Mina Loy: Το Άγχος της Μητρότητας στην Ποίηση

Κάθε γυναίκα βιώνει άγχος όσον αφορά τον ρόλο της ως μητέρα. Παρόλο που η αντίληψη η οποία θέλει τις γυναίκες να κατέχουν έντονο μητρικό ένστικτο και να ολοκληρώνονται με την δημιουργία μίας πυρηνικής οικογένειας υπερισχύει ακόμη και στις σύγχρονες εξελιγμένες κοινωνίες, στην πραγματικότητα δεν είναι κάθε μία από εμάς υποχείριο του «βιολογικού» της «ρολογιού». Υπάρχουν γυναίκες που προτιμούν να εστιάσουν στην καριέρα τους και τον εαυτό τους, γυναίκες που συνάπτουν λεσβιακές σχέσεις δίχως την επιθυμία να γίνουν μητέρες, γυναίκες με προβλήματα υγείας ή οικονομικά τα οποία δεν τους επιτρέπουν να δημιουργήσουν οικογένεια, ακόμη και γυναίκες που απλά δεν θέλουν να μεγαλώσουν παιδιά. Η κοινωνική πίεση να γίνουμε μητέρες μπορεί να δημιουργήσει άγχος και ενοχικά συναισθήματα, ειδικά αν αυτή προέρχεται από την οικογένεια ή τον/την σύντροφο, και πολλές φορές ο φόβος της εγκυμοσύνης μας εμποδίζει από το να απολαύσουμε την σεξουαλική πράξη. Τα συναισθήματα καταπίεσης, φόβου, άγχους, αλλά και πείσματος έχουν εμπνεύσει διάφορες γυναίκες συγγραφείς ώστε να εκφραστούν επί του θέματος της μητρότητας και της εγκυμοσύνης. Μία από αυτές είναι και η Μοντερνίστρια (Modernist) ποιήτρια, συγγραφέας και καλλιτέχνης Mina Loy (Μίνα Λόι).

Σύντομη Βιογραφία

Γεννημένη το 1882 στο Λονδίνο, σπούδασε ζωγραφική στην Αγγλία και στην Γερμανία, και έζησε στο Παρίσι και στην Φλωρεντία, όπου γνωρίστηκε με τους Φουτουριστές (Futurists), συμπεριλαμβανομένης και της Gertrude Stein (Γερτρούδη Στάιν). Μετακόμισε αργότερα στην Νέα Υόρκη, όπου και αναμείχθηκε με το κίνημα της Avant-Garde (Αβάν-Γκαρντ) και αναγνωρίστηκε για τον πειραματικό στίχο της και την φεμινιστική της θεματολογία. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που ένιωθαν απειλημένοι από τον δυναμισμό της και την αμετανόητη ειλικρίνεια της, που εστίαζαν σε μεγάλο βαθμό σε ζητήματα φύλου και σεξουαλικότητας. Ωστόσο απέκτησε και πολλούς θαυμαστές, μεταξύ των οποίων και οι William Carlos Williams (Γουίλλιαμ Κάρλος Γουίλλιαμς), Marcel Duchamp (Μαρσέλ Ντυσάν) και Ezra Pound (Έζρα Πάουντ). Το 1923 επέστρεψε στο Παρίσι και αφοσιώθηκε κατά κύριο λόγο στις πλαστικές τέχνες. Πέθανε το 1966, σε ηλικία 84 ετών, στο Κολοράντο της Αμερικής. Θαυμαστή τόσο για το έργο της όσο και για την ομορφιά της και τον μποέμικο τρόπο ζωής της, η Mina Loy είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες προσωπικότητες του Μοντερνισμού. Η μελέτη των ποιημάτων της ομοιάζει με την επίλυση κάποιου πάζλ. Η συνδυαστική θεματική τους και η συχνά «σπασμένη» μορφή τους αποσκοπούν στην γέννηση μίας πληθώρας ερμηνειών. Διαβάζοντας ένα από τα πιο δημοφιλή και αναγνωρισμένα έργα της, την ποιητική συλλογή Love Songs ή Songs to Joannes (1915/17), μπορούμε να διακρίνουμε το άγχος της περί του θέματος της μητρότητας.

