφορετικές ιδέες»                                                                                                                           

• Καύση της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας

Η πρώτη μεγάλη καταστροφή γίνεται με την πολιορκία του Ιούλιου Καίσαρα. Ο Ιούλιος Καίσαρας θέλοντας να αντιμετωπίσει τον εχθρό του έβαλε φωτιά στα ρωμαϊκά πλοία. Η φωτιά εξαπλώθηκε από το λιμάνι με αποτέλεσμα να καεί η βιβλιοθήκη του Βρουχείου. Η δεύτερη καταστροφή συνέβη επί αυτοκράτορα Καρακάλλα, ο οποίος θέλοντας να εκδικηθεί τους Αλεξανδρινούς κατέστρεψε ένα μέρος της βιβλιοθήκης. Έρχεται και η αραβική κατάκτηση το 642, για να ολοκληρώσει την καταστροφή. Ο χαλίφης Ομάλ είπε χαρακτηριστικά: Όποιο βιβλίο περιέχει αυτά που περιέχει το κοράνι είναι περιττό, όποιο βιβλίο έχει αντίθετα πράγματα είναι επιζήμιο. Τα βιβλία κάηκαν για να γίνουν καύσιμη ύλη για τα λουτρά της πόλης.

• Κάψιμο στην Αθήνα των βιβλίων του Πλάτωνα το 411 π.Χ.

• 213 π.Χ. ο Κινέζος αυτοκράτορας Σι Χουάγκ Τι έκαψε όλα τα βιβλία της επικράτειάς του.

Ο πρώτος αυτοκράτορας της Κίνας  διέταξε την καύση όλων των κομφουκιανιστικών βιβλίων.

• Το 303 ο Διοκλητιανός καίει όλα τα χριστιανικά βιβλία στη Ρώμη

Πηγές:

• «To Ολοκαύτωμα των βιβλίων»,https://tvxs.gr/news/σαν-σήμερα/«to-ολοκαύτωμα-των-βιβλίων»
• Το κάψιμο των βιβλίων μέσα στην πορεία της παγκόσμιας ιστορίας,https://enallaktikiagenda.gr/kapsimo-vivliwn-poreia-pagkosmias-istorias/
• Το κάψιμο των βιβλίων από τη δικτατορία Μεταξά,http://farosthermaikou.blogspot.com/2016/08/blog-post_72.html
• Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας,https://el.wikipedia.org/wiki/Βιβλιοθήκη_της_Αλεξάνδρειας