Η συγγραφέας Αμάντα Μιχαλοπούλου στο νέο της βιβλίο “Το μακρύ ταξίδι της μίας μέσα στην άλλη” μιλά για τη μητρότητα και τη θυγατρικότητα σαν δύο αλληλένδετες και αλληλοσυμπληρούμενες έννοιες που καθορίζουν τις γυναίκες και ορίζουν ολόκληρη την ύπαρξή τους.
Το υβριδικό αυτό κείμενο στέκεται πέρα από τα στερεότυπα, τις απερίσκεπτες γενικεύσεις και τους προκαθορισμένους ρόλους που επιβάλλονται στις θηλυκότητες ανά τους αιώνες. Αναζητά τη θέση του ατόμου ανεξάρτητα από τις κοινωνικές συμβάσεις, μέσα σε στενές επαναπροσδιορισμένες σχέσεις μητέρας-κόρης.
Η πλοκή
Η αφηγήτρια – που κατά κάποιον τρόπο είναι το alter ego της συγγραφέως- έχει μπει στην εμμηνόπαυση και αρχίζει να βλέπει παράξενα όνειρα όπου πρωταγωνιστούν άλλες γυναικείες προσωπικότητες και κυρίως η Παναγία. Μέσα από το ημερολόγιο ονείρων που κρατάει, παρακολουθούμε τις εκτεταμένες συζητήσεις τους, συζητήσεις μίας κανονικής μεσήλικης γυναίκας και ενός πρότυπου αξιοσύνης – μητρικής φιγούρας. Μέσα σε ένα ρευστό περιβάλλον με τιγρέ ρόμπες, λίμνες ιδρώτα, τυρί γαϊδούρας και κοκτέιλ Bloody Mary, μιλούν για την εμπειρία της μητρότητας, τις προσδοκίες της κοινωνίας από αυτές και τη σχέση τους με το άλλο φύλο.
Ξυπνάει κάθε νύχτα στις 4:30 το πρωί και επιχειρεί να ερμηνεύσει τα όνειρά της. Συζητά με την κόρη της, τη μητέρα της, αλλά και με γυναίκες/μητέρες ως την άλλη άκρη της γης, και ξετυλίγει το νήμα των κοινών τους εμπειριών. Ταυτόχρονα παρακολουθούμε μαζί της την εξέλιξη του μυθιστορήματος που γράφει και μοιάζει με τη ζωή της, αλλά παρεκκλίνει ουσιαστικά από την πραγματικότητα. Όπως λέει και η ίδια:
“Το θέμα δεν είναι να αφηγηθούμε τη ζωή μας, αλλά τα κομμάτια της ή την οπτική με την οποία οι άλλοι θα ταυτιστούν”.
Γυναικεία λογοτεχνία
Το να είσαι μητέρα δεν είναι εύκολο. Απαιτεί να θυσιάσεις ένα μεγάλο μέρος του εαυτού σου για να αφοσιωθείς σε ένα πλάσμα που βασίζεται απόλυτα σε εσένα. Το βιβλίο διερευνά τη σύνδεση των δύο γυναικών, της (Μ)αμάντας και της Κλάρας, μέσα από στιγμιότυπα της τότε και της τώρα ζωής τους. Στιγμιότυπα από τότε που η κόρη ήταν μωρό και έβγαιναν βόλτα στο πάρκο έως και σήμερα που σπουδάζει στο εξωτερικό και έχει αναπτύξει τον δικό της χαρακτήρα. Δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην καλλιτεχνική δημιουργία, στον χρόνο που απαιτείται από τη μητέρα να αφιερώσει για να γράψει και πώς αυτή η εργασία μπορεί να μεταφράζεται ως “παραμέληση” του παιδιού της και έλλειψη συνεχούς προσοχής. Πράγμα το οποίο ποτέ δεν θα απασχολούσε αντίστοιχα έναν πατέρα.
Όταν ένα κείμενο εντρυφεί στη ζωή των γυναικών και έρχεται κοντά στις εμπειρίες τους και την οπτική τους, πολλοί σπεύδουν να πουν ότι πρόκειται για “γυναικεία” λογοτεχνία. Όμως αν οι άντρες διάβαζαν για τις ζωές των γυναικών όπως εκείνες διαβάζουν για τις ζωές των αντρών εδώ και εκατοντάδες χρόνια, σίγουρα θα μπορούσαν να μπουν στη θέση τους και ίσως καταλάβαιναν λίγο καλύτερα την οπτική τους. Αυτό εξάλλου προσφέρει η λογοτεχνία εν γένει – καλλιεργεί στους ανθρώπους ενσυναίσθηση, τους φέρνει κοντά στο βίωμα του άλλου.
Διακειμενικότητα και αφηγηματικό στυλ της Αμάντα Μιχαλοπούλου
Η Αμάντα γράφει λογοτεχνία ορμητικά, πολυπρισματικά. Το βιβλίο δεν είναι ένα μυθιστόρημα με αρχή – μέση – τέλος, αλλά μία ορχήστρα φωνών, ένα κονσέρτο από διάφορα είδη αφήγησης. Περιγραφές ονείρων, μακροσκελείς διάλογοι, τεστ γνώσεων, συνεντεύξεις, γράμματα, μηνύματα, οδηγίες από επιτραπέζια παιχνίδια, δελτία τύπου, παραμύθια, τραγούδια. Τεκμήρια ζωών και ανθρώπινων σχέσεων, σαν ένα παζλ που συνθέτει ολοκληρωτικά το βίωμα πιάνοντάς το από κάθε πλευρά του.
Είναι ένα ιδιαίτερο βιβλίο που σε απορροφά. Ενώ διαβάζεις νιώθεις ότι έχεις αποκτήσει μία βιωματική, πολύπλευρη εμπειρία. Αναρωτιέσαι για τα όρια της πραγματικότητας και της φαντασίας, του υποσυνείδητου και της καθημερινότητας. Ποια πρόσωπα και γεγονότα είναι αληθινά και ποια κατασκευασμένα, αλλά και εάν έχει αυτό την παραμικρή σημασία. Αναρωτιέσαι ακόμα εάν το βιβλίο το οποίο γράφει η αφηγήτρια είναι αυτό που κρατάς στα χέρια σου ή κάποιο άλλο φανταστικό μυθιστόρημα που δεν υπήρξε ποτέ.
“Όπως σε μία ορχήστρα θέλουμε να ακούγονται όλα τα όργανα, έτσι κι εγώ ήθελα να ακουστούν όλες οι φωνές και να συνθέσουν μία κοινή εμπειρία”.
Το βιβλίο “Το μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη” από την Αμάντα Μιχαλοπούλου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