Η Μητρότητα στην Ποίηση

Advertisements

Η Mina Loy είναι γνωστή για τις σεξουαλικές αναφορές στην ποίηση της, κάτι σπάνιο για γυναίκα συγγραφέα, ειδικά εκείνης της εποχής. Στο ποίημα της συλλογής με αριθμό ΙΧ περιγράφεται ωμά η σεξουαλική πράξη ποιητικά, παραμένοντας ωστόσο ποιητική.  Το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο παρουσιάζει τους δύο εραστές σε ένωση. Περιγράφονται να «σηκώνουν» ταυτοχρόνως «τα βλέφαρα τους στην Αγάπη» (“lift their eye-lids on Love”), και να βρίσκουν «Έναν κόσμο/ Χρωματιστών φωνών/ Και γελαστού μελιού/ Και σπερματοζωαρίων» (“A cosmos/ Of coloured voices/ And laughing honey/ And spermatozoa”).  Το ποίημα αυτό είναι ουσιαστικά στο σύνολο του μία περιγραφή της σεξουαλικής πράξης κατά την κορύφωση. Η ένωση των εραστών, το ταυτόχρονο ανασήκωμα των προσώπων τους προς τα πάνω, η φανταχτερή σκηνή που περιγράφεται, η οποία ενσωματώνει τις αισθήσεις της όρασης, της ακοής και της γεύσης, και τελειώνει με την λέξη «σπερματοζωάρια», πρόκειται για άμεση αναφορά στον οργασμό. Την ερωτική πράξη ακολουθεί η άφιξη της ποιήτριας «Στον πυρήνα του Τίποτα/ Στο γάλα του Φεγγαριού» (At the core of Nothing/ In the milk of the Moon”). Ο έρωτας είναι η προσωπική της «γη της Επαγγελίας» («land of milk and honey”), δίνοντας έτσι στην σωματική απόλαυση θρησκευτική διάσταση.

Η Mina Loy δεν θεώρησε ποτέ το σεξ ως αμαρτία, ούτε έτρεφε αισθήματα ντροπής για την πολυτάραχη προσωπική ζωής της. Πάρο’ αυτά η ερωτική εμπειρία που περιγράφεται σε αυτό το ποίημα δεν καταφέρνει να προσφέρει ολοκλήρωση και ικανοποίηση. Η τελική εικόνα είναι κενή, όπως φανερώνεται από τον προτελευταίο στίχο. Σε αυτόν φαίνεται ο φόβος και το άγχος της ποιήτριας για τους σκοπούς των ερωτικών περιπτύξεων και για την μητρότητα. Το «Τίποτα» (“Nothing”) που αναφέρει, ενώ θα μπορούσε να υποδεικνύει απλώς την απογοήτευση της ως ερωμένη, είναι επίσης πιθανό να υπονοεί την ανικανότητα της να κυοφορήσει. Άλλωστε ο «πυρήνας» (“core”), το κέντρο, του γυναικείου σώματος είναι η μήτρα. Ένας «πυρήνας του Τίποτα» (“core of Nothing”) παραμένει άδειος, ανίκανος να δώσει ζωή. Αυτό το άγχος της αναπαραγωγής θα μπορούσε να εξελιχθεί μέσω της μητρικής φιλοσοφίας της ποιήτριας. Για την Mina Loy η μητρότητα δεν πρέπει να προκύπτει από τίποτα άλλο παρά από την ίδια ψυχολογική και πνευματική απορρόφηση που οδηγεί στην καλλιτεχνική δημιουργία, καθώς είναι το πάθος και η δημιουργικότητα της γυναίκας ποιήτριας, καθώς και το τι σκοπεύει να δώσει στους απογόνους της, τα οποία διακρίνουν την ερωτική της εμπειρία από κάθε «συνουσία δίχως αγάπη» (Lusty 225).

Παρά την έντονη ερωτική της επιθυμία η Mina Loy παραμένει μία συνειδητοποιημένη γυναίκα, η οποία δεν δέχεται την μητρότητα και την εγκυμοσύνη ως κάτι υποχρεωτικό και βιολογικό, αλλά την ανάγει σε δημιουργία ισάξια της τέχνης, η οποία προϋποθέτει την πλήρη και απόλυτη αφοσίωση της μέλλουσας μητέρας. Ταυτόχρονα παραμένει φοβισμένη για μία επικείμενη ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, αλλά και αγχωμένη, κατά πάσα πιθανότητα λόγω της κοινωνικής πίεσης για δημιουργία οικογένειας, για ενδεχόμενη ανεπιτυχία της. Τα περίπλοκα συναισθήματα της εκφράζονται μέσω του ποιητικού της έργου, το οποίο συνεχίζει να σαγηνεύει αναγνώστες και ακαδημαϊκούς.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

“Mina Loy”. Poets.org. Ανακτήθηκε από poets.org/poet/mina-loy

Loy, Mina. Songs to Joannes. Ανακτήθηκε από oncomouse.github.io/loy/songs.html

Lusty, Natalya. “Sexing the Manifesto: Mina Loy, Feminism and Futurism”. Women:

A Cultural Review, 19:3. November, 2008. pp 245-260.